Χρηματοδότηση δράσεων, απλούστευση διαδικασιών εξασφάλισης βίζας, ενίσχυση των διακρατικών συμφωνιών για την αναγνώριση τίτλων σπουδών σε τρίτες χώρες εκτός Ε.Ε. και άλλες δράσεις που θα συμβάλουν στην εξωστρέφεια
Αυξημένη ανάγκη σχεδιασμού και προσφοράς νέων προγραμμάτων σπουδών σε κλάδους αιχμής, στην αγγλική γλώσσα, κυρίως εξ αποστάσεως, και η δυνατότητα διείσδυσης σε ξένες αγορές για την προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών
H νέα κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας αναλαμβάνει σε μια δύσκολη γεωπολιτική και οικονομική συγκυρία. Εκτός από το εθνικό ζήτημα, ψηλά στην ατζέντα βρίσκονται ζητήματα όπως οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, η κοινωνική πρόνοια, η ενεργειακή κρίση και η κλιματική αλλαγή, το μεταναστευτικό και το προσφυγικό, η ψηφιακή μετάβαση και η παιδεία. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση, συγκεκριμένα, είναι πεδίο σημαντικών αλλαγών και σοβαρών προκλήσεων. Οι απαιτήσεις και υψηλές προσδοκίες για ανοικτή εκπαίδευση, διά βίου μάθηση και ποιοτική ψηφιακή εκπαίδευση είναι αυταπόδεικτες. Τα Πανεπιστήμια οφείλουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών. Ως ζωντανοί οργανισμοί, καλούνται να συμβαδίζουν με την κοινωνία και να προσθέτουν σ’ αυτήν αξία. Η στήριξη της Πολιτείας, ιδιαίτερα στα δημόσια Πανεπιστήμια, όπως το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ), οφείλει να είναι έμπρακτη και ουσιώδης.
Η πανδημία της covid-19 έχει θέσει στο επίκεντρο την ψηφιακή εκπαίδευση. Η ψηφιακή διδασκαλία και μάθηση δεν είναι απλή υπόθεση, χρειάζεται «αλλαγή παραδείγματος», που να υποστηρίζει την ανάπτυξη κατάλληλου διαδραστικού, ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου, την ανάπτυξη κατάλληλων εργαλείων σύγχρονης και ασύγχρονης ψηφιακής εκπαίδευσης, την αξιοποίηση εικονικών και επαυξημένων περιβαλλόντων μάθησης, και την καλλιέργεια ψηφιακών δεξιοτήτων των συμμετεχόντων μερών. Χρειάζονται, επομένως, σημαντικές επενδύσεις.
Η Εθνική Στρατηγική Διά Βίου Μάθησης 2021-2027 στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη μείωση της ανεργίας των νέων, στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων/επανειδίκευση του εργατικού δυναμικού και στην αύξηση της συμμετοχής των ενηλίκων στη διά βίου μάθηση με τη βελτίωση της ποιότητας του τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων, την παροχή κινήτρων σε άτομα και επιχειρήσεις και την εξάλειψη των εμποδίων πρόσβασης στην εκπαίδευση. Η υλοποίησή της είναι το μεγάλο στοίχημα και απαιτείται η στενή συνεργασία των συναρμόδιων υπουργείων με τα κυπριακά Πανεπιστήμια και την αγορά εργασίας για να επιτευχθούν οι στόχοι. Ταυτόχρονα, απαιτείται οικονομική στήριξη για τις όποιες δράσεις θα δρομολογηθούν, όπως για παράδειγμα για τον σχεδιασμό και την προσφορά εξ αποστάσεως προγραμμάτων κατάρτισης. Στη διά βίου επανειδίκευση και την προσφορά microcredentials προσανατολίζεται το νέο Κέντρο Επαγγελματικής (Επανα)Κατάρτισης που θα λειτουργήσει το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Η βασική και εφαρμοσμένη έρευνα αποτελεί ουσιώδη πυρήνα της λειτουργίας ενός Πανεπιστημίου. Παράγει νέα γνώση, προσελκύει εγνωσμένου κύρους ακαδημαϊκούς και ερευνητές, αναβαθμίζει τα Πανεπιστήμια και συνεργεί στις ανελίξεις τους στις διεθνείς κατατάξεις, και δημιουργεί αξία στην κοινωνία και την οικονομία. Στην Κύπρο, το ποσοστό του ΑΕΠ που επενδύεται στην έρευνα και στην καινοτομία είναι πολύ χαμηλό. Οι ερευνητικές δραστηριότητες, εάν δεν χρηματοδοτούνται από εξωτερικούς φορείς και προγράμματα, είναι ιδιαίτερα δαπανηρές για τα δημόσια Πανεπιστήμια. Απαιτείται άρα να ενισχυθεί η συνεργασία με τη νέα Κυβέρνηση, ώστε να εξασφαλιστούν μεγαλύτερες χρηματοδοτήσεις της μη εμπορικής και πρωτογενούς έστω έρευνας, καθώς και συνεργασία με τους κλάδους της οικονομίας, ώστε τα ερευνητικά αποτελέσματα να έχουν εθνική αξία και επίδραση στη βιώσιμη ανάπτυξη. Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου συμμετέχει σε κέντρα αριστείας, λειτουργεί ερευνητικά εργαστήρια σε πεδία αιχμής, είναι ενεργό στον ευρωπαϊκό χώρο έρευνας με στόχο η ερευνητική δραστηριότητά του να ενισχυθεί περισσότερο με σκοπό τη μεταφορά της νέας γνώσης προς τον παραγωγικό τομέα της οικονομίας. Προς τούτο, η κρατική χορηγία που λαμβάνει δεν θα πρέπει αποκλειστικά να καλύπτει τις λειτουργικές του δαπάνες.
Η αυξημένη ανάγκη σχεδιασμού και προσφοράς νέων προγραμμάτων σπουδών σε κλάδους αιχμής, στην αγγλική γλώσσα, κυρίως εξ αποστάσεως, και η δυνατότητα διείσδυσης σε ξένες αγορές για την προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών είναι διαχρονικός στόχος της κυπριακής Πολιτείας. Πλέον, αποτελεί επιτακτική ανάγκη για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της ενίσχυσης της κυπριακής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Δεν μπορεί να παραμένει σλόγκαν το «η Κύπρος να καταστεί περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης και έρευνας», αλλά η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να εγκύψει στην ουσιαστική ενίσχυση των πανεπιστημίων και στη διευκόλυνσή τους να ενισχύσουν τη διεθνοποίηση και εξωστρέφειά τους. Χρηματοδότηση συναφών δράσεων, απλούστευση διαδικασιών εξασφάλισης βίζας, ενίσχυση των διακρατικών συμφωνιών για την αναγνώριση τίτλων σπουδών σε τρίτες χώρες εκτός Ε.Ε. είναι ορισμένες από τις δράσεις που καλείται να υποστηρίξει η νέα κυβέρνηση. Το ΑΠΚΥ ήδη εμπλουτίζει το χαρτοφυλάκιό του με νέα (διιδρυματικά) προγράμματα σε κλάδους αιχμής (π.χ., κυβερνοασφάλεια, μηχανική περιβάλλοντος, αλληλεπίδραση ανθρώπου-υπολογιστή, ποινική δικαιοσύνη, διεθνή ναυτιλιακή διοίκηση σε συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ) για την προσέλκυση φοιτητών διαφορετικών προφίλ από τον ελληνόφωνο χώρο και διεθνώς.
Τα κυπριακά Πανεπιστήμια έχουν τέλος σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στην υλοποίηση της στρατηγικής 2030 του ΟΗΕ, στην οποία η Κυπριακή Δημοκρατία έχει δεσμευτεί. Η μεταμόρφωση των Πανεπιστημίων στα Edupreneurial Πανεπιστήμια που χρειάζεται ο 21ος αιώνας είναι εκ των ων ουκ άνευ. Η στήριξη της Πολιτείας θα πρέπει να είναι δεδομένη. Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου βρίσκεται ήδη στη νέα ψηφιακή εποχή και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, η εξωστρέφεια και η καινοτομία είναι η στρατηγική στόχευσή του.
*Πρύτανης Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου
