Ο καπνός των Κανάριων Νήσων αναδεικνύεται στο κορυφαίο εξαγώγιμο προϊόν, με τις πωλήσεις να τριπλασιάζονται σε τρία χρόνια και να ξεπερνούν ιστορικά τις μπανάνες. Ποιοι είναι οι λόγοι της εκρηκτικής ανόδου και πώς αλλάζει η οικονομία της περιοχής.
Για δεκαετίες, οι μπανάνες αποτελούσαν αδιαμφισβήτητο σύμβολο των Καναρίων Νήσων και βασικό πυλώνα της αγροτικής τους οικονομίας. Το 2024, οι εξαγωγές τους άγγιξαν τα 400 εκατ. ευρώ, κατευθυνόμενες κυρίως προς την ισπανική χερσόνησο και τις Βαλεαρίδες Νήσους. Ωστόσο, πίσω από αυτή τη σταθερή εικόνα, ένας άλλος κλάδος έχει αναδειχθεί σε πρωταγωνιστή της οικονομικής ζωής των νησιών: η καπνοβιομηχανία.
Η θεματική μεταβολή
Τα στοιχεία αποκαλύπτουν μια θεαματική μεταβολή. Ο καπνός που παράγεται στα Κανάρια Νησιά έχει εξελιχθεί στο πλέον δυναμικό εξαγώγιμο προϊόν, με τις πωλήσεις στο εξωτερικό να αγγίζουν τα 127 εκατ. ευρώ το 2024 – επίδοση που μεταφράζεται σε τριπλασιασμό μέσα σε μόλις τρία χρόνια. Σήμερα, ο κλάδος καλύπτει το 34% της συνολικής παραγωγής που εξάγεται και αντιστοιχεί στο 4,8% των συνολικών εξαγωγών του νησιωτικού συμπλέγματος, όταν το 2007 το ποσοστό δεν ξεπερνούσε το 0,3%.
Ένας εργαζόμενος = 142.000 ευρώ
Η εντυπωσιακή αυτή άνοδος δεν είναι τυχαία. Σύμφωνα με οικονομικά στοιχεία της Atlántico Hoy, ο καπνός έχει εδώ και δεκαετίες αποκτήσει στρατηγικό χαρακτήρα για την τοπική οικονομία. Από το 1997, ο κλάδος συμβάλλει σημαντικά στη βιομηχανική παραγωγή, αντιπροσωπεύοντας το 13,9% του βιομηχανικού ΑΕΠ και δημιουργώντας περισσότερες από 5.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Η παραγωγικότητα μάλιστα είναι εντυπωσιακή: κάθε εργαζόμενος «μεταφράζεται» σε περίπου 142.000 ευρώ εξαγωγών, έναντι μέσου όρου μόλις 2.800 ευρώ στην υπόλοιπη οικονομία των νησιών. Επιπλέον, εκτιμάται ότι για κάθε ευρώ που παράγεται στον κλάδο, η υπόλοιπη οικονομία ωφελείται κατά επιπλέον 1,50 ευρώ.
Η εξαγωγική δραστηριότητα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη. Πούρα, τσιγάρα και πουράκια των Κανάριων Νήσων καταλήγουν σε μια ευρεία γκάμα ευρωπαϊκών αγορών, από τη Γαλλία και τη Γερμανία έως την Πολωνία, την Ελβετία, την Ελλάδα και τη Ρουμανία. Η ανθεκτικότητα και η διαφοροποίηση των προϊόντων έχουν συμβάλει καθοριστικά στην ταχεία άνοδο των εξαγωγών.
Αντίθετα, ο παραδοσιακός «βασιλιάς» της παραγωγής των νησιών, η μπανάνα, μολονότι παραμένει σημαντική σε όγκο και στηρίζει περίπου 35.000 θέσεις εργασίας, αντιμετωπίζει ολοένα μεγαλύτερες πιέσεις. Το υψηλό κόστος παραγωγής και ο διεθνής ανταγωνισμός έχουν περιορίσει την αναπτυξιακή της δυναμική, υποχρεώνοντας πολλές επιχειρήσεις να αναζητήσουν νέα μοντέλα βιωσιμότητας.
Η στροφή προς την οικονομική διαφοροποίηση
Παρά τη συνεχή αύξηση του τουρισμού -με 11,6 εκατ. επισκέπτες μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025 και ΑΕΠ τουρισμού άνω των 21 δισ. ευρώ το 2024- τα Κανάρια Νησιά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προβλήματα φτώχειας, υψηλό κόστος ζωής και εξάρτηση από εξωτερικούς παράγοντες. Η αναζήτηση ισχυρών παραγωγικών τομέων πέρα από τον τουρισμό θεωρείται πλέον αναγκαία, με τον καπνό να αναδεικνύεται ως μια από τις λίγες βιομηχανίες με πραγματικά υψηλή προστιθέμενη αξία.
Ταυτόχρονα, η άνοδος του κλάδου δεν παύει να συνοδεύεται από προκλήσεις, κυρίως λόγω των αυστηρότερων ευρωπαϊκών πολιτικών κατά του καπνίσματος. Ωστόσο, προς το παρόν, η βιομηχανία συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους πιο σταθερούς και αποδοτικούς πυλώνες της οικονομίας των Καναρίων Νήσων, σηματοδοτώντας μια εποχή αλλαγών που ξεπερνά την εικόνα των νησιών ως αποκλειστικά τουριστικού παραδείσου.
