Στη δίνη των «κίτρινων» και «κόκκινων» προειδοποιήσεων βρίσκεται η Κύπρος τις τελευταίες μέρες, με τον υδράργυρο να σκαρφαλώνει σε ύψη που η επιστράτευση κλιματιστικών και άλλων δροσιστικών μέσων καθίσταται απαραίτητη. Είναι η περίοδος που και η ΑΗΚ προειδοποιεί ότι η αυξημένη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας φέρνει το σύστημα στα όρια των αντοχών του και όποιος θέλει ακούει… Βέβαια, αν ψάξει κάποιος το φαινόμενο, δηλαδή να κτυπούμε μέχρι και 43άρια και μάλιστα σε συνεχόμενη φάση, θα διαπιστώσει ότι δεν είναι και τόσο σπάνιο, αλλά μας προκύπτει. Η αίσθηση, ωστόσο, ότι το φαινόμενο γενικότερα της κλιματικής αλλαγής, που δεν εκδηλώνεται μόνο με ψηλές θερμοκρασίες, δεν είναι κάτι που συμβαίνει στο άγνωστο υπερπέραν, δεν είναι ακόμα κάτι που αφορά γενικά και αόριστα τον πλανήτη γη, αλλά γίνεται συμβατό με την καθημερινότητα τη δική μας και μάλιστα κατά τρόπο που το νιώθουμε στο πετσί μας, γίνεται ολοένα και πιο χειροπιαστή.
Το μεγάλο ζητούμενο στην περίπτωσή μας είναι τι θα μπορούσαμε να κάνουμε, πέραν από κάποιες αόριστες και εν πολλοίς ανέξοδες προσεγγίσεις και νουθεσίες, σε επίπεδο πιο πολύ ρητορικής, περί προστασίας του περιβάλλοντος, που καταντούν πολλές φορές ένας στείρος ρομαντισμός. Είναι πολλά που θα μπορούσαν να προωθηθούν υπό μορφή σχεδίων δράσης, με συγκεκριμένες πρακτικές εφαρμογές, εντός μάλιστα χρονοδιαγραμμάτων. Άλλο, βέβαια, πονεμένο κεφάλαιο η εξαγγελία σχεδίων, που όσο εκκωφαντικά γινόταν (αφορά όλες τις Κυβερνήσεις που παρέλασαν από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας), τόσο ήταν καταδικασμένα να καταλήγουν σε καλάθους άχρηστων και να στοιβάζονται σε σκυβαλότοπους…
Η μεγάλη πρόκληση, μάλιστα, είναι να μην ιδωθεί αποσπασματικά το περιβαλλοντικό κομμάτι, αλλά να προσδένεται στο άρμα γενικότερα της οικονομίας και της ανάπτυξης. Η Κύπρος είχε και έχει όλες τις προϋποθέσεις ν’ ανακτήσει την παλιά εικόνα του «καλού μαθητή», που είχε κάποτε όταν έμπαινε στην ευρωπαϊκή οικογένεια και αποσπούσε μόνο επαίνους. Αν πραγματικά θα το πάρουμε στα σοβαρά και δεν κινείται απλά σε συχνότητες εντυπώσεων, ένα σχέδιο δράσης που δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα, τουλάχιστο ως προς τις γενικές αρχές του, θα μπορούσε ν’ αποτελέσει σημείο σοβαρής εκκίνησης. Πρόκειται για το συγκεκριμένο που αναγγέλθηκε από δύο υπουργεία (Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος) και από ένα υφυπουργείο (Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής). Προνοεί μέσω συγκεκριμένων δράσεων, βημάτων και πρακτικών μετάβαση από το γραμμικό μοντέλο οικονομίας στο κυκλικό. Τη στιγμή, μάλιστα, που το γραμμικό εμφανίζεται στο σήμερα μη αναστρέψιμα χρεωκοπημένο. Ευχή όλων είναι όπως το κονδύλι αρχικά των €90 εκ. τύχει πραγματικής αξιοποίησης και να μην επαναληφθεί σε καμιά περίπτωση η ίδια πονεμένη ιστορία να γίνονται εκ των υστέρων έλεγχοι για διασπαθίσεις και κατασπατάληση δημοσίου χρήματος.
Το πιο σημαντικό, πέραν των όσων προνοεί το σχέδιο σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων και ευέλικτων συστημάτων που απαιτείται να στηθούν και να πάρουν στροφές, προβάλλει έντονα το κεφάλαιο της αλλαγής νοοτροπίας – αλίμονο αν η βάση του είναι τα «μαγγωμένα» γρανάζια της δημόσιας υπηρεσίας, όπως λειτουργεί σήμερα – και κυρίως η αξιοποίηση, επιτέλους, του μεγάλου κεφαλαίου που ονομάζεται νέοι επιστήμονες. Είναι εδώ ακριβώς που διαπράττεται το μεγάλο έγκλημα, της μη αξιοποίησης δηλαδή των νέων επιστημόνων μας, οι οποίοι απογοητευμένοι και καταταλαιπωρημένοι αφήνονται για ν’ αναζητήσουν νέους προορισμούς.
