Οι ραγδαίες εξελίξεις για το Ουκρανικό και τη Γάζα είναι πρωτοφανείς, με την έννοια ότι ξεφεύγουν πλήρως από την παραδοσιακή οδό της διπλωματίας, που θέλει τον ΟΗΕ ή άλλους διεθνείς οργανισμούς να πρωταγωνιστούν παρεμβαίνοντας στη διευθέτηση περιφερειακών συγκρούσεων.
Στην περίπτωση της Ουκρανίας, βλέπουμε εδώ και μέρες τον πρόεδρο των ΗΠΑ να αναλαμβάνει από μόνος του προσωπικές πρωτοβουλίες (με πολλές αυθαίρετες προτάσεις) για τερματισμό του πολέμου. Στην περίπτωση της Γάζας, βιώνουμε μια μοναδική εξέλιξη, που αφορά την προσπάθεια του Ισραήλ να εκκαθαρίσει την περιοχή, μετακινώντας ένα πληθυσμό που ανέρχεται γύρω στα 2 εκατομμύρια ανθρώπους.
Και οι δύο περιπτώσεις αποτελούν παρεμβάσεις που ίσως δημιουργήσουν νέα δεδομένα στον τρόπο διαχείρισης διαφορών μεταξύ συγκρουομένων κρατών. Ήδη, η διεθνής κοινότητα βλέπει έκπληκτη, συζητά και προβληματίζεται για τις πρωτοβουλίες Τραμπ και Ισραήλ.
Δυστυχώς, οι εξελίξεις αυτές δείχνουν και κάτι άλλο σημαντικό: Ότι η Ε. Ένωση συνεχίζει να είναι ουραγός στη διεθνή διπλωματική σκακιέρα, κάτι που οφείλεται στη διαχρονική αδυναμία της να εγκαθιδρύσει μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας. Η διαπίστωση αυτή αποδεικνύει στην πράξη την κουτσουρεμένη Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, η οποία περιορίζεται μόνο στην οικονομική και νομισματική ενοποίηση και αυτή όχι χωρίς προβλήματα.
Αν και μέχρι στιγμής κανένας δεν γνωρίζει πως και που θα καταλήξουν αυτές οι κινήσεις του Τραμπ και του Ισραήλ, όλες οι χώρες (κυρίως οι μεγάλες της Ευρώπης) σύρονται πίσω τους και προσπαθούν (αν μη τι άλλο ) να συμβάλουν στην όσο το δυνατόν θετικότερη εξέλιξη τους.
Οι εξελίξεις αυτές δεν μπορούν να μας αφήνουν αδιάφορους και εμάς εδώ στην Κύπρο. Όχι, μόνο γιατί είμαστε πλήρες μέλος της Ε. Ένωσης και ανησυχούμε για τις μειωμένες ευρωπαϊκές δυνατότητες σε διεθνή ή περιφερειακά προβλήματα, αλλά κυρίως γιατί η ανάπτυξη αυτής της μορφής διπλωματίας μπορεί να επηρεάσει και το κυπριακό.
Αν για παράδειγμα, ο Τραμπ αποφασίσει να εμπλακεί με παρόμοιες αυθαίρετες ενέργειες στο κυπριακό, όπως παρενέβη στο Ουκρανικό, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να εκραπεί το εθνικό θέμα και να βρεθούμε εκτεθειμένοι στα τετελεσμένα της τουρκικής εισβολής και κατοχής. Σε μια τέτοια περίπτωση, ούτε ο ΟΗΕ, ούτε η ΕΕ θα μπορέσουν να σηκώσουν το ανάστημα τους και να ανατρέψουν τις πρωτοβουλίες Τραμπ, ενώ η Τουρκία θα βρει την ευκαιρία για να προωθήσει τις άτεγκτες και διχοτομικές της βλέψεις στην Κύπρο.
Φυσικά, για να είμαστε πιο σωστοί πρέπει να επισημάνουμε ότι το κυπριακό είναι ένα πολύ διαφορετικό θέμα από το Ουκρανικό και έχει άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ωστόσο, οι κίνδυνοι από τις νέες διπλωματικές πρακτικές που τώρα βλέπουμε από τις ΗΠΑ, θα πρέπει να μας προβληματίσουν και να μας ανησυχήσουν.
Όσον αφορά τη Γάζα, το ανησυχητικό για εμάς είναι το ενδεχόμενο όξυνσης της κρίσης στη Μέση Ανατολή από τις νέες πρωτοβουλίες του Ισραήλ. Σίγουρα, η πρόθεση Νετανιάχου να «καθαρίσει» τη Γάζα από τους Παλαιστίνιους δεν θα μείνει χωρίς αντίδραση από γειτονικά μουσουλμανικά κράτη. Μια επέκταση της κρίσης στη γειτονιά μας, σίγουρα θα προκαλέσει αρνητικές συνέπειες σ’ όλη την περιοχή μας, με επηρεασμούς και στην Κύπρο.
Φυσικά, πίσω απ’ αυτό το ενδεχόμενο υπάρχει και μια πτυχή που μπορεί να ευνοήσει την Κύπρο. Αυτή αφορά το ενδεχόμενο η Τουρκία να συγκρουστεί ανοικτά με το Ισραήλ, ξεκινώντας από τη Συρία. Μια τέτοια εξέλιξη που θα φέρει την Τουρκία σε ανοικτή πλέον ρήξη με το Ισραήλ, δεν μπορεί παρά να λειτουργήσει υπέρ μας, αφού πίσω από το Ισραήλ είναι οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες.
Όπως γίνεται φανερόν, το σκηνικό στα μέτωπα των δύο πολέμων είναι συγκεχυμένο και άγνωστον. Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει αν οι εξελίξεις θα οδηγήσουν σε ειρήνευση ή περαιτέρω συγκρούσεις. Επίσης, άγνωστον είναι αν όλα αυτά θα βοηθήσουν την Κύπρο ή θα επιδεινώσουν το περιβάλλον για το εθνικό θέμα.
Θεωρούμε ότι η Κύπρος, σε συνεργασία με την Ελλάδα, θα πρέπει να μελετούν σοβαρά τις εξελίξεις και ανάλογα να κινούνται τόσο σε διπλωματικό (όσο και σε στρατιωτικό) επίπεδο. Οι καιροί είναι ύποπτοι και μόνο η σωστή μελέτη των εξελίξεων και η προληπτική προετοιμασία, μπορούν να μας διασφαλίσουν ένα σίγουρο αύριο.
