H «εκ φύσεως αισιόδοξη» CEO μιας πολύ δυναμικής, καινοτόμας και προοδευτικής κυπριακής ενεργειακής εταιρείας ξετυλίγει στο Insider τις συναρπαστικές φάσεις «ενός παιγνιδιού επιμονής και αναμονής», το οποίο, όπως εκμυστηρεύεται, «μπορώ να πω σήμερα, με ανακούφιση, κερδίσαμε!».
Aπό την εγκατάσταση στην καινοτομία
Εκτός από CEO της EnergyIntel, είστε και εκ των ιδρυτών της, το 2006. Τότε ήταν ακόμα δύσκολο για το ευρύ κοινό να φανταστεί την εξέλιξη που θα ακολουθούσε στην αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρισμού, αλλά και την επιδείνωση της κλιματικής κρίσης, που επιβάλλει την σταδιακή εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων. Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε να ιδρύσετε την EnergyIntel, με κατεύθυνση την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων στην παραγωγή ενέργειας;
Η αγάπη μου και η πίστη μου στον άνθρωπο. Και τι θέλω να πω με αυτό: Είμαι εκ φύσεως από τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τη ζωή με αισιοδοξία και πιστεύουν και επιθυμούν να παίξουν ένα θετικό ρόλο με τη ζωή τους, να επηρεάσουν δηλαδή θετικά και να αφήσουν κάτι πίσω τους. Το μέλλον της παραγωγής «καθαρής» ενέργειας πηγάζει από την ευρηματικότητα του σύγχρονου ανθρώπου και οδηγεί –με σεβασμό– πίσω στη φύση και το περιβάλλον του. Η παραγωγή «καθαρής» ενέργειας με κόστος χαμηλότερο από την καύση ορυκτών και τελικά η απεξάρτηση από το εν λόγω είδος καυσίμων, αποτελούν το ιερό δισκοπότηρο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Επέλεξα, λοιπόν, να κάνω την αναζήτηση αυτή σκοπό της ζωής μου, όχι σαν μια θεωρητική άσκηση αλλά μια καθημερινή πρακτική, με αποτελέσματα απτά, που να μπορεί κάποιος να παρακολουθεί την εξέλιξή τους. Σε αυτή την πορεία λοιπόν είμαι παρούσα, την παρακολουθώ, τη βλέπω, την αγγίζω, τη ζω και μπορώ να ατενίζω το μέλλον προς το παρόν τουλάχιστον με κάποια αισιοδοξία.
Αυτές οι λύσεις τότε φάνταζαν πανάκριβες και απρόσιτες για τους πολλούς. Ήταν επιχειρηματικό ρίσκο η ίδρυση της EnergyIntel;
Δεν υπάρχει επιχειρηματική δραστηριότητα που δεν συμπεριλαμβάνει ένα σημαντικό ποσοστό ρίσκου. Η τέχνη είναι αυτό το ρίσκο να είναι υπολογισμένο, έτσι ώστε κάποιος με τα σωστά αντανακλαστικά να μπορεί να το διαχειριστεί. Τώρα, για το θέμα του κόστους των φωτοβολταϊκών, ευτυχώς μας είχε διδάξει η ιστορία πως, για κάθε νέα τεχνολογία, όσο αυτή υιοθετείται βρίσκονται φθηνότερες λύσεις.
Το είχαμε δει με τα αυτοκίνητα, που κάποιος για να αποκτήσει κάποτε έπρεπε να ήταν πολύ πλούσιος, σήμερα ο καθένας από μας μπορεί να έχει ένα αυτοκίνητο. Τα ίδια είδαμε με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, με τα κινητά τηλέφωνα, γενικά για κάθε νέα τεχνολογία: Όσο αυτή διεισδύει στην κοινωνία, τόσο περισσότερο βρίσκονται λύσεις που την κάνουν προσβάσιμη για όλα τα κοινωνικά στρώματα, άρα ήταν ένα παιχνίδι επιμονής και αναμονής, το οποίο μπορώ να πω σήμερα, με ανακούφιση, κερδίσαμε!
Σε ποιους τομείς της ενέργειας δραστηριοποιείται σήμερα η EnergyIntel; Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών είναι ο βασικός άξονας της επιχειρηματικής της δράσης;
Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε οικίες και επιχειρήσεις ήταν, είναι και θα είναι ο τομέας πάνω στον οποίο χτίστηκε η εταιρεία. Αυτή η πορεία όμως, μας έκανε δώρο γνώσεις και εμπειρίες, που μας οδήγησαν στους άλλους άξονες, τους οποίους δραστηριοποιούμαστε σήμερα και που αποτέλεσαν την εξέλιξη της εταιρείας, όπως και το μέλλον της. Και τι θέλω να πω με αυτό: Παρακολουθώντας την εξέλιξη της τεχνολογίας των φωτοβολταϊκών, αντιληφθήκαμε ότι αυτή βασιζόταν στα οράματα και τις πρωτοβουλίες ιδιωτών για να εξευρεθούν όλο και καλύτερες και αποτελεσματικότερες λύσεις που να αφορούν την ενέργεια. Αυτό, αν θέλετε, είναι που λείπει από την Κύπρο και την κοινωνία μας, είμαστε συνηθισμένοι να μας έρχονται όλα απ’ έξω και απλά να τα υιοθετούμε ως καταναλωτές.
Φαντάζει δύσκολο για έναν Κύπριο, από το μικρό αυτό νησί στην άκρη της Ευρώπης, να σκεφτεί ότι μπορεί να εμπλακεί με την τεχνολογία και να βάλει και αυτός ή αυτή το λιθαράκι του να αλλάξει τον κόσμο. Και όμως εμείς είχαμε το θάρρος αλλά και το θράσος να σκεφτούμε έτσι. Με βάση λοιπόν την πολύχρονη θετική πορεία της εταιρείας, χρηματοδοτήσαμε με τους πόρους μας τη δημιουργία ενός πολύ δυνατού τμήματος έρευνας και ανάπτυξης.
Αρχικά αυτό λειτουργούσε για να μελετά και να βρίσκει τις βέλτιστες λύσεις ως προς τις ανάγκες των πελατών μας, που αφορούσαν τες οικιακές και εμπορικές εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών, πράγμα βέβαια που συνεχίζει να κάνει και σήμερα, αλλά δεν σταματήσαμε εκεί. Στηρίξαμε την ομάδα μας για να σκεφτεί και να λειτουργήσει σε ένα πολύ μεγαλύτερο πλαίσιο, αυτού της εξέλιξης δικής μας τεχνολογίας και το πέτυχε, το πέτυχε με τη λύση του ELECTRON247, το οποίο αποτελεί και δική μας παγκόσμια καινοτομία, η οποία προστατεύεται τώρα και με πατέντες. Σε αυτό, προσθέτω τις επενδύσεις μας σε μεγάλα φωτοβολταικά και ηλιοθερμικά πάρκα, όπως και την ηλεκτροκίνηση, μέσω των καινοτόμων σταθμών φόρτισης οχημάτων, που δεν χρειάζονται διασύνδεση με το δίκτυο, αλλά είναι αυτόνομες μονάδες οι οποίες λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια και θα μπορούσαν να στηρίξουν ολόκληρη την Κύπρο σε επίπεδο φόρτισης, από το κέντρο των πόλεων μέχρι το πιο απομακρυσμένο χωριό.
ELECTRON247 για απεξάρτηση από το δίκτυο
Εξηγήστε μας σε τι συνίσταται το ELECTRON247, η λύση για θερμική παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, που προωθεί η EnergyIntel. Ποιες εμπορικές ή άλλες εφαρμογές θα έχει αυτή η καινοτομία; Προορίζεται μόνο για παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρισμού για βιομηχανική-εμπορική χρήση ή μπορεί να αξιοποιηθεί και από μικρούς καταναλωτές ρεύματος; Θα είναι οικονομικά προσιτό στους ενδιαφερόμενους; Πότε εκτιμάτε ότι θα διατεθεί στην αγορά;
Το ELECTRON247 είναι η λύση που αναζητούσε ο κόσμος για να απαλλαγεί από τα ορυκτά καύσιμα. Η υιοθέτηση λύσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ευρεία κλίμακα έπεφτε πάντα πάνω σε ένα φράγμα χτισμένο σε δύο κύριους πυλώνες. Ο πρώτος ήταν το κόστος της τεχνολογίας, αυτό όπως είπαμε και πριν έχει πλέον καταρρεύσει, έμενε ο παράγοντας αστάθεια, δηλαδή το γεγονός ότι ο ήλιος δεν λάμπει εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, ο άνεμος είναι απρόβλεπτος και εποχιακός, όπως και τα κύματα, με λίγα λόγια μας έλειπε αυτό που προσέφεραν τα ορυκτά έλαια, που δεν είναι τίποτα άλλο από μια σταθερή on demand συμπυκνωμένη μορφή ενέργειας. Σήμερα, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά, το κόστος των μπαταριών μειώνεται συνεχώς, βλέποντας παγκόσμιους κολοσσούς να αναπτύσσουν, όπως την Tesla, όλο και καλύτερη, φθηνότερη τεχνολογία μπαταρίας, αλλά όπως και εμάς και κάποιους άλλους ανταγωνιστές μας που έχουν ανακαλύψει τις δικές τους λύσεις θερμικής αποθήκευσης, αίροντας και το τελευταίο εμπόδιο για την πλήρη υιοθέτηση ενεργειακών λύσεων από ανανεώσιμες πηγές.
Το ELECTRON247 μας ενθουσιάζει γιατί είναι μια λύση η οποία έχει ελαστικότητα και είναι προσαρμοστική. Δηλαδή, μπορεί δυνητικά να καλύψει από ανάγκες ενός σπιτιού, μιας επιχείρησης, μιας βιομηχανίας, μέχρι ενός κράτους. Για παράδειγμα, σήμερα το ELECTRON247 λειτουργεί με τεράστια επιτυχία εδώ και ενάμιση χρόνο καλύπτοντας τις ενεργειακές ανάγκες ενός αγροκτήματος, σε απόμακρη περιοχή της Νότιας Αφρικής. Η εγκατάσταση του συστήματος μας στο αγρόκτημα αυτό ήταν για σκοπούς πιστοποίησης της τεχνολογίας σε συνθήκες πραγματικής λειτουργίας και η επιτυχία του ήταν τόσο μεγάλη, που αυτή τη στιγμή δεχόμαστε αιτήματα για ανάπτυξή του και σε άλλα κτήματα της περιοχής. Έχουμε σκοπό, ναι, να κατασκευάσουμε μονάδες που να καλύπτουν ανάγκες μιας οικογένειας, δηλαδή σε κατάλληλο μέγεθος αλλά και σε κόστος που θα είναι προσιτό, αυτά όμως είναι για λίγο μετά.
Κάποιοι παράγοντες του τομέα της ενέργειας υποστηρίζουν πως η παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ έχει όρια, λόγω των περιορισμών στο ηλεκτρικό δίκτυο, αλλά και της έλλειψης προσιτών συστημάτων αποθήκευσης. Συμφωνείτε με αυτό το απαισιόδοξο σενάριο ή πιστεύετε πως οι δυνατότητες φθηνής αποθήκευσης θα λύσουν κάποια από τα σημερινά προβλήματα;
Καταρχήν θεωρούμε σωστό να γίνει μία ξεκάθαρη και δυναμική τοποθέτηση για το συγκεκριμένο ζήτημα, καθώς είναι πολύ σοβαρό. Οι τεχνολογικές δυνατότητες και εφαρμογές που υπάρχουν σήμερα στην αγορά προσφέρουν λύσεις για την σταδιακή και πλήρη εκμετάλλευση των ΑΠΕ από τους καταναλωτές ενέργειας, ειδικότερα στον οικιστικό τομέα, όπου οι ανάγκες για ενέργεια μπορούν να καλυφθούν 100%.
Η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και ειδικότερα ο συνδυασμός ηλιακής ενέργειας με αποθήκευση θα πρέπει να εφαρμόζεται, παραδίδοντας ηλεκτρισμό άμεσα, με σύνδεση στο σημείο κατανάλωσης και όχι μέσω μη αποδοτικών και σπάταλων (ως προς την απόδοση) δικτύων ηλεκτρισμού. Η ηλεκτρική ενέργεια που παραδίδεται στο τελικό σημείο κατανάλωσης μέσω δικτύου δυστυχώς κατά μεγάλο ποσοστό χάνεται σε απώλειες (σε κάποιες περιπτώσεις είναι μεγαλύτερες από 20%). Στην περίπτωση εγκατάστασης ΑΠΕ στο ακριβές σημείο κατανάλωσης οι απώλειες είναι μηδενικές.
Τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, τόσο τεχνολογικά όσο και οικονομικά, είναι βιώσιμα και σε συνδυασμό με την παραγωγή ηλεκτρισμού από ηλιακά συστήματα αποτελούν την πιο συμφέρουσα μορφή κάλυψης των ενεργειακών αναγκών, με κόστος παραγωγής στα 0,19 ευρώ/KWh [Levelised Cost of Energy (LCOE)], την στιγμή που η τιμή ηλεκτρισμού στη Κύπρο στον τελικό καταναλωτή είναι στα 0,30 ευρώ/KWh (το παράδειγμα αφορά σε τυπική οικιστική χρήση για μία οικογένεια).
Όσον αφορά στις βιομηχανικές και εμπορικές εφαρμογές, η κάλυψη των αναγκών είναι επίσης εφικτή μέσω συνδυασμού τεχνολογιών αποθήκευσης, ανάλογα με τις ανάγκες του καταναλωτικού προφίλ.
Συστήματα ηλεκτροχημικής και θερμικής αποθήκευσης μπορούν να προσφέρουν κάλυψη εώς και 60%, με βάση τις σημερινές τεχνολογίες και αναμένεται αύξηση του ποσοστού μέχρι το 2040, λόγω βελτιστοποίησης των διαθέσιμων τεχνολογιών.
Άρα λοιπόν, δεν συμφωνούμε σε καμία περίπτωση με το απαισιόδοξο σενάριο, αντίθετα θεωρούμε ότι οι λύσεις υπάρχουν και με σωστή διαχείριση ενέργειας και εφαρμογής της τεχνολογίας μπορούμε να απεμπλακούμε από τα πεπαλαιωμένα δίκτυα ηλεκτρισμού και να μεταβούμε σε ένα σύγχρονο και βιώσιμο μέλλον.
Πιστεύετε πως ο στόχος της απεξάρτησης από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μπορεί να επιτευχθεί μέχρι το 2050, όπως προβλέπουν οι σχεδιασμοί της ΕΕ;
Η προσέγγιση προς την κλιματικά ουδέτερη οικονομία χρειάζεται να εξαλείψει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε όλους τους τομείς. Χρειάζονται καινοτόμες παρεμβάσεις, καινοτόμες τεχνολογίες, που δεν είναι πλήρως ώριμες σήμερα σε βιομηχανικό επίπεδο, αλλά και πρακτικές, καθώς και συμπεριφορές που είναι διαφορετικές από τις συμβατικές προσεγγίσεις. Όπως επίσης θα χρειαστούν σημαντικά κεφάλαια.
Oι κρίσεις έφεραν την στροφή στις ανανεώσιμες πηγές
Ποιο ήταν το μεγαλύτερο εμπόδιο στις προσπάθειες της EnergyIntel να πείσει ότι το μέλλον στην παραγωγή ηλεκτρισμού είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Πού αποδίδετε τη μεγάλη στροφή των καταναλωτών, εμπορικών και οικιακών, στα φωτοβολταϊκά τα τελευταία 2-3 χρόνια; Περιμένατε αυτή την αλλαγή;
Θα δείτε πώς ιστορικά οι μεγαλύτερες αλλαγές και επαναστάσεις προήλθαν δυστυχώς ως απάντηση σε κρίσεις. Η ανθρωπότητα λοιπόν αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει δύο μεγάλες κρίσεις, την απειλή από την κλιματική αλλαγή, η οποία φέρνει μεγάλες καταστροφές, είτε μέσω ξηρασίας είτε μέσω πολυομβρίας και τη σταθερή αύξηση της δυσκολίας άντλησης ορυκτών καυσίμων από τη γη, που σπρώχνει το κόστος σε δυσβάσταχτα επίπεδα. Σε αυτήν την καταστροφική συνταγή προθέτονται κρίσεις όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, όπως και αποσταθεροποιητικές κινήσεις που παρατηρούνται στην Ανατολή. Το μεγαλύτερο λοιπόν εμπόδιο ήταν η αλλαγή νοοτροπίας του καταναλωτή, να πιστέψει, και έτσι να ξεβολευτεί από τη συνήθεια να καταναλώνει ενέργεια παθητικά από το δίκτυο. Ο λογαριασμός του ηλεκτρικού ρεύματος τα τελευταία χρόνια αποτέλεσε το ηλεκτροσόκ που ξύπνησε τον καθένα από μας.
Εδώ θα ήθελα όμως να προσθέσω ότι την ευθύνη για αυτό δεν είχε μόνο η κοινωνία αλλά και η κρατική μηχανή, η οποία ελλείψει οράματος και στρατηγικής άφησε τους πολίτες χαμένους σε έναν λαβύρινθο γραφειοκρατίας και άγνοιας. Βλέπω με κάποια αισιοδοξία ότι όλα αυτά αλλάζουν και κάθε χρόνο θα γινόμαστε καλύτεροι.
Hλεκτρική διασύνδεση, πρόκληση ή έγκλημα;
Πώς αντιμετωπίζετε ως CEO της EnergyIntel την προοπτική της κατασκευής της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ – Κύπρου – Κρήτης; Συνιστά απειλή για τους Κύπριους παραγωγούς ενέργειας ή είναι επαγγελματική πρόκληση για μεγαλύτερες επενδύσεις και πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας;
Την αντιμετωπίζω με σκεπτικισμό, όπως διττή είναι η ερώτησή σας – διττή θα είναι και η απάντηση μου, δηλαδή, εάν σκοπός της διασύνδεσης αυτής είναι να ενθαρρυνθεί η παραγωγή ενέργειας στην Κύπρο, έτσι ώστε να φτάσουμε σε επίπεδα ανάγκης εξαγωγών, τότε μια τέτοια διασύνδεση θα είναι μόνο θετική.
Εμείς βλέπουμε μια τέτοια προοπτική ως την επαγγελματική πρόκληση που αποζητούμε. Αν, από την άλλη, αυτή η διασύνδεση μάς καταστήσει απλούς εισαγωγείς και καταναλωτές ενέργειας, αποσπώντας μας από την εστίαση που θα έπρεπε να έχουμε και που αφορά την αναβάθμιση του δικτύου μας, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την ελευθεροποίηση της αγοράς ενέργειας και, αντί στην πλήρη αυτονομία μας, μας οδηγήσει στην πλήρη εξάρτηση, τότε ένας τέτοιος αγωγός θα είναι εγκληματικός, ως προς τα συμφέροντα της κοινωνίας μας, της χώρας μας και του περιβάλλοντος.
