Η ανακήρυξη παράνομου κρατικού μορφώματος από την Τουρκία στην Κύπρο το 1983, αποτελούσε διαχρονικό σχεδιασμό, που συνδυαζόταν με τις προσπάθειες επιβολής τετελεσμένων και εδραίωσης της τουρκικής παρουσίας στο νησί.
Στο πλαίσιο αυτό, η Άγκυρα χρησιμοποίησε διαχρονικά την ελεγχόμενη από αυτήν τουρκοκυπριακή ηγεσία. Σημειώνεται ότι, σε τουρκικό έγγραφο, ημερομηνίας 14/9/1963, το οποίο φέρει την υπογραφή του δρος Φαζίλ Κουτσιούκ, αντιπροέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Ραούφ Ντενκτάς, Προέδρου της Τουρκικής Κοινοτικής Συνέλευσης, είχε προαγγελθεί η ανακήρυξη του ψευδοκράτους, εκείνη την περίοδο, τρία χρόνια μετά την ανεξαρτησία και πριν τα γεγονότα του Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με το σχέδιο, ο Τούρκος Βοηθός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα γινόταν «Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπό της Τουρκικής Κοινότητος» και θα συγκροτείτο μια κυβέρνηση αποτελούμενη καθαρώς από Τούρκους. Η Τουρκία θα προχωρούσε και θα αναγνώριζε την «κυβέρνηση», η οποία στη συνέχεια θα ζητούσε τη βοήθεια «της μητρός πατρίδος». Όπως σημειώνεται «μετά από την ζήτησιν αυτής της βοήθειας θα ακολουθήσει η επέμβασις της Μητέρας Πατρίδος, εάν υπάρξη ανάγκη θα αναγνωρισθούν αμέσως τα δικαιώματα, ως πολίτες της Δημοκρατίας εις τους Κυπρίους οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι στην Τουρκία… εις αυτούς θα δοθούν διαβατήρια ετοιμασθέντα διά την Τουρκικήν Δημοκρατίαν και θα εξασφαλισθή η εις την Κύπρο διείσδισίς των».
Η αποσχιστική κίνηση του 1963 δεν οδήγησε στην ανακήρυξη ψευδοκράτους, ωστόσο, είχαν επιλέξει την αποχώρηση από το κράτος και τη δημιουργία θυλάκων.
Με την εισβολή του Ιουλίου 1974 από την Τουρκία στην Κύπρο, αυτός ο σχεδιασμός μπήκε σε μια άλλη βάση. Υπήρχαν πλέον εδάφη υπό κατοχή. Η Τουρκία προχώρησε σε εθνοκάθαρση ενώ πέτυχε συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών. Στις 13 Φεβρουαρίου 1975 η Τουρκία προχώρησε στην ανακήρυξη «Τουρκικού Ομόσπονδου Κράτους της Κύπρου». Ο Ντενκτάς επικαλέστηκε, τότε, την οικονομική ασφυξία της βόρειας Κύπρου και το αμερικανικό εμπάργκο. Ωστόσο, αυτή η κίνηση δεν προχώρησε.
Η Τουρκία επανήλθε το 1983. Στις 14 Νοεμβρίου 1983, με άκρα μυστικότητα, χωρίς να λειτουργούν οι τηλεπικοινωνίες, ο Ραούφ Ντενκτάς κάλεσε όλους τους «βουλευτές» της «νομοθετικής συνέλευσης» σε δείπνο. Κανείς δεν γνώριζε τον λόγο της πρόσκλησης. Στη διάρκεια του δείπνου ο Ντενκτάς τούς ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προχωρήσει στην ανακήρυξη ανεξάρτητου κράτους. Δεν τους άφησε περιθώρια αντίδρασης. Η Τουρκία είχε αποφασίσει και όλοι ακολούθησαν. Στις 15 Νοεμβρίου 1983 η ψευδοβουλή αποφάσισε ομόφωνα αυτό που είχε αποφασισθεί από την Άγκυρα και ήταν πάγιος τουρκικός στόχος από το 1963.
Η ανακήρυξη του ψευδοκράτους δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ειδικά εκείνη την χρονιά, το 1983, προηγήθηκε, τον Ιούνιο, απόφαση της «νομοθετικής συνέλευσης» στα κατεχόμενα, «το αναπαλλοτρίωτο και μη δυνάμενο να καταργηθεί δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του τουρκικού λαού της Κύπρου». Η απόφαση, εγκρίθηκε με 33 ψήφους υπέρ και 7 εναντίον. Ήταν μια κίνηση, που παρέπεμπε στην ενσωμάτωση των κατεχομένων στην Τουρκία (επιβλήθηκε η χρήση της τουρκικής λίρας ως του επίσημου νομίσματος των κατεχομένων περιοχών, ενώ δημιουργήθηκε και «κεντρική τράπεζα»).
Παράλληλα με όλα αυτά, ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, Πέρεζ ντε Κουεγιάρ, που σχεδίαζε νέα πρωτοβουλία στο Κυπριακό, κάλεσε στη Γενεύη ( 4 Ιουλίου), τον Ντενκτάς ζητώντας του να μην προβεί σε καμία κίνηση. Άντεξε μέχρι τον Νοέμβριο!
Έκτοτε, οικοδομήθηκε στα κατεχόμενα ένα παράνομο μόρφωμα με «δομές» κράτους. Με την οικονομική στήριξη της Τουρκίας συνιστά το προγεφύρωμα ελέγχου της Κύπρου και μέσω αυτής και της περιοχής. Οι προσπάθειες για αναγνώριση του ψευδοκράτους έχουν αποτύχει, αν και υπήρξε αναβάθμιση.
Η αναγνώρισή του ή η μετεξέλιξη του σε κρατίδιο, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας, θα συνιστά θρίαμβο της διεθνούς παρανομίας και της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής.
Η λύση δεν μπορεί να περνά μέσα από τη διατήρηση αυτού του εκτρώματος, έστω και… μεταλλαγμένου. Ως αποτέλεσμα της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής, πρέπει να διαλυθεί.
Το ψευδοκράτος, παρά τις όποιες προσπάθειες της Τουρκίας, δεν είναι απέναντι από την Κυπριακή Δημοκρατία. Απέναντι είναι κατοχική δύναμη, η οποία κατασκεύασε στα κατεχόμενα ένα μόρφωμα, που εξυπηρετεί μόνο τους γεωπολιτικούς της σχεδιασμούς.
