ΟΙ ΕΜΠΟΡΟΙ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ (ΕΡΤ, 1973)
Η δραματική αυτή σειρά εποχής από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη υπήρξε η πρώτη μεταφορά λογοτεχνικού έργου στην ελληνική τηλεόραση και ζωντανεύει τη νησιώτικη Βενετοκρατία στην πρώτη της εξόρμηση για την κατάκτηση των Κυκλάδων περιγράφοντας με δαντικές εικόνες την αγριότητα των Βενετών και των Γενοβέζων, που είχαν ως μόνο νόμο τους την αυθαιρεσία και την ωμή ιδιοτέλεια. Κεντρικά πρόσωπα ο Ιωάννης Μούχρας (Νίκος Τζόγιας), άρχοντας της Νάξου προς τα τέλη του 12ου αιώνα η γυναίκα του Αυγούστα (Κατερίνα Αποστόλου) και ο Βενετός ναύαρχος, Μάρκο Σανούτο (Ανδρέας Μπάρκουλης) που ερωτεύεται και απάγει την τελευταία. Η σειρά, που σκηνοθέτησαν αρχικά ο Δημήτρης Ποντίκας και μετά ο Κώστας Φέρρης, ολοκληρώθηκε σε 52 επεισόδια και γνώρισε μεγάλη επιτυχία, μάλιστα η (τότε) ΕΙΡΤ την προγραμμάτισε απέναντι από το μεγαθήριο «Άγνωστος πόλεμος» της ΥΕΝΕΔ με σκοπό να το κοντράρει. Στους τίτλους αρχής ακούγεται το «Ήτανε μια φορά» του Νίκου Ξυλούρη μέχρι που η χούντα συνέλαβε τον «Αρχάγγελο της Κρήτης» και απαγόρευσε τα τραγούδια του από παντού.
ΓΙΟΥΓΚΕΡΜΑΝ (ΕΡΤ, 1976 & ΑΝΤ1, 2007)
Το κλασικό μυθιστόρημα του Μ. Καραγάτση γύρω από τον έκλυτο βίο ενός Φινλανδού αξιωματικού της τσαρικής φρουράς στην Ελλάδα μεταφέρθηκε με επιτυχία την περίοδο 1976-77 στη μικρή οθόνη της τότε ΥΕΝΕΔ από τον Βασίλη Γεωργιάδη και με τον Αλέκο Αλεξανδράκη στον επώνυμο ρόλο. Αν και σήμερα δεν διασώζεται στο αρχείο της ΕΡΤ (όπως και πολλές άλλες) θεωρείται μία από τις σημαντικότερες στην ιστορία της ελληνόφωνης τηλεόρασης σε επίπεδο παραγωγής, σκηνοθεσίας και ερμηνειών. Τριάντα χρόνια μετά ο ΑΝΤ1 επιχείρησε το δαπανηρό remake με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη ως Γιούγκερμαν όμως ενώ ήταν από τις πιο πολυαναμενόμενες σειρές της σεζόν 2007-08, το κοινό αδιαφόρησε και το ακριβό project κατέβηκε στα 15 επεισόδια (από τα 30 που είχαν προγραμματιστεί).
ΤΟ ΝΗΣΙ (MEGA, 2010)
Το απόλυτο blockbuster της ελληνικής τηλεόρασης που έσπασε τα κοντέρ και στο δικό μας εχμ νησί, το έπος του Θοδωρή Παπαδουλάκη από το ομώνυμο best seller της Victoria Hislop (σε σενάριο Μιρέλλας Παπαοικονόμου) αφηγείται την ιστορία μιας οικογένειας στην Κρήτη του ‘39 με φόντο τη φτώχεια, τη βιοπάλη, τα παιχνίδια της μοίρας και φυσικά το νησί-γκέτο των λεπρών τη Σπιναλόγκα. Κινηματογραφική ματιά, πλάνα υψηλής αισθητικής, κορυφαίες ερμηνείες από τον πιο μικρό (“αντίο τσυρία”) μέχρι τον πιο μεγάλο, πλοκή που σε απορροφά και σκηνές που σε κάνουν μέχρι σήμερα να κλαις με φωνή. Δεν είχαμε δει τίποτα παρόμοιο έως τότε και μάλλον θα κάνουμε άλλα 50 χρόνια να ξαναδούμε αφού το υψηλό κόστος (8 εκατ. ευρώ η ακριβότερη ελληνική παραγωγή στην ιστορία) συνέπεσε με το απόγειο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και γονάτισε το κανάλι που κατέβασε ρολά λίγα χρόνια αργότερα.
ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΣΤΕΦΑΝΙ (ΑΝΤ1, 1995)
Θυμάστε την εποχή όπου μία εβδομαδιαία σειρά μπορούσε να διηγηθεί μία συνταρακτική ιστορία με αριθμό επεισοδίων που δεν χρειαζόταν να φας τα νιάτα σου μπροστά στο χαζοκούτι για να την τελειώσεις; Το «Τρίτο στεφάνι» δεν είναι μόνο μία από τις πιο αξιόλογες ελληνικές παραγωγές από καταβολής τηλεόρασης και αναμφισβήτητα η καλύτερη στην καριέρα του Γιάννη Δαλιανίδη, κατάφερε και συμπύκνωσε τρεις δεκαετίες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας (‘40, ‘50 και ‘60) σε 16 μόλις επεισόδια – συν άρρηκτο το ύφος του ομώνυμου βιβλίου του Κώστα Ταχτσή. Το αποτέλεσμα: ένα γρήγορο, σφιχτοδεμένο και εξαιρετικά εθιστικό ψηφιδωτό εποχών, χαρακτήρων και ηθών που έμεινε χαραγμένο στη μνήμη κυρίως για τη Νίνα της Νένας Μεντή και την Εκάβη της Λήδας Πρωτοψάλτη.
ΤΟ 10 (Alpha, 2007)
Το βιβλίο του Μ. Καραγάτση γύρω από μια μικρή «κοινωνία» κατώτερης τάξης ανθρώπων που ζουν σε ένα παλιό οινοποιείο της Αθήνας του 1957 και ερίζουν για την κληρονομιά του «10» από τον πλούσιο επιχειρηματία που τους το νοικιάζει, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ εξαιτίας του ξαφνικού θανάτου του συγγραφέα, έτσι η μεταφορά του ημιτελούς αυτού έργου ήταν εκ γενετής ριψοκίνδυνη. Οι σεναριογράφοι Σταύρος Καλαφατίδης και Μαίρη Ζαφειροπούλου όχι μόνο διασκεύασαν το αρχικό υλικό σε σεναριακή μορφή, αλλά του έδωσαν και το τέλος που υπολόγισαν ότι θα έγραφε ο Καραγάτσης. Δυστυχώς η σειρά που σκηνοθέτησε η Πηγή Δημητρακοπούλου βγήκε σε μια περίοδο overkill της ελληνικής μυθοπλασίας και παρά τις διθυραμβικές κριτικές χάθηκε μέσα στον κυκεώνα των δεκάδων σειρών που μεταδίδονταν εκείνη τη σεζόν από όλα σχεδόν τα κανάλια.
ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (ΕΡΤ, 1971)
Το έπος του Νίκου Φώσκολου παραμένει η δημοφιλέστερη ελληνική σειρά… ever καθώς με σημερινές μετρήσεις της Nielsen μπορεί να άγγιζε το 80%! Κάθε Τρίτη βράδυ και για 226 εβδομάδες (1971-74) δρόμοι άδειαζαν, μαγαζιά έκλειναν και οικογένειες μαζεύονταν γύρω από το χαζοκούτι για να παρακολουθήσουν με κομμένη την ανάσα τις ιστορίες κατασκοπείας, με κεντρικό ήρωα το συνταγματάρχη Βαρτάνη (Άγγελος Αντωνόπουλος) που υπηρετεί στα γραφεία αντικατασκοπείας κατά τη διάρκεια του Β ́ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο θρύλος μάλιστα λέει πως όταν ένα χωριό δεν έπιανε καλά ΥΕΝΕΔ (που το μετέδιδε) έμπαινε σε λεωφορεία και πήγαινε στο… διπλανό όπου είχε καλύτερη λήψη. Μαζί με το ποδόσφαιρο ήταν οι αποτελεσματικότεροι μέθοδοι αποχαύνωσης του κοινού από τη χούντα των συνταγματαρχών. H σειρά δεν διασώζεται στο αρχείο, όπως και σχεδόν το σύνολο της παραγωγής μέχρι το 1979, καθώς οι υπάλληλοι της ΕΡΤ έγραφαν πάνω στις κόπιες ποδοσφαιρικούς αγώνες!
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ (ΕΡΤ, 1975 – 1976)
Λίγες σειρές σημάδεψαν την ελληνική τηλεόραση όσο η μεταφορά στη μικρή οθόνη του βιβλίου του Νίκου Καζαντζάκη γύρω από τη ζωή σε ένα ελληνόφωνο χωριό της Μικράς Ασίας λίγο πριν την Καταστροφή. Ο Αλέξης Γκόλφης αν και τεχνικά δεν υποδύεται τον Χριστό αλλά έναν ποιμένα που υποδύεται τον Χριστό για τις ανάγκες ενός τοπικού εθίμου, θα μείνει στην ιστορία ως «ο μοναδικός Έλληνας που έπαιξε τον Θεάνθρωπο» (θα πεθάνει άστεγος και μόνος τον Αύγουστο του 2007). Οι ηθοποιοί ταυτίστηκαν στη συνείδηση του κόσμου με τους ρόλους που υποδύονταν ενώ η σειρά συνδέθηκε με ένα τραγικό γεγονός όταν τρία παιδιά στην Πτολεμαϊδα επιχείρησαν να μιμηθούν τη σκηνή του θανάτου δι’ απαγχονισμού του Σεΐζη με αποτέλεσμα ένας 9χρονος να πεθάνει από ασφυξία.
ΟΙ ΠΑΝΘΕΟΙ (ΕΡΤ, 1977)
Ακόμα μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ΕΡΤ (και της ελληνικής τηλεόρασης γενικότερα) με τηλεθέαση που την έφερε αμέσως μετά τον «Άγνωστο Πόλεμο». Βασισμένη στη μυθιστορηματική τριλογία του Τάσου Αθανασιάδη, έκανε όλη την Ελλάδα να περιμένει με αγωνία το τηλεοπτικό σμίξιμο της Μάρμως Πανθέου (ο καλύτερος ρόλος της Κάτιας Δανδουλάκη) με τον Κίτσο (Στέλιος Καλογερόπουλος). Σε σκηνοθεσία του μεγάλου Βασίλη Γεωργιάδη (Κόκκινα φανάρια, Το χώμα βάφτηκε κόκκινο).
ΛΩΞΑΝΤΡΑ (ΕΡΤ, 1980)
«Ταρνανααααά, μπρε Ταρνανααααά. Δεν νομίζω να υπάρχει Έλληνας που να μην έχει την εικόνα της Πολίτισσας αρχοντογυναίκας χαραγμένη στη μνήμη όπως την ενσάρκωσε η μοναδική Μπέτυ Βαλάση στην επική σειρά του Γρηγόρη Γρηγορίου από το βιβλίο της Μαρίας Ιορδανίδου (και με μουσική της Ελένης Καραΐνδρου). Το 2004 η Βαλάση θα αποδώσει φόρο τιμής στον ρόλο που την έκανε διάσημη ως “Πολίτισσα πεθερά” στον δεύτερο κύκλο της σειράς “7 Θανάσιμες Πεθερές” του Mega.
Η ΑΓΑΠΗ ΑΡΓΗΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ (ΕΤ1, 1997)
Ο αείμνηστος Κώστας Κουτσομύτης ήταν ο go to σκηνοθέτης για όποιον ήθελε να ευτυχήσει το βιβλίο του στη μικρή οθόνη, έχοντας μεταφέρει δεκάδες λογοτεχνικές δουλειές στην τηλεόραση (Βαμμένα κόκκινα μαλλιά, Η εκτέλεση, Πρόβα νυφικού, Καπνισμένος ουρανός, Οι μάγισσες της Σμύρνης, Κίτρινος φάκελος κ.ά) και πάντα με τη χαρακτηριστική κινηματογραφική γραφή του. Αυτή η υπέροχη μεταφορά του μυθιστορήματος της Λιλής Ζωγράφου παραμένει μία από τις πιο χαρακτηριστικές δουλειές του με τις πέντε αδελφές ηρωίδες να πέφτουν θύματα στενόμυαλων αντιλήψεων και προκαταλήψεων της μεταπολεμικής ελληνικής επαρχίας.
ΣΚΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΥΓΗ (ΡΙΚ, 2006-2007)
Η σειρά των Νείλου Ιακώβου και Κόριννας Αβρααμίδου αναβίωσε το είδος της «σαγιάς και βράκας» που πλέον έχει μόνιμη θέση στο πρόγραμμα του ΡΙΚ μέχρι σήμερα (ακολούθησαν τα «Γενιές της σιωπής», «Τα ρόδα της οργής», «Βήματα στην άμμο», «Πέτρινο ποτάμι», «Πεταλούδα» και «Χάλκινα χρόνια») και που σχεδόν πάντα περιέχουν και μια σεξουαλική επίθεση σε αχυρώνα. Κοντά στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ζωές των μελών μιας οικογένειας σε ένα ορεινό χωριό της Κύπρου αλλάζουν όταν το παρελθόν του πατέρα επιστρέφει και ζητά εκδίκηση. Αρκετά τολμηρή (ως θέμα αλλά και εκτέλεση), με αξιόλογες ερμηνείες και πειστική αναπαράσταση της εποχής, γνώρισε επιτυχία και άνοιξε τις κάνουλες για ακόμα περισσότερες σειρές του είδους και όχι μόνο στο ΡΙΚ.
ΤΟ ΑΗΔΟΝΙ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ (ΡΙΚ, 2001)
Το ΡΙΚ μετέφερε ουκ ολίγα βιβλία στη μικρή οθόνη και το γνωστό έργο της Ειρένας Ιωαννίδου Αδαμίδου παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις καλύτερες μεταφορές. Το αηδόνι του τίτλου είναι η Νίνα, μια τραγουδίστρια που γεννήθηκε στην Ελλάδα, παντρεύτηκε στην Κύπρο κι έζησε τρεις από τις πιο σημαντικές στιγμές του σύγχρονου Ελληνισμού, τη
Μικρασιατική Καταστροφή, τον αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 και την τουρκική εισβολή του ‘74), σ’ αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον πάντρεμα ιστορίας και μυθοπλασίας που σκηνοθέτησε επιδέξια ο Κύρος Ρωσσίδης. Τη Νίνα υποδύεται σε νεαρή ηλικία η Χριστίνα Παυλίδου και σε μεγαλύτερη η μητέρα της Άλκηστις.
ΟΙ ΓΕΝΙΕΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ (ΡΙΚ, 2007)
Καμία άλλη σειρά δεν αποτύπωσε τόσο επώδυνα και γραφικά το πόσο σκληρό ήταν να είσαι γυναίκα στην Κύπρο των αρχών του περασμένου αιώνα όσο αυτό το λευκαρίτικο κέντημα του ΡΙΚ δια χειρός Κλείτου Κλείτου από το πολύκροτο best seller της Άντρης Πολυδώρου. Αν και το ημικρατικό μας έχει μακρά παράδοση στις σειρές εποχής ήταν η τεράστια-καλλιτεχνική και εμπορική- επιτυχία των “Γενιών” που οδήγησε σε μια εντυπωσιακή αναβίωση του είδους με φροντισμένες παραγωγές υψηλών στάνταρ, που κρατά μέχρι τις μέρες μας.
ΑΓΡΙΕΣ ΜΕΛΙΣΣΕΣ (ΑΝΤ1, 2019)
Η σειρά εποχής έκανε ένα εντυπωσιακό comeback φέτος με τη σειρά του ΑΝΤ1 που διαδραματίζεται σε ένα (φανταστικό) χωριό του θεσσαλικού κάμπου των late 50’s όπου τρεις αδελφές σκοτώνουν αμυνόμενες τον γιο του τοπικού προύχοντα (και σύζυγος της μίας) καταφέρουν να κρατήσουν κρυφή την πράξη τους όμως πυροδοτούν μια σειρά από εξελίξεις που επηρεάζουν όλο το χωριό. Οι «Μέλισσες» – σε σενάριο Μελίνας Τσαμπάνη είναι το καλύτερο -με διαφορά- νέο πρόγραμμα της σεζόν, ό,τι ομορφότερο και εθιστικό σε ελληνική σειρά είχαμε να κολλήσουμε απ’ την εποχή του «Νησιού», μία υψηλής αισθητικής και κινηματογραφικών προδιαγραφών ελληνική τηλενουβέλα με δυνατό στόρι, καλογραμμένους διαλόγους, πειστικές ερμηνείες και μία σπουδαία Μαρία Κίτσου σε εξαιρετική φόρμα να σηκώνει όλο το project στους στιβαρούς ώμους της σκληροτράχηλης Λενιώς.
Τα φετινά… εποχικά
Eκτός από τις «Μέλισσες» φέτος έχουμε και άλλες σειρές που διαδραματίζονται σε άλλες εποχές
ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ (Omega)
Ένας απαγορευμένος έρωτας με φόντο μία ταραγμένη εποχή; Ακούγεται σαν σειρά του Μανούσου Μανουσάκη και… είναι. Το έπος του Open γύρω από τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου στις αρχές του περασμένου αιώνα, αιχμαλώτισε τα βλέμματα των τηλεθεατών -στην Ελλάδα τουλάχιστον- με τα υψηλά στάνταρ παραγωγής και το πολυπληθές καστ, όμως εδώ δεν άντεξε τον ανταγωνισμό της κυριακάτικης prime time απέναντι από «Voice» και «Final 4» και πλέον ψυχορραγεί.
ΧΑΛΚΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ (ΡΙΚ)
Η βραδινή σαπουνόπερα εποχής του ημικρατικού διανύει με επιτυχία τον τρίτο της κύκλο σε μια σεζόν που το ΡΙΚ κατάφερε ΟΛΕΣ οι σειρές μυθοπλασίας του να είναι εποχής. Καθόλου άσχημα.
ΓΑΛΑΤΕΙΑ (Σίγμα)
Το πάλαι ποτέ κάστρο του Σίγμα καταρρέει σε μια αχρείαστη τέταρτη σεζόν-prequel που πήγε την ιστορία στην αρχή, όμως μόλις το 1/3 των τηλεθεατών που είχε μέχρι πέρσι δείχνει να το κόφτει.
ΑΛΛΑ ΛΟΓΙΑ ΘΚΕΙΕ ΠΑΠΑ
Το κοινό φαίνεται πως δεν συμπαθεί τα knock-offs της «Αίγιας Fuxia» (βλ. και «Santa Γιολάντα») και γύρισε την πλάτη στη φετινή κωμωδία εποχής του Νικόλα Κουμίδη που ήδη αντιμετωπίζει τρομερά οικονομικά προβλήματα, ψαλιδίστηκε στα δύο επεισόδια και έχασε μεγάλο μέρος του καστ.
ΚΑΜΩΜΑΤΑ ΤΖΙ ΑΡΩΜΑΤΑ
Ακόμα μία περίπτωση σειράς που κανονικά θα έπρεπε να ήταν σε φθίνουσα πορεία αλλά όχι μόνο δεν παρατηρείται κάτι τέτοιο αλλά αντίθετα, η περσινή -τέταρτη- σεζόν της ξέφυγε τόσο πολύ που ήταν ένα από τα δημοφιλέστερα προγράμματα του ΡΙΚ ενώ η φετινή έδειξε τις άγριες διαθέσεις της με το που ξεκίνησε, δείχνοντας ότι διαθέτει εκτός από μεγάλο και πιστό κοινό. Αν συνεχίσει έτσι και δεν συμβεί κάτι αναπάντεχο (πχ να θέλουν να το σταματήσουν οι συντελεστές ή αποφασίσει μια μέρα το ΡΙΚ να αυτοπυροβοληθεί στο πόδι) βάζει πλώρη να ξεπεράσει τις «Ιστορίες του χωρκού» (του οποίου αποτελεί άτυπο remake) σε μακροβιότητα.
ΚΑΠΟΤΕ ΤΟ ‘80
Φαίνεται πως το ΡΙΚ ήθελε περισσότερες «Ιστορίες του χωρκού» που να ΜΗΝ λέγονται «Καμώματα» για το Σαββατοκύριακο και η Θέα Χριστοδουλίδου πρόσφερε ό,τι ακριβώς της ζητήθηκε: Μία κωμική σειρά που διαδραματίζεται σε ένα χωριό του ‘80 και η οποία μοιάζει να γράφτηκε και σκηνοθετήθηκε… ακριβώς τότε για λογαριασμό του ΡΙΚ. Αν μη τι άλλο έμειναν πιστοί στον τίτλο.
Περιοδικό TV Mania, τεύχος 1301.
