Είναι πολλοί οι λόγοι για μια συνέντευξη με τον γενικό γραμματέα του ΚΕΒΕ. Αφορμή για αυτή τη συνέντευξη ήταν η αφυπηρέτηση του Μάριου Τσιακκή τον Φεβρουάριο, μετά από 38 χρόνια εργασίας και προσφοράς στο ΚΕΒΕ, τα δέκα από τη θέση του γενικού γραμματέα. Και τι δέκα! Πρωτοφανής οικονομική κρίση -και μνημόνιο λιτότητας- το 2013 και τα επόμενα χρόνια, πανδημία και παγκύπρια λοκντάουν το 2020-21 και καπάκι η εισβολή στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός και το ακριβό χρήμα. Ο κ. Τσιακκής μοιράζεται με τους αναγνώστες του Φιλελευθέρου τις εμπειρίες και τις εκτιμήσεις του για το μέλλον.

Οι τρεις διαδοχικές κρίσεις

Από τη θέση του γενικού γραμματέα του ΚΕΒΕ ζήσατε, κ. Τσιακκή, τρεις πολύ μεγάλες κρίσεις που συντάραξαν την οικονομία και το επιχειρείν. Σε ποια από τις τρεις κρίσεις φοβηθήκατε περισσότερο πως δεν θα τα κατάφερνε η οικονομία;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και οι τρεις κρίσεις προκάλεσαν και συνεχίζουν να προκαλούν πολλά προβλήματα στη χώρα μας, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Η κάθε μια είχε τις δικές της ιδιαιτερότητες και δυσκολίες.

Το πιο δύσκολο, ωστόσο, ήταν που η μια διαδεχόταν την άλλη, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, που πολλές φορές διερωτώμουν αν θα μπορέσουμε να τα καταφέρουμε. Ήρθε η κρίση του 2013 και πριν συνέλθουμε μάς κτύπησε η πανδημία του COVID, η οποία έφερε τα δικά της προβλήματα και δυσκολίες, τα οποία προστέθηκαν στα ήδη υπάρχοντα και έπρεπε συνεπώς να διαχειριστούμε μια πιο δύσκολη και περίπλοκη κατάσταση. Και πριν βρούμε τα πόδια μας, ξεκίνησε το 2022 ο πόλεμος στην Ουκρανία, με τη ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού, τις αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και της ενέργειας, των επιτοκίων και όλα τα άλλα που έφερε μαζί της.

Θεωρώ ότι η κρίση του 2013 ήταν η πιο επικίνδυνη από όλες. Η χώρα αλλά και η κοινωνία συνολικά (επιχειρήσεις και νοικοκυριά) γονάτισαν πραγματικά. Έγινε τεράστια προσπάθεια από όλους για να καταφέρουμε να σταθούμε ξανά στα πόδια μας και αυτό είναι προς τιμή όλων μας. Τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι εργαζόμενοι έκαναν τεράστιες θυσίες, έδειξαν απαράμιλλη υπομονή και επιμονή και σε αγαστή συνεργασία με την πολιτική ηγεσία (εκτελεστική και νομοθετική εξουσία) καταφέραμε να κάνουμε τις σωστές κινήσεις που έσωσαν τη χώρα μας. Ο ρόλος του ΚΕΒΕ σ’ αυτή την κρίσιμη περίοδο ήταν καθοριστικός.

Η κρίση του COVID ήταν σίγουρα και αυτή μια τεράστια απειλή, όμως εκεί νιώθαμε ότι είμαστε στο ίδιο καράβι με τον υπόλοιπο πλανήτη, οπότε είχαμε την «πολυτέλεια», αν θέλετε, να αντλούμε πληροφόρηση και κάποιες καλές πρακτικές στα πλαίσια μιας οικουμενικής διαχείρισης. Αυτό που τη διαφοροποιούσε κυρίως από τις άλλες κρίσεις, ήταν οι απώλειες ανθρώπινων ζωών.

Κάποιος θα είναι ο ηγέτης

Είναι υγιές και ασφαλές να παραμένει ο τουρισμός ο ηγέτης στην παραγωγή εισοδήματος;

Η Κύπρος ήταν και θα παραμείνει ένας τουριστικός προορισμός. Δεν θα πρέπει να μας προβληματίζει αυτό. Εκείνο που οφείλουμε να κάνουμε συνεχώς, είναι να αναβαθμίζουμε ποιοτικά και να εμπλουτίζουμε το τουριστικό μας προϊόν με νέες μορφές τουριστικών εμπειριών και επιλογών για τους επισκέπτες μας.

Αναπόφευκτα κάποιος τομέας θα είναι ο ηγέτης σε κάθε οικονομία. Αυτό που πρέπει να επιδιώκουμε είναι τη συνεχή διεύρυνση της οικονομίας, με την περαιτέρω ανάπτυξη των υφιστάμενων αλλά και νέων τομέων, ώστε η ποσοστιαία συμμετοχή αυτού του «ηγέτη» στο ΑΕΠ της χώρας να είναι πιο μικρή, για να μην υπάρχει αυτή η υπερεξάρτηση. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν εξυπακούει ότι θα πρέπει να μειώνονται τα έσοδα που δημιουργεί ή να επιδιώκεται η συρρίκνωσή του με οποιονδήποτε τρόπο.

Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η κυπριακή οικονομία την επόμενη πενταετία;

Η παγκόσμια τάξη πραγμάτων κινείται σε πιο ψηφιοποιημένες, πράσινες, κλιματικά ουδέτερες και ανέπαφες (contact less) οικονομίες. Με την αυξημένη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας, πολλές από τις μέχρι σήμερα καθημερινές μας δραστηριότητες θα γίνονται πλέον ηλεκτρονικά και ίσως να μειωθεί ο βαθμός της άμεσης επαφής μας σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο διεξαγωγής κάποιων δραστηριοτήτων μας.

Σήμερα, όλο και περισσότερες αγορές γίνονται μέσω του διαδικτύου (e-commerce), το ίδιο και οι επαφές μας με τις δημόσιες υπηρεσίες, με τις τράπεζες κλπ. Περισσότερος κόσμος και επιχειρήσεις χρησιμοποιούν την τηλεργασία, ενώ η Τεχνητή Νοημοσύνη αντικαθιστά κάποια επαγγέλματα. Όλα αυτά θα διαφοροποιήσουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων σε σχέση με τις δεξιότητες και τα προσόντα που πρέπει να έχουν οι εργαζόμενοι.

Με εξαίρεση κάποιες δραστηριότητες που θα συνεχίσουν από τη φύση τους να γίνονται με τον παραδοσιακό τρόπο, πολλές άλλες θα διαφοροποιηθούν και θα απαιτούν περισσότερες δεξιότητες στη χρήση ψηφιακών εργαλείων και εξοπλισμών. Αυτό με τη σειρά του επιβάλλει να προχωρήσουμε με ταχύτητα στην επανεκπαίδευση των εργαζομένων, στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους και σε λογικές διά βίου μάθησης.

Από τη διαδικασία αυτή δεν πρέπει οπωσδήποτε να απουσιάζει το εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο πρέπει να προσαρμόσει τα ακαδημαϊκά και γνωσιολογικά του προγράμματα, ώστε να αρχίσει να προετοιμάζει τους εργαζόμενους της επόμενης 20ετίας.

Συνθήκες εργασίας και συμβάσεις

Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις υποστηρίζουν πως τα τελευταία 10 χρόνια, τουλάχιστο, υπήρξε πολύ σοβαρή απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, με υποβάθμιση των ωφελημάτων και των όρων εργοδότησης, αλλά και καθήλωση μισθών. Πώς τοποθετήστε σε αυτό;

Με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουμε εξαιρετική συνεργασία και αμοιβαίο σεβασμό. Εκπροσωπούμε διαφορετικό κοινό και είναι λογικό να έχουμε διαφορετικές θέσεις. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι είμαστε αντίπαλοι. Δεν συμμερίζομαι τη θέση ότι υπήρξε απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και υποβάθμιση των όρων εργοδότησης των εργαζομένων. Αντίθετα, από την εποχή της μακαριστής Ζέτας Αιμιλιανίδου και εντεύθεν, ψηφίστηκαν με τη σύμφωνο θέση και του ΚΕΒΕ πάρα πολλές νέες νομοθεσίες, που ενισχύουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, αυστηροποιήθηκαν οι ποινές που επιβάλλονται στις περιπτώσεις μη τήρησης των εργατικών νομοθεσιών και γενικά υιοθετήθηκαν νόμοι που διευρύνουν τα ωφελήματα των εργαζομένων.

Να αναφέρω ως παραδείγματα τις νομοθεσίες για την Ασφάλεια και Υγεία, των διαφανών και προβλέψιμων όρων εργασίας, το επίδομα της γονικής άδειας, τη ρύθμιση με νόμο του εβδομαδιαίου ωραρίου εργασίας, τη νομοθετική κάλυψη συγκεκριμένων ωφελημάτων των συλλογικών συμβάσεων της ξενοδοχειακής και οικοδομικής βιομηχανίας, τη νομική υποχρέωση του εργοδότη να δίνει τους όρους εργοδότησης γραπτώς, τον νόμο για την τηλεργασία, τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό και την ΑΤΑ. Τέθηκε επίσης σε εφαρμογή η Ενιαία Υπηρεσία Επιθεώρησης για πιο αυστηρή και αποτελεσματική παρακολούθηση εφαρμογής όλων των εργατικών νομοθεσιών.

Σε σχέση με την καθήλωση των μισθών, να επισημάνω ότι την τελευταία 10ετία περάσαμε τρεις μεγάλες κρίσεις, που έχουν ανατρέψει όλα τα δεδομένα λειτουργίας των αγορών. Βεβαίως και χρειάστηκε να μειωθούν οι μισθοί, ακόμα και να απολυθεί κόσμος, αλλά όλα αυτά έχουν αναιρεθεί σταδιακά. Σήμερα, μάλιστα, είμαστε σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, ενώ υπάρχει σοβαρότατο πρόβλημα έλλειψης εργατικού δυναμικού, που ταλαιπωρεί αφάνταστα τις επιχειρήσεις.

Συμφωνείτε, σε προσωπικό επίπεδο, με τον στόχο που θέτει η ΕΕ μέσω καθοδηγητικής Οδηγίας για επέκταση του θεσμού των συλλογικών συμβάσεων για να καλύψει το 80% των εργαζομένων;

Το σύστημα Εργασιακών Σχέσεων στην Κύπρο βασίζεται στις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις και είναι ένα πετυχημένο σύστημα, το οποίο λειτουργεί αποτελεσματικά στην επίλυση εργασιακών προβλημάτων. Η επιτυχία του μοντέλου της τριμερούς συνεργασίας στην Κύπρο αποδεικνύεται και μέσα από τη βιβλιογραφία του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας.

Το ίδιο ισχύει σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες και δημοκρατικές χώρες, των χωρών μελών της Ε.Ε. περιλαμβανομένων. Η Οδηγία αναφέρεται στην αυτονομία των κοινωνικών εταίρων, η οποία περιλαμβάνει το δικαίωμα τους σε συλλογικές διαπραγματεύσεις και δεν μιλά σε καμιά περίπτωση για υποχρέωση σύναψης συλλογικών συμβάσεων. Βάσει του Νόμου Περί Αναγνώρισης της Συνδικαλιστικής Οργάνωσης, όταν το 25% των εργαζομένων σε μια επιχείρηση που απασχολεί πέραν των 30 εργαζομένων οργανωθεί σε συντεχνία, τότε ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να αρχίσει συλλογικές διαπραγματεύσεις με τις συντεχνίες. Αυτό όμως δεν επιβάλλει ούτε και δημιουργεί υποχρέωση του εργοδότη να υπογράψει συλλογική σύμβαση.

Έχω ισχυρές επιφυλάξεις κατά πόσο η ύπαρξη συλλογικών συμβάσεων λειτουργεί πάντοτε υπέρ του συνόλου των εργαζομένων. Έχουμε πολλές περιπτώσεις όπου τέτοιες συμβάσεις θέτουν στην ίδια μοίρα τους παραγωγικούς και δημιουργικούς εργαζόμενους με τους πιο αδιάφορους συναδέλφους τους, εξαλείφοντας κάθε προσπάθεια για ανάληψη πρωτοβουλιών, ενώ γενικά δεν ενθαρρύνουν νοοτροπίες ποιοτικής και καλύτερης εξυπηρέτησης των πελατών προς όφελος των ιδίων, των επιχειρήσεων που εργάζονται και της οικονομίας ως σύνολο.

Θεωρώ πιο αποτελεσματικό ένα σύστημα οριζόντιων νομοθεσιών για δημιουργία συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων, αφήνοντας περισσότερη ευελιξία στις επιχειρήσεις για ανταμοιβή των εργαζομένων τους, στη βάση σωστών συστημάτων αξιολόγησης της απόδοσης.  

Η συνεργασία με τους προέδρους

Ως γ.γ. βρεθήκατε κάποτε σε αντιπαράθεση ή διαφωνήσατε με το δ.σ. του ΚΕΒΕ; Ξεχωρίσατε τη συνεργασία σας με κάποιον από τους προέδρους του Επιμελητηρίου;

Δεν θα έλεγα ότι υπήρξαν τέτοιες περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της θητείας μου. Τόσο στην Εκτελεστική Επιτροπή όσο και στο ΔΣ του ΚΕΒΕ συζητούμε τα θέματα με πλήρη διαφάνεια και ευχέρεια έκφρασης της κάθε άποψης, προκειμένου να μπορούμε να διαμορφώνουμε τις τελικές μας θέσεις στα διάφορα ζητήματα. Κατά καιρούς συζητούνται θέματα στα οποία υπάρχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, αλλά μετά από εξαντλητική ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων καταλήγουμε πάντοτε σε συναινετικές αποφάσεις. Δεν θεωρώ την έκφραση διαφορετικής άποψης ή διαφωνίας ως αντιπαράθεση.

Η συνεργασία με τον εκάστοτε πρόεδρο του ΚΕΒΕ είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τη σωστή πορεία, την αποτελεσματικότητα και την εικόνα του οργανισμού. Όπως είναι αναμενόμενο, ο κάθε πρόεδρος έχει τον δικό του τρόπο διαχείρισης των θεμάτων. Είχα πολύ καλή συνεργασία και με τους δυο πρόεδρους του ΚΕΒΕ. Θα μπορούσα ωστόσο να πω ότι η συνεργασία μου με τον κ. Πηλείδη, συνολικά, ήταν πιο αποδοτική.

Πολύ ικανοποιητική η τετραετής λειτουργία του ΓεΣΥ

Ζήσατε εκ των έσω, κ. Τσιακκή, τη μεγάλη προσπάθεια για τη λειτουργία του ΓεΣΥ και αναγνωρίζεται ευρέως η στήριξη σας σε αυτή τη μεγάλη αλλαγή, παρόλο που στον ευρύτερο επιχειρηματικό τομέα υπήρχαν ενστάσεις και ανησυχίες. Πώς ζήσατε την περίοδο προετοιμασίας του ΓεΣΥ, πώς διαχειριστήκατε τις διαφωνίες ακόμα και εντός του ΚΕΒΕ και πώς αξιολογείτε την τετραετή λειτουργία του συστήματος υγείας;

Νιώθω πραγματικά πολύ ευτυχής και περήφανος που μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ και τους υπηρεσιακούς του ΟΑΥ καταφέραμε την κρίσιμη εκείνη περίοδο, 2018-2022, να επιτύχουμε την έναρξη εφαρμογής του ΓεΣΥ.

Σε συνεργασία με τον τότε πρόεδρο του ΚΕΒΕ κ. Φειδία Πηλείδη, με την στήριξη της Εκτελεστικής Επιτροπής και του ΔΣ, το ΚΕΒΕ άνοιξε το δρόμο για την εφαρμογή του ΓεΣΥ εκ μέρους της επιχειρηματικής κοινότητας, πάρα τις ενστάσεις που υπήρχαν από κάποιους. Το θεωρώ αυτό ως ακόμα μια σημαντική επιτυχία στη φαρέτρα του ΚΕΒΕ, σε καίρια ζητήματα.

Ως μέλος του ΔΣ του ΟΑΥ εργαστήκαμε ατελείωτες ώρες για να ξεπεράσουμε τις πολλές προκλήσεις και δυσκολίες που βρίσκαμε μπροστά μας για την υλοποίηση αυτού του πολύ μεγάλου, σύνθετου και περίπλοκου εγχειρήματος. Μιας μεταρρύθμισης που ενέπλεκε ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας για ένα από τα σοβαρότερα θέματα που τον επηρεάζουν, την υγεία του. Και ενώ κάποιοι προέβλεπαν και κινδυνολογούσαν ότι θα αποτύγχανε και μαζί του ολόκληρη η οικονομία, διαψεύστηκαν αφού ο κόσμος το αγκάλιασε. Καταφέραμε μάλιστα να θέσουμε σε εφαρμογή και την πιο δύσκολη φάση του ΓεΣΥ, την ένταξη των ενδονοσοκομειακών υπηρεσιών υγείας το 2020, εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού, ξεπερνώντας όλα τα διλήμματα που κάποιοι καλλιεργούσαν.

Ως ΚΕΒΕ παρακολουθούμε σε συνεχή βάση την εφαρμογή του ΓεΣΥ. Όταν το 2022 εντοπίσαμε κάποιες δικαιολογημένες ανησυχίες σε σχέση με ορισμένες κακές πρακτικές του συστήματος, έγιναν δυστυχώς από δικής μας πλευράς κάποιοι ατυχείς χειρισμοί στον τρόπο προώθησης αυτών των ανησυχιών μας, γεγονός που δεν μου άφησε άλλη επιλογή, από το να υποβάλω την παραίτηση μου.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν είναι σε όλους πολύ καλά γνωστά και άφησαν το ΚΕΒΕ αχρείαστα εκτεθειμένο.

Η τετραετής πορεία εφαρμογής του ΓεΣΥ κρίνεται γενικά πολύ ικανοποιητική, δεδομένου του μεγέθους του εγχειρήματος και των πολλών δυσκολιών που έπρεπε να επιλυθούν. Αυτή τη στιγμή επιβάλλεται η ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και ο επαρκής έλεγχος των καταχρήσεων. Καταχρήσεις που γίνονται δυστυχώς από μερίδα τόσο των δικαιούχων όσο και των πάροχων υπηρεσιών υγείας, εις βάρος όλων των υπολοίπων. Ευθύνη όλων μας είναι να κάνουμε σωστή χρήση των υπηρεσιών του ΓεΣΥ, τη στιγμή και στον βαθμό που πραγματικά τις χρειαζόμαστε, για να διασφαλίσουμε την επιβίωση του, ώστε να μπορούμε όλοι να απολαμβάνουμε για πάντα τις υπηρεσίες που μας παρέχει.

Η τελευταία αναλογιστική μελέτη του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας κατέδειξε την οικονομική ευρωστία του ΓεΣΥ, διαψεύδοντας όσους προέκριναν την κατάρρευση του, στο ξεκίνημα του. Ας μην γίνουμε εμείς οι ίδιοι αυτοί που θα το οδηγήσουν σε αποτυχία.

Τριάντα οκτώ χρόνια στο KEBE και η ζωή μετά την αφυπηρέτηση

Είναι πολλοί οι λόγοι για μια συνέντευξη με τον γενικό γραμματέα του ΚΕΒΕ. Όμως η αφορμή για αυτή τη συνέντευξη είναι η επικείμενη αφυπηρέτηση σας τον προσεχή Φεβρουάριο, κ. Τσιακκή.  Συμπληρώσατε δέκα χρόνια στη θέση του γενικού γραμματέα αλλά η επαγγελματική παρουσία σας στο ΚΕΒΕ είναι πολύ μεγαλύτερη σε διάρκεια. Εξηγήστε μας πότε ενταχθήκατε στο ΚΕΒΕ και από ποιες θέσεις περάσατε μέχρι την ανώτατη θέση στη διεύθυνση.

Ξεκίνησα να εργάζομαι στο ΚΕΒΕ τον Ιούνιο του 1986 ως Λειτουργός στο Τμήμα Εμπορίου, Εξαγωγών & Υπηρεσιών προς τα μέλη. Βασικές δραστηριότητες του τμήματος ήταν τότε η προώθηση των εξαγωγών κυπριακών προϊόντων, κυρίως στις χώρες του Αραβικού Κόλπου και σε κάποιες ευρωπαϊκές αγορές, καθώς και τα θέματα του εισαγωγικού εμπορίου. Να θυμίσω ότι τη δεκαετία του 1980-1990 η Κύπρος στηριζόταν κυρίως στον τουρισμό, τη μεταποιητική βιομηχανία (ένδυση, υπόδηση, βαλιτσοποιεία, μεταποιημένα τρόφιμα και γεωργικά προϊόντα). Είμασταν μια εισαγωγική χώρα, εκτός της ΕΟΚ, με αρκετά ψηλούς εισαγωγικούς δασμούς και ποσοστώσεις στις εισαγωγές προϊόντων, για προστασία της εγχώριας παραγωγής, με πολλές διαδικασίες κατά την εισαγωγή προϊόντων.

Το 1993, στα πλαίσια αναδιάρθρωσης της δομής του Επιμελητηρίου, προάχθηκα σε Ανώτερο Λειτουργό και μου ανατέθηκε η διοίκηση του Τμήματος Βιομηχανίας, με τον βαθμό του Αναπληρωτή Διευθυντή Βιομηχανίας. Την 1/1/96 ανέλαβα τη θέση του Διευθυντή Βιομηχανίας. Η περίοδος 1993-2004 ήταν η περίοδος προετοιμασίας ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ως ΚΕΒΕ είχαμε έντονη ανάμειξη σε όλες τις προ ενταξιακές διαδικασίες που αφορούσαν στις επιχειρήσεις.

Την 1/4/2008 ανέλαβα τη θέση του Αναπληρωτή Γενικού Γραμματέα και από την 1/1/2013 διορίστηκα με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου στη θέση του Γενικού Γραμματέα, θέση που κατέχω μέχρι σήμερα. Είναι μια πορεία 38 χρόνων, με πολλές εμπειρίες, προκλήσεις, δυσκολίες, ανατροπές αλλά και ευχάριστες στιγμές, που με βοήθησαν να αναπτύξω, πιστεύω, αρκετές δεξιότητες στη διαχείριση μεγάλων και σύνθετων προβλημάτων, πάντοτε με τη συνεργασία και τη στήριξη του Διοικητικού Συμβουλίου και των μελών του Επιμελητηρίου.

Πριν από το ΚΕΒΕ πώς άρχισε και πώς εξελίχθηκε η επαγγελματική σας καριέρα;

Σπούδασα Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο της Βηρυτού-AUB (1978-1982) και εργάστηκα για 4 χρόνια στην εταιρεία ΚΕΜΑ του πρώην ΠτΔ Γ. Βασιλείου. Η εταιρεία ασχολείτο με τη διεξαγωγή ερευνών αγοράς στις αραβικές χώρες. Εργάστηκα αρχικά στην Τζέντα και το Νταμάμ της Σ. Αραβίας και στη συνέχεια ανέλαβα τη διεύθυνση του γραφείου της εταιρείας στο Κουβέιτ. Οι πελάτες της εταιρείας ήταν κυρίως μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες διεξήγαγαν έρευνες αγοράς για την προώθηση των προϊόντων τους στις χώρες αυτές.

Οι τρεις σημαντικότεροι σταθμοί

Ποιους θεωρείτε ως σημαντικότερους σταθμούς στη 10ετή θητεία σας ως γενικός γραμματέας;

Αναμφίβολα η οικονομική κρίση του 2013, η οποία ξέσπασε 3 μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Γενικού Γραμματέα ήταν μια πολύ μεγάλη και δύσκολη στιγμή στην καριέρα μου. Όσες εμπειρίες και αν είχαμε όλοι ανεξαίρετα εκείνη την περίοδο, αυτό που συνέβη ήταν πρωτόγνωρο. Κατέρρευσε το τραπεζικό σύστημα, τα οικονομικά της χώρας είχαν εξαντληθεί, υπήρχαν ρευστά διαθέσιμα μόνο ενός μηνός για να καλύψουν τις ανάγκες του κράτους, οι επιχειρήσεις και οι πολίτες έχασαν μέσα σε μια νύχτα αρκετά από τα χρήματα τους και με αυτά τα δεδομένα έπρεπε να βρούμε τους τρόπους και τους μηχανισμούς να επιβιώσουμε. 

Η εφαρμογή του ΓεΣΥ θεωρώ ότι είναι ένας άλλος πολύ σημαντικός σταθμός στην καριέρα μου. Θέλω να τονίσω ότι είναι χάριν στην υπεύθυνη στάση του ΚΕΒΕ εκ μέρους των εργοδοτικών οργανώσεων, όπου μαζί με τους άλλους κοινωνικούς εταίρους (κράτος και συνδικαλιστικές οργανώσεις) έγινε κατορθωτό να ξεκινήσει η εφαρμογή του ΓεΣΥ. Μιας μεταρρύθμισης που εκ των υστέρων χαρακτηρίζεται από όλους ως η μεγαλύτερη κοινωνική κατάκτηση μετά το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Ένας άλλος σημαντικός σταθμός θεωρώ ότι είναι η εδραίωση της Οικονομικής Διπλωματίας ως ενός σημαντικού πυλώνα για την προώθηση και προβολή της χώρας μας στον διεθνή χώρο. Μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε πολύ πιο πριν από το ΚΕΒΕ και, μέσα από τη σωστή διαχείριση, καταφέραμε τα τελευταία χρόνια, σε συνεργασία με τα εμπλεκόμενα υπουργεία, να την εντάξουμε πλέον ως στρατηγική της χώρας μας.

Η αφυπηρέτηση

Πώς θα διαχειριστείτε την αφυπηρέτηση σας; Κάνετε σκέψεις για δραστηριοποίηση κάπου αλλού ή είναι η ώρα για ξεκούραση και πλήρη αφοσίωση στην οικογένεια;

Η θέση του Γενικού Γραμματέα του ΚΕΒΕ είναι πολύ απαιτητική και πιεστική. Χρειάζεται να είμαι συνεχώς ενήμερος για πάρα πολλά θέματα που τρέχουν. Ταυτόχρονα, απαιτείται να εργάζομαι πολλές ώρες γιατί υπάρχουν και οι επαγγελματικές/κοινωνικές υποχρεώσεις στις οποίες αναμένεται η συμμετοχή μου, κάτι που με αποστερεί πολύ από την οικογένεια μου, δεδομένου ότι το ΚΕΒΕ είναι ένας πολυδιάστατος και πολυσχιδής οργανισμός, με αρκετούς τομείς δράσης. Εσείς ως δημοσιογράφος εξ’ άλλου το ξέρετε από πρώτο χέρι λόγω της καθημερινής μας επαφής. 

Οφείλω να ομολογήσω ότι λόγω των συνεχών εξελίξεων και ανατροπών που ζούμε τα τελευταία χρόνια, δεν είχα αρκετό χρόνο να ασχοληθώ με το θέμα της αφυπηρέτησης μου.  Θα το διαχειριστώ όταν θα έρθει η ώρα να ασχοληθώ με αυτό επιστάμενα. Σίγουρα θα αφήσω κάποιο διάστημα για ξεκούραση και για περισσότερο χρόνο με την οικογένεια. Το χρειάζομαι ομολογουμένως για όλους τους λόγους που προανέφερα. Θα επιδιώξω σίγουρα να παραμείνω ενεργός, κατά προτεραιότητα σε θέματα που έχω ασχοληθεί όλα αυτά τα χρόνια και μπορώ να έχω θετική συνεισφορά, μειώνοντας ωστόσο τις ώρες δραστηριοποίησης μου.