Από όλα τα πλήγματα που δέχθηκε τα τελευταία χρόνια το καθεστώς του Ιράν, αυτό ενδέχεται να είναι το πιο καθοριστικό.
Το «ενδέχεται», δεν αφορά το αποτέλεσμα, αυτό είναι απολύτως προβλεπτό. Αφορά το εάν οι μουλάδες θα κάνουν κάτι προκειμένου να αποφύγουν την εξέλιξη μέσα στο παράθυρο των τριάντα ημερών που προβλέπει η συμφωνία JCPOA του 2015. Η συμφωνία δηλαδή των 5 + 1 (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία + Γερμανία) με το Ιράν, για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.
Το ψήφισμα 2231 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθορίζει πως οποιαδήποτε από τις έξι χώρες δικαιούται, εάν διαπιστώσει ότι το Ιράν δεν συμμορφώνεται να ενεργοποιήσει το SnapBack, την αυτόματη δηλαδή επαναφορά όλων των κυρώσεων που είχαν αρχικά επιβληθεί στο Ιράν. Αυτές οι κυρώσεις είναι που χαλάρωσαν το 2015 με τη JCPOA επιτρέποντας όμως στο καθεστώς να το εκμεταλλευτεί και να κοροϊδεύει τον έξω κόσμο σχετικά με το πρόγραμμά του.
Το έξι είναι θεωρητικό καθώς οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από την JPCOA και όταν το 2020 αποφάσισαν να ενεργοποιήσουν το SnapBack, αποφασίστηκε ότι δεν είχαν το δικαίωμα να το πράξουν.
Η Ρωσία και η Κίνα δεν συμφωνούν με το SnapBack, ωστόσο, δεν μπορούν να κάνουν κάτι, καθώς η JCPOA και το συνακόλουθο 2231 αναφέρουν ρητώς ότι σε αυτή την περίπτωση οι κυρώσεις επαναφέρονται άμεσα χωρίς καμία συζήτηση στο Συμβούλιο Ασφαλείας και χωρίς τα πέντε μόνιμα μέλη του να μπορούν να ασκήσουν βέτο. Το μόνο που υπάρχει είναι μια περίοδος 30 ημερών, κατά την οποία το Ιράν οφείλει να πείσει ότι συμμορφώνεται, και να το αποδείξει κάτι που βεβαίως εδώ όπου έφτασε η Τεχεράνη δεν θα ήθελε να κάνει. Προηγήθηκαν άλλωστε συνομιλίες με το Ιράν στην Γενεύη στις οποίες το καθεστώς ελάχιστη προθυμία επέδειξε.
Τι θα σημαίνει όμως το SnapBack και για το Ιράν και ποιές συνέπειες ενδέχεται να έχει και στην υπόλοιπη περιοχή, της Κύπρου μη εξαιρουμένης;
Εάν οι περίοδος των 30 ημερών περάσει χωρίς συμμόρφωση, τότε οι κυρώσεις επανέρχονται «αυτόματα». Δέκα χρόνια μετά, ωστόσο, αρκετά πράγματα έχουν αλλάξει και για αυτό η «αυτόματη» εφαρμογή δεν θα είναι σε όλα τέτοια. Το σημαντικότερο, όμως, είναι πως αν και θεωρείται βέβαιο ότι το Ιράν θα στραφεί στη Ρωσία και την Κίνα, εκείνες δεν θα μπορούν να το βοηθήσουν ιδιαίτερα αφού με τίποτα, ειδικά η Κίνα δεν θα ήθελε να παραβιάσει εκείνη το Ψήφισμα 2231 και να υπονομεύσει τη διεθνή της θέση την οποία εδώ και χρόνια ενισχύει προσεκτικά. Και να ήθελαν να το κάνουν οι δύο χώρες, δύσκολα θα το έκαναν και για έναν πρόσθετο λόγο: ότι με την επαναφορά των προηγούμενων κυρώσεων θεωρείται βέβαιο ότι το καθεστώς δεν θα έχει πολλή ζωή ακόμα. Τι θα γίνει λοιπόν;
Θα επιβληθεί άμεσα εμπάργκο όσον αφορά τους εξοπλισμούς και η Τεχεράνη θα απωλέσει οριστικά την περιορισμένη πρόσβασή της σε διεθνή χρηματοοικονομικά συστήματα. Αυτό όμως, αν και θα έχει τεράστιες συνέπειες θα μοιάζει με λεπτομέρεια μπροστά στην ελαχιστοποίηση των εξαγωγών πετρελαίου, της κύριας πηγής εσόδων του καθεστώτος εκτός από το εμπόριο του ναρκωτικού Captagon το οποίο όμως είναι απείρως δυσκολότερο να το διαχειριστεί το Ιράν μετά την ανατροπή του Άσαντ στη Συρία, εκεί όπου βρίσκονταν και τα εργοστάσια παραγωγής του.
Ακόμα χειρότερες από τη μείωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων (λόγω του πρόσθετου περιορισμού στις εξαγωγές πετρελαίου) θα είναι η αύξηση του πληθωρισμού και η περαιτέρω απώλεια αξίας του ιρανικού ριάλ το οποίο, μέσα σε πέντε χρόνια οξείας οικονομικής κρίσης έχει χάσει το… 94% της αξίας του έναντι του δολαρίου. Σήμερα κυμαίνεται πάνω από το ένα εκατομμύριο ριάλ για ένα δολάριο.
Και δεν πρέπει κανείς να ξεχνά την κρίση του νερού: η χώρα θα μείνει χωρίς νερό μέχρι τον Οκτώβριο, το έχει πει και ο ίδιος ο Πρόεδρος του Ιράν Μασούτ Πεζεσκιάν. Τα φράγματα στέρεψαν, καμία από τις μεγάλες δεξαμενές του Ιράν δεν έχει πάνω από 20% πληρότητα ενώ εκείνες τις Τεχεράνης και άλλων μεγάλων πόλεων είναι στο γύρω 10% της συνολικής χωρητικότητας τους.
Με όλα αυτά και πολλά άλλα και με το βιοτικό επίπεδο των Ιρανών να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση δεν είναι τυχαίο που ο διεθνής Τύπος φιλοξενεί off the record δηλώσεις Ιρανών αξιωματούχων οι οποίοι προβλέπουν ότι η λαϊκή εξέγερση που θα προκαλέσει το SnapBack δεν θα είναι όπως την προηγούμενη φορά και η ανατροπή του καθεστώτος, θα είναι το καλό σενάριο. Με το κακό να είναι η χώρα να οδηγηθεί σε άλλες εμφύλιες ατραπούς.
Για τον έξω κόσμο, όμως, και για εμάς φυσικά, υπάρχει ένα ακόμα πολύ χειρότερο σενάριο: το καθεστώς να καταφέρει να κρατηθεί για περισσότερο από όσο αναμένεται και οι μουλάδες να ενισχύσουν την τρομοκρατική δράση τους στο εξωτερικό, με παράλληλες προκλήσεις σε περιφερειακό επίπεδο. Τις προάλλες η Αυστραλία απέλασε τον Πρέσβη του Ιράν και αρκετούς διπλωμάτες του, όταν διαφάνηκε ότι η Τεχεράνη ήταν πίσω από τουλάχιστον δύο επιθέσεις, η μία σε εβραϊκό εστιατόριο στο Σίδνεϊ και η άλλη σε συναγωγή στη Μελβούρνη. Είναι άλλωστε γνωστό ότι πίσω από την αντισημιτική τρομοκρατία παγκοσμίως η Τεχεράνη είναι που βρίσκεται.
Όσο για εμάς, πέρα από το ότι ήμασταν και παραμένουμε κύριος στόχος με αδιευκρίνιστο αριθμό σχεδίων της Τεχεράνης για ενέργειες στο έδαφός μας – οργανωμένες κυρίως στα κατεχόμενα – να έχουν αποτραπεί τα τελευταία χρόνια, αντιμετωπίζουμε όπως και άλλοι κινδύνους που αφορούν την οικονομία, με πρώτο την αύξηση της τιμής του πετρελαίου, έως και δέκα δολάρια το βαρέλι, όπως προβλέπουν οι ειδικοί. Η οποία αύξηση λόγω της εξάρτησης της Κύπρου από το πετρέλαιο σημαίνει νέες αυξήσεις στις τιμές… των πάντων.
Η περιφερειακή αστάθεια στην οποία θα επενδύσει το Ιράν, θα σημαίνει προβλήματα τόσο στον τομέα της ενέργειας και της προσέλκυσης επενδυτών από την Κύπρο, όσο και σε πλήγματα στο ναυτιλιακό τομέα καθώς το Ιράν βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο για τη διεθνή ναυσιπλοΐα και ειδικά το εμπόριο.
Και τότε, η ελπίδα για σύντομη κατάρρευση αυτού του απάνθρωπου και παρανοϊκού καθεστώτος θα γίνει ελπίδα κοινή για όλους. Σχεδόν.
