Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που εξέδωσε η στατιστική υπηρεσία της Τουρκίας, ο πληθωρισμός στη χώρα εκτοξεύτηκε στο 36,1% σε ετήσια βάση. Αυτό είναι το υψηλότερο επίπεδο πληθωρισμού στην Τουρκία τα τελευταία 20 χρόνια.
Αρκετοί φορείς εκτιμούν ότι ο πληθωρισμός στην Τουρκία είναι πολύ υψηλότερος ακόμη και από τα επίσημα δημοσιευθέντα στοιχεία, άποψη με την οποία συντάσσεται η πλειονότητα των ερωτηθέντων σε δημοσκοπήσεις. Το ανεξάρτητο ινστιτούτο μετρήσεων πληθωρισμού ENAG υπολόγισε την ετήσια πραγματική αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή της Τουρκίας σε 82,8%.
Τη στιγμή που οι επίσημες αρχές της χώρας προσπαθούν να εξωραΐσουν την οικονομική κατάσταση που επικρατεί, έρευνες δείχνουν ότι οι τιμές βασικών τροφίμων σημείωσαν άνοδο άνω του 40% σε ετήσια βάση.
Η κατρακύλα της τούρκικης λίρας
Η αύξηση του κόστους ζωής συνδέεται με τη νομισματική κρίση που ταλανίζει την Τουρκία. Το 2021, η Λίρα Τουρκίας έχασε το 44% της αξίας της έναντι του Δολαρίου ΗΠΑ, με τις απώλειες να παίρνουν τη μορφή χιονοστοιβάδας στα τέλη του έτους, όταν το τουρκικό νόμισμα υποχώρησε σε ιστορικό χαμηλό.
Η υποτίμηση της λίρας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ανορθόδοξη οικονομική πολιτική που ακολουθεί η Τουρκία τα τελευταία χρόνια. Τεράστια ποσά λίρας πουλήθηκαν ως αντίδραση των επενδυτών στις μειώσεις καταθετικών επιτοκίων που επέβαλε η κυβέρνηση της χώρας.
Οι επενδυτές παραδοσιακά προτιμούν τις αποταμιεύσεις σε νομίσματα που προσφέρουν ικανοποιητικά αποταμιευτικά επιτόκια και διατηρούν την αγοραστική τους αξία έναντι του πληθωρισμού. Αντίθετα, αποστρέφονται νομίσματα που “χάνουν” γρήγορα την πραγματική και ανταλλακτική τους αξία.
Όπως έχει δείξει η οικονομική Ιστορία, οι αυξήσεις επιτοκίων είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο νομισματικής πολιτικής στη “μάχη” εναντίον του πληθωρισμού και στη διατήρηση της αγοραστικής αξίας ενός νομίσματος. Παρόλα αυτά, οι αρχές της Τουρκίας δηλώνουν έμπρακτα ότι δεν συμμερίζονται αυτή την άποψη. Η αντίθεση Ερντογάν να αυξηθούν τα επιτόκια, σε συνδυασμό με λαϊκίστικη ρητορική εναντίον των “ελίτ” και υπέρ της δήθεν διασφάλισης των συμφερόντων των Τούρκων πολιτών, προκάλεσε ένα “τσουνάμι” ρευστοποίησης λίρας.
Η ανταλλακτική σχέση δολάριο/λίρα Τουρκίας κινείται πέριξ του 13,50 (ισοτιμία 5/1/2022) και ενώ η οικονομική ειδησεογραφία-φημολογία βρίθει αναφορών στις παρεμβάσεις που κάνει η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας στις συναλλαγματικές αγορές, με στόχο να υποστηρίξει το νόμισμα της χώρας.
Συνέπειες των παραπάνω εξελίξεων
– η ουσιαστική φτωχοποίηση των Τούρκων καταναλωτών, οι οποίοι πασχίζουν να τα “φέρουν βόλτα” με την κατακόρυφη άνοδο στο κόστος ζωής,
– η αύξηση της αβεβαιότητας εσόδων/εξόδων για ντόπιες και ξένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα,
– η μείωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της Κεντρικής Τράπεζας περιορίζει το “μαξιλαράκι ασφαλείας” της γείτονος χώρας έναντι μελλοντικών “εκπλήξεων”,
– η υποχώρηση της αξιοπιστίας της λίρας ως αποθεματικό νόμισμα,
– η αύξηση του χρέους της Τουρκίας στις διεθνείς ομολογιακές αγορές,
– ο “κόντρα άνεμος” στους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας,
– η πιθανότητα πολιτικών ανατροπών και κοινωνικών αναταραχών ειδικά ενόψει των εκλογών που είναι προγραμματισμένες για το επόμενο έτος,
– το ενδεχόμενο νέων γεωστρατηγικών προκλήσεων από πλευράς της Τουρκίας για λόγους “εσωτερικής κατανάλωσης” και για εξυπηρέτηση άλλων συμφερόντων, πριν “πέσει η αυλαία” τμήματος του υπάρχοντος πολιτικού κατεστημένου.
*Αποποίηση Ευθύνης: Οι οικονομικές απόψεις που καταγράφονται στο παρόν άρθρο δεν αποτελούν σύσταση αγοράς, πώλησης ή διακράτησης νομισμάτων ή άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων. Οι αναγνώστες είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι για τη λήψη των δικών τους επενδυτικών αποφάσεων. Οι πολιτικές εκτιμήσεις του παρόντος είναι αμιγώς προσωπικές.
** Οικονομολόγος και διαχειριστής χαρτοφυλακίου, πιστοποιημένος από τις Επιτροπές Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος και Κύπρου ([email protected]).
