«Για ν’ αγαπήσει το παιδί το βιβλίο θα πρέπει πρώτα να το αγαπήσει ο ίδιος ο γονιός.»

– Ποια ήταν ή έμπνευση για το μυθιστόρημα «Στο πάρκο με τις νεραντζιές»; Τα διάφορα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας: η οικονομική κρίση, το προσφυγικό, η διαδικασία προσαρμογής των παιδιών σε μια ανασυσταμένη οικογένεια. Αυτές οι θεματικές συνδυάστηκαν στο κείμενο με τρόπο λειτουργικό και αλληλοσυμπληρωματικό φτιάχνοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα.

– Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο; Το πάρκο με τις νεραντζιές είναι μια όαση δροσιάς και ξεκούρασης στην πόλη όπου ζουν τα δύο κεντρικά πρόσωπα του μυθιστορήματος, η Λίζα κι ο Έκτορας. Η επαφή με τη φύση αναζωογονεί και καθαρίζει το μυαλό. Η κορύφωση της ιστορίας συντελείται σ’ αυτό το πάρκο. Η νεραντζιά (κιτρομηλιά στην Κύπρο) είναι ένα ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες δέντρο. Έτσι στο βιβλίο η νεραντζιά έχει τον συμβολικό ρόλο της ψυχικής ανθεκτικότητας έναντι στις πολλαπλές καθημερινές προκλήσεις.

– Η συγγραφική διαδικασία είναι λυτρωτική ή επίπονη; Για μένα είναι ταυτόχρονα και λύτρωση και επίπονη διαδικασία. Απαιτεί χρόνο, συγκέντρωση, ενδοσκόπηση, μελέτη, προβληματισμό.  Χρειάζεται ηρεμία, ψυχραιμία και ευελιξία ώσπου οι χαρακτήρες να «ζωντανέψουν» στο χαρτί με  τρόπο που να είναι πιστευτοί και ελκυστικοί για τους αναγνώστες. Από την άλλη, όμως, κάθε φορά που τα εμπόδια ξεπερνιούνται, ένα κεφάλαιο παίρνει την τελική του μορφή (μετά από αμέτρητες προσθαφαιρέσεις) και η πλοκή της ιστορίας προχωρεί ομαλά, νιώθω λύτρωση. Οφείλω να ομολογήσω ότι η πραγματική λύτρωση έρχεται όταν οι ίδιοι οι αναγνώστες μένουν ικανοποιημένοι.

– Ποια η ειδική ευθύνη ενός συγγραφέα που απευθύνεται στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα; Το βιβλίο απευθύνεται σε μεγάλα παιδιά και έφηβους. Σίγουρα η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα έχει πολλές προκλήσεις και η ευθύνη του συγγραφέα είναι μεγάλη. Χωρίς ο συγγραφέας να καταντά διδακτικός, θα πρέπει με τους χαρακτήρες και την πλοκή να κεντρίσει και διατηρήσει το ενδιαφέρον των νεαρών αναγνωστών. Ακόμα πρέπει να αποδώσει ρεαλιστικά και με χιούμορ μια πραγματική κατάσταση, ενίοτε να προβληματίσει τους αναγνώστες για τον πιο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης κάποιου ζητήματος. Επίσης, στις δύσκολες μέρες που ζούμε, νιώθω την ευθύνη να δίνω αισιόδοξα μηνύματα στους νεαρούς αναγνώστες. Ναι, υπάρχουν δυσκολίες αλλά υπάρχουν και λύσεις ή –έστω- εναλλακτικές.

– Μπορεί η λογοτεχνία να λειτουργήσει ως εργαλείο ψυχολογικής εμβάθυνσης; Ο χαρακτήρας σ’ ένα βιβλίο πρέπει να περιγράφεται σε βάθος και κάτω από διαφορετικές περιστάσεις για να γίνεται πιστευτός. Μια ωραιοποιημένη παρουσίαση -π.χ. πάντα ευτυχισμένος, ήρεμος κ.λπ.- παραπέμπει σε μη ρεαλιστικές καταστάσεις που πιθανόν να οδηγήσουν σε παρανοήσεις για την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση. Εγώ προσπαθώ να φωτίζω την προσωπικότητα, τον χαρακτήρα και τις ψυχικές διακυμάνσεις μέσα από τη ζωή και τις πράξεις των χαρακτήρων. Με αυτό, έχω στο πίσω μέρος του μυαλού ότι ο νεαρός αναγνώστης πιθανόν να αναγνωρίσει στον χαρακτήρα στοιχεία του εαυτού του και να δει κάποιες επιλογές για πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης κάποιων προκλήσεων. Έτσι, η ψυχολογική εμβάθυνση στην περιγραφή των προσώπων του μυθιστορήματος μπορεί να βοηθήσει στην ψυχολογική εμβάθυνση του ίδιου του αναγνώστη. Έχω την αίσθηση ότι εξαρτάται από τον στόχο του συγγραφέα ο βαθμός που η λογοτεχνία δύναται να λειτουργήσει ως εργαλείο ψυχολογικής εμβάθυνσης. Π.χ. στόχος μπορεί να είναι απλά το χιούμορ ή η παρουσίαση μιας άκρως ρομαντικής κατάστασης.

– Η καθημερινή τριβή με τα παιδιά, λόγω της ιδιότητάς σας, αποτελεί πηγή έμπνευσης; Αντλείτε υλικό από τους μαθητές σας; H καθημερινή επαφή με τα παιδιά ως εκπαιδευτικός με βοηθά να αφουγκραστώ τα ενδιαφέροντα και τις ανησυχίες τους. Έτσι, συχνά η θεματολογία βασίζεται πάνω στις εμπειρίες μου με τα παιδιά.  Αν και κάποιες φορές μπορεί να δανειστώ στοιχεία από κάποια παιδιά (π.χ. ένα προσφυγόπουλο, κάποιο που βαριέται στο μάθημα)  προτιμώ να σχηματίζω τους δικούς μου χαρακτήρες.

– Τι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνει ένας γονιός για να αγαπήσει το παιδί του τα βιβλία; Οι απαιτήσεις της ζωής σήμερα είναι πολλές κι οι γονείς είναι πολυάσχολοι. Για ν’ αγαπήσει το παιδί το βιβλίο θα πρέπει πρώτα να το αγαπήσει ο ίδιος ο γονιός. Αν διαβάζει ο γονιός τότε και το παιδί θα παραδειγματιστεί. Από μικρή ηλικία είναι πολύ σημαντικό ο γονιός να διαβάζει στο παιδί π.χ. δέκα λεπτά το βράδυ πριν κοιμηθεί. Είναι μεγάλη επένδυση για το μέλλον. Επίσης, επισκέψεις σε βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες προωθούν τη φιλαναγνωσία. Το διάβασμα λογοτεχνικών βιβλίων είναι χαρά και ως τέτοια πρέπει να παρουσιάζεται στα παιδιά. Ένα φλιτζάνι ζεστή σοκολάτα παρέα με βιβλίο αρέσει στους μικρούς αναγνώστες!

– Η τάση των παιδιών ν’ «αγαπούν» τις οθόνες αντί για τα βιβλία είναι κάτι που σας ανησυχεί σε σχέση με το μέλλον του βιβλίου; Πλέον η τεχνολογία είναι παντού. Τα παιδιά από νωρίς εξοικειώνονται με τη χρήση κινητού, ταμπλέτας κτλ. Πιστεύω όμως πως ο βαθμός χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων είναι θέμα προτεραιοτήτων και ιεράρχηση των αναγκών και των επιθυμιών του παιδιού στην οικογένεια. Αν χρησιμοποιηθεί σωστά η οθόνη μπορεί να συμβάλει στην προαγωγή της φιλαναγνωσίας. Λ.χ. οι μαθητές στην τάξη μπορούν να διαβάσουν αποσπάσματα βιβλίων από τις ηλεκτρονικές σελίδες εκδοτικών οίκων και να επιλέξουν το καταλληλότερο, να παρακολουθήσουν μια σκηνή από τη μεταφορά κάποιου λογοτεχνικού βιβλίου σε ταινία. Θέματα όπως ο εθισμός στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και ο διαδικτυακός εκφοβισμός μπορούν να αποτελέσουν τον πυρήνα πολλών βιβλίων. Στο «Πάρκο με τις νεραντζιές» η ιστορία παρουσιάζεται από την οπτική γωνιά των δύο πρωταγωνιστών, όπως την καταγράφουν στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η οθόνη δεν είναι από μόνη της επιζήμια. Εξαρτάται πρωτίστως από τους γονείς ποια πλαίσια χρήσης των νέων τεχνολογιών θα συμφωνήσουν με τα παιδιά τους. Όρια, λοιπόν, στη χρήση.

Φιλελεύθερα, 3.1.2021.