Στον δανεισμό αρχαιοτήτων με μέγιστη διάρκεια έως τρία χρόνια προσανατολίζεται το Βρετανικό Μουσείο, υιοθετώντας ένα νέο μοντέλο διαχείρισης των συλλογών του, εν μέσω των διεθνών πιέσεων για τον επαναπατρισμό πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους, όπως τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Το νέο αυτό μοντέλο εφαρμόστηκε πρόσφατα με τον δανεισμό 80 αρχαίων εκθεμάτων ινδικής, αιγυπτιακής, ρωμαϊκής και ελληνικής προέλευσης στην Ινδία. Τα αντικείμενα παρουσιάζονται σε έκθεση που εγκαινιάστηκε στις 13 Δεκεμβρίου στο μουσείο Chhatrapati Shivaji Maharaj Vastu Sangrahalaya (CSMVS) στη Βομβάη, παρουσία του διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, Νίκολας Κάλιναν.
«Ο δανεισμός δεν θα φέρει σε δύσκολη θέση το Ηνωμένο Βασίλειο και θα αποτελέσει ένα νέο μοντέλο για την αναζήτηση αποκατάστασης της αποικιοκρατίας. Δεν χρειάζεται να ντροπιάσουμε τη χώρα μας για να κάνουμε κάτι θετικό με μια άλλη χώρα» δήλωσε ο ίδιος με νόημα στην εφημερίδα «The Telegraph» και πρόσθεσε αποφασιστικά: «Πολιτιστική διπλωματία, αυτό πρέπει να κάνουν τα μουσεία».
Παρόλα αυτά ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου φρόντισε να ξεκαθαρίσει, με κομψό βέβαια τρόπο, πως δεν γίνονται αποδεκτές προτάσεις οριστικής επιστροφής αρχαιοτήτων των συλλογών του στις χώρες από τις οποίες αποσπάστηκαν, δεν διακόπτονται όμως, παράλληλα, και οι διαπραγματεύσεις. «Υπάρχει ένα άλλο μοντέλο, ένα πολύ πιο θετικό μοντέλο συνεργασίας από αυτό το είδος μοντέλου μηδενικού αθροίσματος, δυαδικού, όλα ή τίποτα που προτείνουν οι άνθρωποι. Πιστεύουμε ότι αυτό το μοντέλο που αναπτύσσουμε είναι πολύ θετικό και πολύ καινοτόμο» επισήμανε διευκρινίζοντας στη συνέχεια: «Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, δεν μπορείς ποτέ να εφαρμόσεις τα ίδια κριτήρια σε δύο διαφορετικούς πολιτισμούς, χώρες ή περιοχές. Κάποια είναι πιο δύσκολα από άλλα. Αλλά εξακολουθούμε να προσπαθούμε».
Προφανώς ο δανεισμός με ημερομηνία λήξης αποτελεί την πιο συμφέρουσα και ανώδυνη λύση στο πρόβλημα των πιεστικών διεκδικήσεων άλλων χωρών για την επιστροφή των αρχαιοτήτων τους. Υπάρχουν, εξάλλου, πολλά αντίστοιχα παραδείγματα, εκτός από τα Γλυπτά του Παρθενώνα, όπως τα Χάλκινα του Μπενίν που διεκδικεί η Νιγηρία κ.α.
Τον δανεισμό των 80 αρχαιοτήτων στο μουσείο της Βομβάης, με τον οποίο επί της ουσίας εγκαινιάζεται η νέα πολιτική μακροχρόνιου δανεισμού του Βρετανικού Μουσείου, παρουσιάστηκε ως μια προσπάθεια ενίσχυσης της αποαποικιοποίησης. Φαίνεται, ωστόσο, πως αυτή θα είναι η εναλλακτική πρόταση που θα γίνεται σε όλους τους ενδιαφερόμενους, ίσως με κάποιες διαφοροποιήσεις στη συνολικά διάρκεια του δανεισμού. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο πως ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου επισκέφτηκε, προσφάτως τη Νιγηρία και την Κίνα και τη Νιγηρία ενώ σχεδιάζει μια επίσκεψη και στην Γκάνα.
Κάποιες χώρες, όπως η Ινδία, η οποία διεκδικούσε πολύτιμους αρχαιολογικούς θησαυρούς της από το Βρετανικό Μουσείο, όπως τα Μάρμαρα της Αμαραβάτι και το διαμάντι Koh-i-Noor, το οποίο κοσμούσε το Στέμμα της Βασίλισσας Ελισάβετ, δέχτηκε την προτεινόμενη αυτή λύση η οποία βεβαίως δεν συνιστά αποκατάσταση αλλά συνεργασία.
Η Ελλάδα πάντως έχει επανειλημμένως διαμηνύσει, μέσα από επίσημα χείλη, πως δεν πρόκειται να δεχτεί οποιαδήποτε λύση περιλαμβάνει τη λέξη «δανεισμός» καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε, αυτομάτως, την αναγνώριση της βρετανικής ιδιοκτησίας επί των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Παρόλα αυτά η ελληνική πλευρά κρατά ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας με το Βρετανικό Μουσείο το οποίο διαμηνύει, κατά καιρούς, ότι παραμένει αισιόδοξο για την εξεύρεση μιας win – win λύσης.
