Ο Χριστόδουλος Γ. Παχουλίδης γράφει με αφορμή τη σημερινή επέτειο διεξαγωγής του Ενωτικού Δημοψηφίσματος στις 15 Ιανουαρίου 1950.
Στην ατέρμονη του χρόνου ροή, η μνήμη τα φτερά της ανοίγει, στρέφεται πίσω και φθάνει σε τούτη τη θεσπέσια μέρα, του Γεννάρη τη δεκάτη του πέμπτη, του 1950, 72 ολόκληρα χρόνια μακριά απ’ το σήμερα, πού σύσσωμος των Ελλήνων της Κύπρου ο φιλόπατρις λαός, με μεγάλη τη σύμπνοια, που ξάφνιασε τον υπερόπτη δικό του Άγγλο δυνάστη, κάτω από τους Ιερούς θόλους των του Υψίστου Ναών, με θερμή προσευχή προς Αυτόν, και επίκληση της δικιάς Του θείας βοήθειας, με βουρκωμένα τα μάτια, αλλά σταθερό το δεξί του το χέρι, υπέγραφε: «ΑΞΙΟΥΜΕN ΕΝΩΣΙΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΜΑΝΑ ΕΛΛΑΔΑ».
Ετούτη του τότε, μεγάλη μας σύμπνοια, ομοψυχία και αγάπη, πράγμα σπάνιο στο Ελληνικό Γένος, έδωσε το περίλαμπρο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και απέδειξε σε εχθρούς και φίλους, ότι στο πέρασμα των αιώνων, οι τόσοι σκληροί και αδίστακτοι κατακτητές τούτου του τόπου, δεν άλλαξαν της ελληνικής ψυχή μας τα αιώνια τα πιστεύω, το φρόνημα και την αγάπη του κυπριακού Ελληνισμού προς τη μάνα Ελλάδα, πού είναι πιο ψηλά από κάθε πρόσκαιρο υλικό συμφέρον και από κάθε άλλη ανθρώπινη επιπόλαιη επιθυμία και αγάπη.
Πέρασαν τόσα χρόνια από τότε και από τα δικά μας τα λάθη, από την αιώνια κατάρα των Ελλήνων, τη δολερή τη διχόνοια και των εθνών των μεγάλων την απανθρωπιά την αιώνια, που για τα άνομα δικά τους συμφέροντα, κρατούν ζωντανή του Αττίλα την αιώνια αχορταγιά και τον θωπεύουν, άσχετα αν κόπτονται και αν λέγουν τόσα και τόσα για ανθρώπινα, δήθεν, δικαιώματα, αντί να φθάσουμε στους στόχους που θέσαμε στην αξιομνημόνευτη εκείνη ημέρα της 15ης Ιανουαρίου 1950, και που δώσαμε, ότι ωραίο είχαμε να δώσουμε στον επικό Απελευθερωτικό Αγώνα του 1955-59, βλέπουμε σήμερα τη μισή μας δικιά μας πατρίδα, την ταλαίπωρη Κύπρο, κάτω από την μπότα του Τούρκου εισβολέα και κατακτητή, με χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενους και με κίνδυνο ολοκληρωτικού αφανισμού του Ελληνισμού απ’ την πατρώα του γη, που έχει τις δικές του τις ρίζες σ’ αυτήν, απ’ την αυγή της ιστορίας.
Σήμερα, τόσα χρόνια μετά από τότε, ας αναβαπτισθούμε στο μήνυμα της 15ης Ιανουαρίου 1950. Τα δικά μας, τα επαναλαμβανόμενα λάθη, τους κακούς χειρισμούς, τις ψυχοφθόρες τις έριδες, ας τις αφήσουμε πίσω. Ας δώσουμε τόπο στο είναι μας να θρονιαστεί η αγάπη, να φυτρώσει πάλιν η ελπίδα του τότε, που ακόμη ζει, σαν σπίθα στη στάκτη, στις καρδιές ορισμένων από μας, που ειρωνικά μας λένε, «ρομαντικούς πατριδολάτρες». Μονιασμένοι να δώσουμε τα χέρια ο ένας του άλλου, για να ανατείλει ο ήλιος της ελευθερίας στα τουρκοκατεχόμενα μέρη μας, να επανενωθεί η πατρίδα μας, να επιστρέψουμε ελεύθεροι και εγκατασταθούμε και πάλι, ο καθένας στην πατρώα του γη, όποιος κι’ αν είναι, απ’ τους νόμιμους κατοίκους της μικρής μας της Κύπρου. Να ξαναλειτουργηθούμε στις σήμερα βεβηλωμένες και συλημένες εκκλησιές μας, αφού τις διορθώσουμε και τις αγιάσουμε και μέσα από αυτές να υμνήσομε και ευχαριστήσουμε, τον ελευθερωτή μας Θεό. Ας κάνουμε ότι περνά απ’ τα χέρια μας, για να μην είμαστε εμείς, η τελευταία γενιά Ελλήνων, που έζησε σ’ αυτή τη γη. Ας κάνουμε βίωμά μας τον λόγο του ποιητή μας Ανδρέα Κάλβου. «ΘΕΛΕΙ ΑΡΕΤΗΝ ΚΑΙ ΤΟΛΜΗΝ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ».
