Το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για Μικρά Παιδιά κατέκτησε το βιβλίο «Η Κλωστή της Υπομονής». Η συγγραφέας Σάντη Αντωνίου μιλάει για τις δαντέλες της Αθηένου που συνάντησαν την παιδική φαντασία.
– Ποιο είναι το θέμα του βιβλίου; Το βιβλίο καταπιάνεται με την προαγωγή της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Πιο συγκεκριμένα, η αφήγηση τοποθετείται χρονικά στις αρχές του 20ού αιώνα, στις γειτονιές της Αθηένου, ενώ ενώνει ιστορικά γεγονότα, βιωματικές αφηγήσεις (προφορική ιστορία) και μυθοπλασία. Ο αναγνώστης, μέσα από το αναγνωστικό του ταξίδι, εξοικειώνεται με την ιστορία των αθηενίτικων δαντελών (γνωστών και ως «βενίς» ή «πιττωτές» και αθηενίτικη ολόπλουμη δαντέλα), ενώ παράλληλα τοποθετείται ο ίδιος στην καρδιά της ιστορίας του τόπου του με έντονο το στοιχείο της εξερεύνησης.
– Εσείς πώς αποφασίσατε να καταπιαστείτε με αυτό; Η αλήθεια είναι πως το διάλεξα και με διάλεξε. Θα τολμούσα να πω πως ήταν ένα καρμικό συναπάντημα. Η πρωτοβουλία για την έκδοση γεννήθηκε από το Καλλινίκειο Μουσείο Αθηένου και τον Δήμο Αθηένου οι οποίοι κάλεσαν διάφορους συγγραφείς (μεταξύ τους κι εγώ) να υποβάλουν τις προτάσεις τους για τη συγγραφή ενός παιδικού βιβλίου με θέμα την προώθηση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς των αθηενίτικων δαντελών με τίτλο: «Η Κλωστή της Υπομονής».
– Αναμένατε τη βράβευση; Όταν δέχτηκα την αναπάντεχη κλήση για την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, συγκινήθηκα τόσο πολύ που δεν μπορούσα να συγκρατήσω τα δάκρυά μου (νομίζω πως δάκρυζα καθ’ όλη τη διάρκεια της συνομιλίας). Δεν αναμέναμε τη βράβευση -έστω κι αν ξέραμε πως κάναμε μια αξιόλογη δουλειά- όμως την καλοδεχτήκαμε με απεριόριστη ευγνωμοσύνη. Ομολογώ πως για εμάς σήμαινε πολλά περισσότερα από μια διάκριση: νιώσαμε πως το βραβείο ανήκει σε όλους όσοι διατηρούν ζωντανή την πολιτιστική μας κληρονομιά, στην κοινότητα και γενικότερα στον κόσμο της Κύπρου. Έπειτα, ξέραμε πως το βραβείο ίσως έδινε την ώθηση που χρειάζεται για να επενδύσουμε περισσότερα και περισσότεροι στο πεδίο αυτό. Κατά τη διάρκεια της κλήσης με τα χαρμόσυνα μαντάτα ένιωθα θαρρείς και παρελαύναν μπροστά μου ολοζώντανοι η αείμνηστη κ. Αναστασία με τις κλωστές και τα βελόνια της, ο αείμνηστος κ. Μεστάνας με τη βαλίτσα του γεμάτη κεντήματα και ο αείμνηστος πατέρας μου, αυτός που εμπότισε κάθε κύτταρό μου με αγάπη, σεβασμό και χρέος προς τον τόπο μας.
– Λένε ότι τα παιδιά είναι το πιο δύσκολο αναγνωστικό κοινό. Το συμμερίζεστε; Τα παιδιά είναι πράγματι το πιο δύσκολο και απαιτητικό αναγνωστικό κοινό. Είναι εύκολο να τους κεντρίσεις την προσοχή, μα δύσκολο να τους την κρατήσεις. Το συμμερίζομαι· όμως προσπαθώ να μην τροφοδοτεί την ανησυχία μου γιατί αυτό θα βγει και στην αφήγησή μου. Επιδιώκω να είμαι ειλικρινής απέναντί τους και να αποφεύγω (ακόμη κι αν ασχολούμαι με τα βιβλία γνώσεων) τους επιτηδευμένους διδακτισμούς.
– Πώς αρχίσατε να γράφετε παραμύθια; Βγήκε αυθόρμητα όταν ένιωσα την ανάγκη να μοιραστώ την εμπειρία μου ως η πρώτη κοινωνική λειτουργός του Κέντρου Υποδοχής Αιτητών Πολιτικού Ασύλου στην Κοφίνου. Εκεί, είχα γίνει μάρτυρας μιας ιερής φιλίας που δεν γνώριζε σύνορα παρά μόνο τη γλώσσα της αγάπης. Με αυτά τα ερεθίσματα γεννήθηκε ο «λουκουμάς» το 2010, ήταν το πρώτο μου παιδικό βιβλίο και είχε θέμα τη διαπολιτισμικότητα, το μοίρασμα, τον σεβασμό και φυσικά τη φιλία.
– Θα λέγατε ότι είναι ένας τρόπος να κρατήσετε ζωντανή και τη δική σας παιδικότητα; Είναι μια βαθιά εσωτερική ανάγκη. Αγαπώ την παιδική λογοτεχνία και διαβάζω αμέτρητα παιδικά βιβλία. Ίσως να έχεις δίκαιο, μπορεί να θέλω να διατηρήσω άσβεστη εκείνη τη σπίθα της μαγείας, του εξωπραγματικού και του καλού που είναι πάντα στο τέλος νικητής!
– Σε μια τόσο δυσοίωνη εποχή, είναι κάτι που όλοι έχουμε ανάγκη; Έχουμε ανάγκη να επιστρέψουμε στη φύση, να στραφούμε προς τα μέσα μας και να επενδύσουμε σε αξίες όπως η αγάπη, η πίστη, η υπομονή και η ελπίδα. Έχουμε ανάγκη να βρούμε τρόπους για να ενδυναμώσουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις και κυρίως έχουμε ανάγκη να νιώσουμε ασφάλεια.
– Ποιος είναι ο δικός σας τρόπος να ξεπερνάτε τα δύσκολα; Στα δύσκολα μπορώ να πω πια πως κάνω βουτιά προς τα μέσα, σε μένα: με ταΐζω με καλά βιβλία, καλό φαγητό, με σηκώνω από τον καναπέ και με στρώνω στο τρέξιμο, με πασαλείβω έλαια (γέλια), κάνω ασκήσεις ενσυνειδητότητας, καταγράφω τις σκέψεις μου και με ενδυναμώνω μεθοδικά. Η αυτοφροντίδα ήταν το βάλσαμό μου όταν έχασα τον πατέρα μου. Ο άνθρωπος έχει απίστευτα αποθέματα δύναμης, μπορεί να αντέξει και να καταφέρει πάντοτε περισσότερα απ’ όσα πιστεύει κι αυτό οφείλεται στο ότι μας καθοδηγεί η πιο δυνατή επιθυμία: η επιθυμία για ζωή.
– Ζούμε συνθήκες εγκλεισμού και κοινωνικής αποστασιοποίησης. Πώς προστατεύουμε τον ψυχισμό των παιδιών; Τα βιβλία είναι διέξοδος;
Πράγματι, η περίοδος που διανύουμε είναι σύνθετη και πρωτόγνωρη, ενώ έχει επιφέρει πολλές αλλαγές σε όλα τα πεδία της καθημερινότητάς μας· γεγονός που κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για την προστασία του ψυχισμού των παιδιών. Το έργο των γονιών, των εκπαιδευτικών και της κοινωνίας δεν είναι εύκολο καθώς απαιτεί μια πολυεπίπεδη προσέγγιση. Από την άλλη όμως, τα βιβλία ήταν, είναι και θα παραμείνουν το παράθυρο με την άπλετη θέα, την ιδανική διέξοδο για μικρούς και μεγάλους. Μέσα από τα βιβλία τα παιδιά μπορούν να ταξιδέψουν, να διασκεδάσουν, να ταυτιστούν, να εξερευνήσουν, να μάθουν, να δουν την ελπίδα να ανθίζει και το καλό πάντα στο τέλος να νικά το κακό!
Φιλελεύθερα, 13.12.2020.
