Μάριος Αγαθοκλέους, «Η πύλη των καλών αναμνήσεων», εκδόσεις Αρμίδα, 2023.
Μάριος Αγαθοκλέους πραγματεύεται τη θλίψη, αλλά την πραγματεύεται με τρόπο γόνιμο και δημιουργικό. Πρόκειται για μια θλίψη με δημιουργικό πρόσημο, μια θλίψη που αποπνέει νότες αισιοδοξίας, θλίψη που διαχέει τη θαλπωρή της αγάπης: «Μια νύφη περιμένει στα σκαλοπάτια / Εγώ κάθομαι στη βεράντα και πίνω μπύρες με τον θερμαστή / Κάπου κάπου την κρυφοκοιτάζω. / Τα μάτια της στέρνες ανομβρίας / οι γραμμές της τεθλασμένες. / Μειδιώ. / Βρίσκεται / στον χώρο δράσης του Ποιητή. / ‘Είμαι υπεύθυνος’ ψιθυρίζω / ‘για τη λύπη της και τη λύπη όλου του κόσμου’». (σελ. 9)
Η σκέψη του ποιητή, η φαντασία και η ευαισθησία του, δεν έχουν σύνορα, δεν έχουν όρια, αιωρούνται, μετεωρίζονται, ίπτανται, ουσιαστικά, μεταφορικά και αλληγορικά. Τα φτερά τα παρέχει η αναζήτηση της αγάπης και μια επίγευση λύπης που περιφέρεται πανταχόθεν: «Αν βρίσκομαι / στον τεσσαρακοστό / τρίτο όροφο του πύργου / που θα χτιστεί δίπλα στον Δημόσιο / Κήπο της Λεμεσού όπου μ’ έφερναν / τις Κυριακές τα πρωινά οι γονείς μου, έτοιμος να πέσω σε κενό. / ίσως / οι σκέψεις μου / να ήταν από τότε εδώ / περιμένοντας το σώμα μου». (σελ. 11)
Ο ποιητής μπορεί να αιωρείται και να μετεωρίζεται, όμως τα ποιήματά του όχι. Είναι όλα λυσιτελή, ολοκληρωμένα, πλήρη. Έχουν αρχή, μέση και τέλος, ειρμό, ροή αλλά και αισθητική απογείωση. Στο τέλος αφήνουν πάντα μια αίσθηση ικανοποίησης, μια γεύση μακάριας νηφαλιότητας και μια πνοή δέους για το κάλλος τους.
Η γόμωση θετικότητας που εμπεριέχουν, σχεδόν κατά κανόνα, όλα τα ποιήματα του Μ.Α. βρίσκει την έκφρασή της ιδιαιτέρως ανάγλυφα και παραστατικά, στο ποίημα: «Η μελαγχολία της ελπίδας», η οποία «…στα αόρατα προσδοκά / τα πανέμορφα και σπάνια / και στην υπόσχεση που αφήνουν». (σελ. 21) Ο ποιητής συνταιριάζει μοναδικά τη θλίψη, τη λύπη και τη μελαγχολία με την ελπίδα, την προσδοκία και την αισιοδοξία.
Όμως το να γράφει κανείς ποίηση στη σημερινή εποχή συνιστά εξόχως πολιτική πράξη. Ίσως αυτό να συνέβαινε και παλαιότερα, ίσως να συνέβαινε πάντα. Όμως τώρα είναι ιδιαιτέρως χειροπιαστό, πασιφανές και εύλογο. Ούτε ο Μ.Α. λοιπόν εκφεύγει από τον κανόνα. Γράφει πολιτική ποίηση, τόσο με την ευρεία έννοια του όρου, όσο και με μια πιο συγκεκριμενοποιημένη έννοια. Ενδεικτικό παράδειγμα το ποίημα: «Ήρωες» όπου διαπομπεύονται οι πολιτευτές και θρηνούνται – υμνολογούνται καθώς τούς αξίζει οι μάρτυρες των τραγωδιών που βιώσαμε ως λαός: «Αν θέλετε / αν σας απαλύνει τον πόνο / τούς ονομάζουμε ήρωες… / …Κι αν θέλετε ακόμη να μείνουν αιωνίως / στη συλλογική μνήμη / ονοματοδοτούμε / δρόμους / λεωφόρους / και πλατείες… / …Άθλιοι, / φέρτε τους πίσω. / Ούτε εμείς ούτε τα παιδιά μας / θέλαμε να γίνουν ήρωες των επιλογών σας». (σελ. 26-27)
Ιδιαίτερη αναφορά θέλω να κάμω σε δυο ποιήματα – ρεπορτάζ, τα πιο μακροσκελή στο βιβλίο. Το πρώτο τιτλοφορείται «Φιλόλογος ή μεσίτης» (σελ. 28-31) και αναφέρεται στην τραγική ιστορία του Ηλία Σαμάρα, ήρωα και αντιήρωα του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Το δεύτερο ποίημα «Ιωάννης Σταυριανός» (σελ. 32-35) αναφέρεται στον γνωστό Κύπριο επαναστάτη του 1821 εκ των συντρόφων του Γεώργιου Καραϊσκάκη. Αμφότερα τα ποιήματα ένα θέμα πραγματεύονται, την προδοσία. Αλλά την πραγματεύονται με εκ διαμέτρου αντίθετες προσεγγίσεις. Στο πρώτο ποίημα το ζητούμενο είναι η λύτρωση και ο εξαγνισμός ύστερα από μια συμβατικά προδοτική πράξη. Στο δεύτερο ποίημα το ζητούμενο είναι ο ίδιος ο προδότης. Αφού υπάρχει η ισχυρή πεποίθηση ότι ο Καραϊσκάκης έπεσε από φίλια πυρά και ο Σταυριανός υπήρξε μάρτυρας του γεγονότος. Εδώ ο ποιητής κάνει προεκτάσεις και στις προδοσίες που συντελέστηκαν μεταγενέστερα, το 1922 και το 1974. Και στις δυο περιπτώσεις ο Μ.Α. πετυχαίνει το στόχο του. Συντελείται ποιητική πράξη υψηλού συγκινησιακού ρίγους και σημαντικού αισθητικού κάλλους.
Η συλλογή του Μ.Α. «Η πύλη των καλών αναμνήσεων» τελειώνει όπως άρχισε, πραγματευόμενη τη θλίψη μα και την αγάπη. Ο ποιητής είναι πληθωρικός και στα δυο: «Η θλίψη / παχύρρευστο / υγρό διαχέεται / από τα ακροδάχτυλα / στα πλήκτρα του υπολογιστή». (σελ. 42) Το ύστατο κείμενο στο βιβλίο είναι πεζοτράγουδο, φέρει τίτλο «Ο θάνατος της αγάπης» και το παραθέτω ολόκληρο: «Οι υψηλές τιμές υγρασίας που εξέπληξαν τους μετεωρολόγους δεν οφείλονταν σε ακραία φυσικά φαινόμενα, όπως αρχικά εικάζετο, αλλά στις λίμνες των ματιών που δεν έλεγαν να στεγνώσουν και τροφοδοτούσαν με λυπημένους υδρατμούς το πελώριο σύννεφο που υπερίπτατο αυτών που την γνώρισαν». (σελ. 43) Το όλο μήνυμα μπορεί να ηχεί πεσιμιστικά. Ωστόσο, η ιδέα, η σύλληψη και προπαντός η πραγμάτωση της μέσα από αυτή τη μαγευτική εικόνα, αποπνέει σπουδαίο δημιουργικό οίστρο, που από μόνος του δεν μπορεί παρά να εμπνέει αισιοδοξία.
Συνολικά ομιλούντες και καταλήγοντας, θέλω να πω ότι η θλίψη αποτελεί δεσπόζον θεματικό μοτίβο στην ποίηση του Μ.Α. καθώς κάνει αισθητή την παρουσία της στα πλείστα βιβλία του. Ενδεικτικά αναφέρω τις δυο προηγηθείσες συλλογές «Άπτερος λύπη» (2012) και «Θάνατος σε ανοικτή ζώνη». (2018) Η θλίψη, σε διάφορες θεματολογικές και υφολογικές εκφάνσεις, είναι παρούσα, εμπνέει τον ποιητή και τον οδηγεί συνεχώς σε νέες ποιητολογικές περιπέτειες. Αυτό είναι ευχάριστο, παρήγορο και ελπιδοφόρο.
