Της Συντακτικής Ομάδας του Bloomberg Opinion
Έχοντας κερδίσει τις ψευδοεκλογές στη Ρωσία το περασμένο σαββατοκύριακο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν συνέχισε να προειδοποιεί τη Δύση ότι κινδυνεύει με άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία λόγω της υποστήριξής της στην Ουκρανία. Αν και πλέον είναι γνωστές, οι απειλές του Πούτιν υπογραμμίζουν την ανάγκη να ενισχυθούν οι άμυνες των τριών χωρών της Βαλτικής – Λιθουανίας, Λετονίας και Εσθονίας – που είναι πιο ευάλωτες σε πιθανό ρωσικό στρατιωτικό καταναγκασμό.
Εντεινόμενη πρόκληση
Οι προσπάθειες του Πούτιν να σπείρει αστάθεια, ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ, ήταν σταθερές τα τελευταία χρόνια. Η εκστρατεία της Ρωσίας για “υβριδικό πόλεμο” κατά των χωρών της Βαλτικής έχει περιλάβει επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, ενεργειακό εξαναγκασμό, παραπληροφόρηση, εργαλειοποίηση πληθυσμών ρωσικής μειονότητας και ύποπτες δολιοφθορές υποθαλάσσιων υποδομών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Σε μια πρόσφατη πρόκληση, το Κρεμλίνο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για την πρωθυπουργό της Εσθονίας Κάγια Κάλλας, σε μια έκφραση αποδοκιμασίας για την αφαίρεση μνημείων της σοβιετικής εποχής στη χώρα της.
Θα μπορούσε άραγε η κατάσταση να κλιμακωθεί περαιτέρω; Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι απειλές κατά της Βαλτικής, πρώην τμήμα “αυτοκρατορίας”, έχουν γίνει πιο άμεσες και ανησυχητικές. Σε γεωγραφικούς όρους, η Βαλτική αποτελεί λίγο περισσότερο από το 4% της γης της Ευρώπης και λιγότερο από το 1% του πληθυσμού της. Από γεωπολιτική όμως άποψη όρους, η περιοχή έχει τεράστια σημασία. Οποιαδήποτε επίθεση εναντίον αυτών των δημοκρατιών θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει ενεργοποίηση του Άρθρου 5 της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού (NATO), το οποίο ορίζει ότι μια επίθεση σε ένα μέλος θεωρείται επίθεση εναντίον όλων.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η Ρωσία φαίνεται να έχει την πρόθεση να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα του οργανισμού. Σε μια νέα έκθεση, η υπηρεσία εξωτερικών πληροφοριών της Εσθονίας σημείωσε την ευρισκόμενη σε εξέλιξη στρατιωτική αναδιάταξη της Ρωσίας και προέβλεψε σημαντική συσσώρευση δυνάμεων κοντά στα σύνορά της, με τα κράτη της Βαλτικής και τη Φινλανδία ως προετοιμασία για μια πιθανή σύγκρουση την επόμενη δεκαετία.
Σχέδια κάθε άλλο παρά κρυμμένα
Τα σχέδια του ο Πούτιν σπάνια τα κρύβει, ακόμα κι αν έχουν συχνά παρερμηνευθεί ή υποβαθμιστεί. Θεωρεί ότι οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες βρίσκονται ακριβώς εντός της “προνομιακής σφαίρας επιρροής” της Ρωσίας. Η Κάλλας θεωρήθηκε απειλή ακριβώς επειδή παρείχε μια ισχυρή διάψευση αυτού του δόγματος: υπήρξε κορυφαίος υποστηρικτής μιας ισχυρής ευρωπαϊκής απάντησης στη ρωσική επιθετικότητα και πίεσε για αυξημένη παραγωγή και προμήθεια πυρομαχικών για την Ουκρανία.
Ιστορικά, οι ενέργειες της Μόσχας στη Βαλτική έχουν υποδείξει ξεκάθαρα ευρύτερες στρατηγικές φιλοδοξίες. Εάν αυτό ισχύει αυτή τη φορά, το ΝΑΤΟ δεν είναι πλήρως προετοιμασμένο.
Αν και η συμμαχία έχει δημιουργήσει σταδιακά άμυνες κατά μήκος της ανατολικής πλευράς της, οι δυναμικές της ικανότητες – συμπεριλαμβανομένων έτοιμων επίγειων δυνάμεων, ολοκληρωμένων συστημάτων αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας και υλικοτεχνικής υποστήριξης – δεν επαρκούν ακόμη για να αποτρέψουν ή να αποκρούσουν με σιγουριά μια συμβατική επίθεση. Τα ανόητα σχόλια του Ντόναλντ Τραμπ για εγκατάλειψη του ΝΑΤΟ από τις ΗΠΑ σίγουρα δεν βοήθησαν.
Η αποτυχία να κλείσει αυτό το χάσμα θα είχε καταστροφικές συνέπειες εάν συμβεί το χειρότερο.
Η σημασία της Βαλτικής
Πέρα από την εγγύηση ασφάλειας, η μοναδική ιστορία της Βαλτικής – που μετατράπηκε από ομόσπονδα κράτη υποτελή στη Σοβιετική Ένωση σε αφοσιωμένα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ σε μόλις 14 χρόνια – υπενθυμίζει όλα όσα η Δύση είχε υποστηρίξει στη μεταπολεμική εποχή. Οι χώρες της υπήρξαν ένθερμοι υποστηρικτές της δημοκρατίας, της ελευθερίας και των δυτικών θεσμών και κανόνων που ο Πούτιν προσπαθεί να καταστρέψει.
Η διπλωματική απάντηση στην αμηχανία του Πούτιν θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη και ενιαία. Η Δύση πρέπει να συνεχίσει να διερευνά τρόπους για να ενισχύσει και να επιβάλει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αλλά τελικά, ο υβριδικός πόλεμος πρέπει να σημάνει συναγερμό, καθώς τόσο συχνά έχει αποτελέσει προοίμιο πραγματικής στρατιωτικής επίθεσης. Η στρατιωτική παρουσία του ΝΑΤΟ στην περιοχή, οι άμυνες στον κυβερνοχώρο και οι δραστηριότητες για την προστασία των κρίσιμων υποδομών της Βαλτικής Θάλασσας θα πρέπει να ενισχυθούν ώστε να αντικατοπτρίζουν την αυξημένη απειλή και να απορρίπτουν την ανάμειξη της Ρωσίας στις υποθέσεις των κρατών της Βαλτικής.
Η αποτροπή εξαρτάται τόσο από τις δυνατότητες όσο και από την αξιοπιστία – αλλά και από τις επικοινωνίες. Καθώς ο Πούτιν ενισχύει τη λαβή του στην εξουσία στη χώρα του, και τα τρία παραμένουν απαραίτητα εάν η σύγκρουση δεν κλιμακωθεί.
Απόδοση – Επιμέλεια – Επιλογή Κειμένων (2019-2024): Γ.Δ. Παυλόπουλος
