Τώρα που τέλειωσε η παναπεργία και θα ηρεμίσουν κάπως και τα πνεύματα, είναι ευκαιρία να πάρουν όλοι οι κοινωνικοί φορείς ένα διάλειμμα, να ηρεμίσουν λίγο και μετά να επανέλθουν στο τραπέζι για να συζητήσουν σοβαρά όλες τις πτυχές του θέματος «Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή». Η επάνοδος θα πρέπει να γίνει με θετικές προθέσεις από όλες τις πλευρές και μακριά από ακραίες προσεγγίσεις που στο τέλος κανένα δεν βοηθάει, αντίθετα δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα προς κάθε κατεύθυνση.
Τώρα είναι η ώρα να δουν το κεφάλαιο ΑΤΑ στην ολότητά του με βασικό ζητούμενο να βρεθεί μια λύση, να επιτευχθεί μια συμφωνία η οποία να βοηθά το σύνολο. Η κατάσταση ως έχει σήμερα, ευρύτερα και όχι συγκεκριμένα για την ΑΤΑ, σε κανένα δεν συμφέρει, είτε είναι οι εργαζόμενοι που φορτώνονται όλο το βάρος των αυξήσεων των τιμών, ούτε και των εργοδοτών που προσπάθησαν τα τελευταία χρόνια να προωθήσουν αμφιλεγόμενες λύσεις.
Οι συντεχνίες, έκαναν – θα έλεγα – το κομμάτι τους με την απεργία που κήρυξαν έχοντας προηγουμένως πάρει το θέμα πατριωτικά. Είμαι σίγουρος ότι και οι ίδιες αναγνωρίζουν πως η ΑΤΑ ως είχε σε προηγούμενες δεκαετίες πλέον δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους τομείς. Μπορεί να επιτυγχάνεται στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, αλλά δεν είναι μόνο αυτοί στην κυπριακή οικονομία, υπάρχει και ο ιδιωτικός τομέας. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό οι συνδικαλιστές να απομακρυνθούν με ξεπερασμένα ιδεολογήματα και να κοιτάξουν τη σημερινή πραγματικότητα και ψάξουν για πραγματικές λύσεις σύμφωνα με τα σήμερα, όχι το χθες και το προχθές.
Στην αντίπερα όχθη υπάρχουν οι δύο εντελώς διαφορετικοί εργοδότες, του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Δύο εργοδότες οι οποίοι το μόνο κοινό που έχουν είναι πως στο τέλος του μήνα πληρώνουν μισθούς. Ο δημόσιος τομέας έχοντας εγκλωβιστεί σε πολιτικές ξερασμένων εποχών είναι αναγκασμένος να πληρώνει σε εκατομμύρια σε μισθούς κάθε μήνα σε όλους ανεξαρτήτως παραγωγικότητας. Είτε δουλέψουν 10 είτε 2 στο τέλος του μήνα ο μισθός θα πέσει. Και επειδή οι μισθοί του δημοσίου δεν εξαρτώνται πρωτίστως από την παραγωγικότητα των εργαζομένων του, εύκολα παρασύρονται οι εκάστοτε κυβερνήσεις το να λαμβάνουν αποφάσεις και να ικανοποιούν αιτήματα.
Ενδεχομένως να είναι τώρα η ώρα να ανοίξει η συζήτηση που αφορά τη μονιμότητα στο δημόσιο, και όλα εκείνα που λειτουργούν αντιπαραγωγικά. Είναι πολύ δύσκολο εγχείρημα, εμπεριέχει πολιτικό ρίσκο, αλλά θα πρέπει να γίνει τώρα που είμαστε ακόμα μακριά από προεδρικές εκλογές.
Οι εργοδότες του ιδιωτικού τομέα ξέρουμε όλοι μας πολύ καλά ότι είχαν βάλει στο στόχαστρο την ΑΤΑ εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ως ένα βαθμό κατάφεραν να την κουτσουρέψουν και σήμερα ίσως οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν προσφέρουν ΑΤΑ στους εργαζόμενους τους. Για τις ίδιες τις εταιρείες η μη παραχώρηση ΑΤΑ έχει αποκλειστικά να κάνει με τη μείωση των εξόδων τους και τίποτε άλλο, ανεξαρτήτως του τι μπορεί να λέγεται και να υποστηρίζεται από διάφορες κατευθύνσεις. Χρειάζεται και αυτή η πλευρά να δει το θέμα με διαφορετικό φακό μακριά από λογικές πλήρους κατάργησης ή τουλάχιστον να βάλουν στο τραπέζι μια πρόταση η οποία να στέκει ρεαλιστικά και να λαμβάνει υπόψη και τους εργαζόμενους. Γιατί στο τέλος της ημέρας καμιά επιχείρηση δεν μπορεί να σταθεί εάν οι εργαζόμενοί της δεν ικανοποιημένοι.
Μεταξύ των δύο άκρων εμφανίστηκε ως ιδέα το «ΑΤΑ για όλους». Για όλους εμάς στον ιδιωτικό τομέα η ΑΤΑ είναι είτε μια άγνωστη φράση ή ανήκει στην εργατική μας ιστορία, το να ακούμε για ΑΤΑ για όλους τότε είναι ό,τι πιο θετικό. Είναι ιδέα, δεν είναι πρόταση. Δεν θα σταθώ στο εάν έπρεπε να μπει στο τραπέζι έγκαιρα ή γιατί δεν μπήκε κ.λπ. Να το δούμε όμως και ρεαλιστικά, πέραν του ενθουσιασμού. Όταν μιλάμε «ΑΤΑ για όλους» εννοούμε όλους τους εργαζόμενου του ιδιωτικού τομέα, γιατί στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο ήδη ισχύει.
Είναι λοιπόν τώρα η ώρα αυτή η πολύ καλή ιδέα, πριν μπει στο τραπέζι επισήμως, να περάσει από τη βάσανο της κοστολόγησης και τι σημαίνει για την οικονομία μια νομοθετική ρύθμιση η οποία θα επιβάλλει σε όλους τους εργοδότες να καταβάλλουν ΑΤΑ. Πριν η πρόταση τοποθετηθεί στο χαρτί και τεθεί ενώπιον των κοινωνικών εταίρων, να πάει στον Μάκη Κεραυνό για κοστολόγηση. Εάν κρίνει ότι αντέχει η οικονομία, τότε μόνο να πάει στους κοινωνικούς εταίρους. Όχι πριν, γιατί κινδυνεύει να μείνει απλώς ως μια αόριστη ιδέα και τίποτε περισσότερο.
