Η γενική αντίληψη που επικρατεί στην κοινωνία εν σχέση με πολιτική επικοινωνιολογία είναι πως πρόκειται για ένα εργαλείο στα χέρια των πολιτικών προσώπων και ειδικότερα των υποψηφίων για διάφορα αξιώματα, το οποίο έχει ως στόχο την συσπείρωση διαφόρων κοινωνικών ομάδων και κατ’ επέκταση την συλλογή ψήφων. Ουδέν αναληθέστερον.
Η πολιτική επικοινωνιολογία είναι ένα πολύπλευρο και πολύπτυχο εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται για ένα ευρύ φάσμα πολιτικών καταστάσεων αναλόγως του επιπέδου και του ήθους του εκάστοτε χρήστη του.
Παίρνοντας σαν ένα επιβεβαιωμένο και αδιαμφισβήτητο παράδειγμα, τον πρόσφατο σεισμό στην Τουρκία και την ξαφνική αλλαγή της τουρκικής πολιτικής στα εθνικά θέματα, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο.
Εάν κοιτάξουμε τις προκλητικές στάσεις τις τουρκικής πλευράς, προ του σεισμού, είναι αδιαμφισβήτητη η επιθετικότητα, η προκλητικότητα και η ορμή με την οποία στρεφόταν κατά της Ελλάδος και την Κύπρου.
Γνωστή σε όλους πλέον είναι η φράση του Τούρκου Προέδρου «θα έρθουμε μια νύκτα», όσο αφορά την διεκδίκηση της Τουρκίας επί των νησιών του Αιγίου, όπως επίσης το «μην τα βάζετε με την Τουρκία στο Αιγαίο» αλλά και το «όταν λες Tay fun ο Έλληνας φοβάται», κάνοντας αναφορά στους γνωστούς πλέον πυραύλους εδάφους-εδάφους της Τουρκίας.
Πολλές άλλες απειλές όμως ακολούθησαν την ίδια γραμμή, όπως οι δηλώσεις του υπουργού Άμυνας της Τουρκίας Χαλουσί Ακάρ, ότι «είναι μάταιες οι προσπάθειες εξοπλισμού των νησιών», του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου ο οποίος κάλεσε την Ελλάδα «να συμμαζέψει τα μυαλά της» και απείλησε πως σε διαφορετική περίπτωση «θα υποστεί τις συνέπειες».
Φτάνοντας σε σημείο ωμότητας ο ίδιος ο Ερντογάν καλούσε με δηλώσεις του όπως «Μην ξεχνάτε τη Σμύρνη. Δεν δεσμευόμαστε από την κατοχή που κάνατε στα νησιά. Όταν έρθει η ώρα θα κάνουμε αυτό που πρέπει.»
Αλλά, ούτε και οι απειλές κατά της Κύπρου, δεν υπήρξαν φυσικά ευκαταφρόνητες.
Απειλές όπως αυτή του Τούρκου υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Εγκεμέν Μπαγίς ο οποίος απείλησε τη Κυπριακή Δημοκρατία με στρατιωτική παρέμβαση σε περίπτωση που προχωρήσει σε έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο εντός της αποκλειστικής οικονομικής της ζώνης, λέγοντας χαρακτηριστικά «Για αυτό το λόγο υπάρχει και ο στόλος μας».
Εκφράζοντας και την ουσιαστική απειλή ότι σε περίπτωση ανάγκης «μόλις απογειωθούν τα αεροπλάνα μας, βρίσκονται ήδη αμέσως στη βόρεια Κύπρο».
Και ξαφνικά ήρθε ο σεισμός…
Αμέσως μετά τον σεισμό γίναμε μάρτυρες της πλήρους εξαφάνισης των οποιονδήποτε απειλών οι οποίες αντικαταστάθηκαν με φιλικά και ευγενικά λόγια, από μέλη της πολιτικής ηγεσίας της Τουρκίας.
Όπως τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου ο οποίος μίλησε για «νέα σελίδα» στις σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας. Στέλνοντας μάλιστα μήνυμα «ομαλοποίησης» των σχέσεων της Τουρκίας με την Ελλάδα.
Περνώντας στην απέναντι όχθη, εν σχέση με τις παλιότερές τοποθετήσεις του, δήλωνε ότι «Θέλουμε σταθερότητα και ειρήνη στην περιοχή μας. Ελπίζω ότι η αλληλεγγύη μας κατά τη διάρκεια αυτού του σεισμού θα είναι επίσης καθοριστική για το άνοιγμα μιας νέας σελίδας με την Ελλάδα, […] πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για τη σταθερότητα, την οικονομική ανάπτυξη και την ειρήνη της περιοχής μας».
Από απειλητικός την μια μέρα, μετατράπηκε σε ειρηνοποιό την άλλη!
Φυσικά αυτό δεν ήταν ανεξάρτητο της άμεσης αντίδρασης της Ελλάδας όπως αποστείλει ομάδες βοήθειας στην Τουρκία, με στόχο την διάσωση και στήριξη των σεισμόπληκτων.
Ακόμα και φιλοκυβερνητικά μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία στο πρόσφατο παρελθόν κατηγορούσαν και επιτίθεντο στην Ελλάδα, ξαφνικά έγιναν φιλέλληνες….
Όπως η γνωστή εφημερίδα Χουριέτ, η οποία με πρωτοσέλιδο τίτλο της, έγραφε «Efxaristo poli file» (σ.σ. Ευχαριστώ πολύ φίλε) και ευχαριστούσε την Ελλάδα για τη συνδρομή και τη βοήθεια προς τις περιοχές που έπληξε ο σεισμός.
Λαϊκά αισθήματα και ψευδαισθήσεις
Αυτή η συμπεριφορά, δημιούργησε την αντίληψη σε πολλούς πολίτες ότι, ένα τραγικό περιστατικό, σαν αυτό που συνέβη μπορεί να δώσει την ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα ανάμεσα στις δύο πλευρές, στο οποίο θα επικρατήσει η ειρήνη και η συμφιλίωση.
Αντίληψη όπως που δεν είναι τίποτα περισσότερο από ψευδαίσθηση.
Η στρατηγική των κρατών και ειδικότερα σε κράτη όπως η Τουρκία, τα οποία παραμένουν προσκολλημένα στο παρελθόν, δεν αλλάζουν εν μία νυκτί, είτε λόγω σεισμών, είτε λόγω πλημμυρών, είτε λόγω ασθενειών, ή οποιονδήποτε άλλων καταστάσεων.
Οι στρατηγικές παραμένουν εκεί, χαρτογραφημένες και δεδομένες.
Το τι μπορεί να συμβεί σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να απενεργοποιηθούν για μια μικρή περίοδο, ούτως ώστε να δοθεί χρόνος για ανάκαμψη στο κράτος το οποίο έχει υποστεί την ζημιά, και τότε να επανέλθει όταν μπορεί και να συνεχίσει από εκεί που έμειναν τα πράγματα.
Το όλο θέμα είναι απλά επικοινωνιακό.
Πραγματικότητες
Στην περίπτωση όπου ένας λαός υφίσταται ταλαιπωρία λόγω των οποιονδήποτε τραγικών συμβάντων, τα αισθήματα του όσον αφορά εθνικές αντιπαραθέσεις μειώνονται ή και εξαφανίζονται.
Έγνοια του είναι η επιβίωση του.
Ο κάθε πολίτης του θα σκεφτεί την προσωπική και οικογενειακή του κατάσταση και όχι τις εκκλήσεις για τυχών συγκρούσεις ή έστω και αντιπαραθέσεις με άλλα έθνη.
Εξ άλλου, μία σύγκρουσης ή ένας πόλεμος, δεν μπορεί παρά να φέρει τα ίδια δεινά όπως και ένας σεισμός ή άλλη φυσική καταστροφή.
Οπόταν επικοινωνιακά θα ήταν ανώφελο, αν όχι καταστροφικό, για οποιοδήποτε πολιτικό πρόσωπο να κάνει χρήση απειλών σαν τρόπος ενίσχυσης των θέσεων του ή του αξιώματος του σε τέτοια περίπτωση.
*Πολιτικός επιστήμονας, πολιτικός επικοινωνιολόγος
