Η μεγαλύτερη καταστροφή στα δάση μας από πυρκαγιές έγινε κατά την τουρκική εισβολή. Οι βομβαρδισμοί των Τούρκων έκαψαν το 35% των πλέον παραγωγικών δασών της Κύπρου στην Πάφο και στη βορειοδυτική πλευρά του Τροόδους. Συνολικά 260 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Μέσα σε δυο μέρες, τον Ιούλη του 2025, κάψαμε μόνοι μας σε καιρό ειρήνης, άλλα 125 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τον Ιούλιο του 2021 στις φωτιές της ορεινής Λάρνακας κάψαμε άλλα 55 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τον Ιούνιο του 2016 άλλα 19 τετραγωνικά χιλιόμετρα αγνής δασικής γης στη Σολιά. Τον Ιούνιο του 2007 κάψαμε πυκνό δάσος 12 τετραγωνικών χιλιομέτρων στο Σαϊττά. Κι όλα αυτά τα χρόνια άλλες πυρκαγιές κάθε καλοκαίρι, μα κάθε χρόνο, μαυρίζει η ψυχή μας μαζί με την κατάμαυρη γη.
Γι΄ αυτό και είναι δικαιολογημένη η οργή του κόσμου. Η αγανάκτηση που ξεσπάει στο κράτος και στις κυβερνήσεις. Τους ακούει ο κόσμος να μιλούν για τον αέρα που φυσούσε, για τις θερμοκρασίες, για τα πολλά μέτωπα, και νιώθει να επαναλαμβάνουν τους εαυτούς τους ψάχνοντας άλλοθι για μια επαναλαμβανόμενη ανευθυνότητα. Ιδίως κάνοντας εκκλήσεις να μην κατηγορούνται οι πυροσβέστες και όσοι άλλοι αγωνίζονται με κίνδυνο της ζωής τους να αντιμετωπίσουν τις φλόγες. Ουδείς, όμως, κατηγόρησε όσους μάχονται στην πρώτη γραμμή. Τους πυροσβέστες, τους δασοπυροσβέστες, τους εθελοντές, τους αστυνομικούς, τους στρατιωτικούς… Αν δεν ήταν αυτοί θα είχε καεί όλη η Κύπρος με τα μυαλά που κουβαλούν πολλοί άλλοι.
Ακόμα κι όσα ακούγαμε τις τελευταίες μέρες από κατοίκους ή και κοινοτάρχες (ότι δεν έβλεπαν πυροσβέστες εκεί που υπήρχαν φωτιές, ότι ειδοποιούσαν αλλά δεν υπήρχε ανταπόκριση) δεν αφορούσαν τους ήρωες της πρώτης γραμμής. Αυτούς τους ευγνωμονούμε. Αλλά με όλες τις εμπειρίες πυρκαγιών, που ανέφερα πιο πάνω, πώς να είμαστε ευγνώμονες στο κράτος όταν αντί να έχουμε λιγότερες καταστροφές έχουμε όσο πάει και μεγαλύτερες.
Φέτος, που όλοι διακήρυτταν ότι είμαστε προετοιμασμένοι όσο ποτέ προηγουμένως, είχαμε την πιο μεγάλη καταστροφή από το 1974. 260 τετραγωνικά χιλιόμετρα έκαψαν οι Τούρκοι εγκληματίες, 125 τετραγωνικά χιλιόμετρα οι Ελληνοκύπριοι εγκληματίες. Όχι μόνο αυτοί που έβαλαν τις φωτιές, αλλά κυρίως αυτοί που δεν έκαναν όσα όφειλαν για να μην συμβεί ποτέ τέτοια τραγωδία. Διότι, εκ του αποτελέσματος είναι φανερό ότι ενώ έκαναν πολλά -υπήρξαν πολλές αλλαγές μετά την εμπειρία της Σολιάς, υπήρξαν ακόμα περισσότερες επί διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη- αλλά αποδεικνύεται ότι δεν ήταν αρκετά. Οπότε, δεν έχει καμιά σημασία τι έκαναν, σημασία έχει ποιο αποτέλεσμα έχουν όσα έκαναν. Και το αποτέλεσμα είναι η χειρότερη καταστροφή από το 1974.
Οι αντίξοες συνθήκες είναι μια κάποια δικαιολογία. Αλλά το ζητούμενο είναι να προετοιμαστούν να αντιμετωπίζουν πυρκαγιές σε αντίξοες συνθήκες. Ποτέ δεν θα είναι εύκολες άμα ξεσπά φωτιά σε δάσος ή μέσα σε χωριά. Δηλαδή, η προετοιμασία που γίνεται είναι για να αντιμετωπίζουν πυρκαγιές σε εύκολες συνθήκες; Όταν υπάρχουν ταυτόχρονα πολλά μέτωπα σηκώνουμε τα χέρια και περιμένουμε να καούν όλα για να μην έχει άλλα να κάψει η φωτιά και να σταματήσει;
Αλήθεια, τι θα γίνει αν ξεσπάσουν ταυτόχρονα μια, δυο, τρεις πυρκαγιές μέσα στον δασικό πυρήνα του Τροόδους; Στον Σταυρό της Ψώκας, για παράδειγμα. Είναι τρομακτικό και μόνο να περνά από το μυαλό σου!
Τι σημαίνει προετοιμασία, λοιπόν, στην πράξη και όχι σε θεωρητικά σχέδια και εξαγγελίες; Σημαίνει, να μελετηθεί τι ακριβώς χρειαζόμαστε για να σώσουμε τα δάση και τα χωριά μας. Διότι, αντίξοες συνθήκες θα έχουμε πάντα. Και χειρότερες από τις σημερινές λόγω της κλιματικής αλλαγής. Χρειαζόμαστε αεροπλάνα; Χρειαζόμαστε βάση στην Κύπρο του RescEU, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, για να μην περιμένουμε να έρθει βοήθεια όταν θα καούν όλα; Χρειαζόμαστε επανδρωμένα παρατηρητήρια μέσα στα δάση; Δεξαμενές νερού μέσα στα δάση; Χρειαζόμαστε οργάνωση των κοινοτήτων; Διότι, έχει ευθύνη και η τοπική αυτοδιοίκηση. Ποιο χωριό έχει πυροσβεστικούς κρουνούς, εργαλεία, εκπαιδευμένους κατοίκους ώστε να αντιδράσει γρήγορα μόλις εκδηλωθεί πυρκαγιά και να την περιορίσει μέχρι να φτάσουν κοντά οι επαγγελματίες;
Να κάνουμε δηλαδή ό,τι χρειάζεται και με όποιο κόστος. Είναι προτεραιότητα. Εκτός φυσικά αν το πάρουμε απόφαση ότι κάθε καλοκαίρι θα καίμε καμιά εκατοστή τετραγωνικά χιλιόμετρα από το 59,5% της επικράτειας που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν θα είναι δύσκολο να τα κάψουμε όλα και να μην χρειάζεται να κάνουμε τίποτα.
