Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Λεμεσού (ΕΒΕΛ) παρακολουθεί σε συστηματική βάση τις εξελίξεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον της πόλης και επαρχίας, αξιοποιώντας το Επιχειρηματικό Βαρόμετρο. Το Βαρόμετρο αποστέλλεται ανά εξάμηνο αποκλειστικά στα μέλη του ΕΒΕΛ και τα αποτελέσματά του αποτελούν ουσιαστικό εργαλείο καταγραφής και ανάλυσης των αναγκών, των προτεραιοτήτων και των προβληματισμών των επιχειρήσεων της Λεμεσού.
Η 17η έκδοση του Επιχειρηματικού Βαρόμετρου – Φθινόπωρο 2025, αποτελεί έναν από τους πλέον αξιόπιστους δείκτες αποτύπωσης του επιχειρηματικού κλίματος σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο.
Το δείγμα παραμένει ενδεικτικό των τάσεων και το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η επιχειρηματική κοινότητα της Λεμεσού επιδεικνύει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, ωστόσο αντιμετωπίζει πλέον προβλήματα που έχουν λάβει δομικό χαρακτήρα.
Ανθρώπινο κεφάλαιο
Η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού αναδεικνύεται για ακόμη μία φορά ως το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις. Το φαινόμενο αυτό δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένους κλάδους, αλλά διατρέχει οριζόντια σε όλους τους κλάδους της οικονομίας από τη μεταποίηση, τις υπηρεσίες, τις κατασκευές μέχρι και τον τομέα της ενέργειας.
Η αδυναμία κάλυψης θέσεων υψηλής αλλά και μεσαίας ειδίκευσης επιδρά αρνητικά στην παραγωγικότητα, καθυστερεί την υλοποίηση έργων και περιορίζει την ικανότητα των επιχειρήσεων να αναλάβουν νέες δραστηριότητες. Το πρόβλημα επιτείνεται και από το υψηλό εργατικό κόστος, το οποίο συνδέεται άμεσα με το αυξημένο κόστος ζωής, ιδίως στη Λεμεσό.
Στα ευρήματα αναδεικνύεται ως σημαντική η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού προσωπικού σε σχετικά νέους τομείς, όπως ο τομέας της ενέργειας, ενώ η έλλειψη επαγγελματιών οδηγών συγκαταλέγεται επίσης ανάμεσα στις κύριες ελλείψεις.
Ρευστότητα, δικαιοσύνη και ποιότητα του επιχειρηματικού κύκλου
Ένα από τα πλέον ανησυχητικά ευρήματα της παρούσας έκδοσης είναι η σημαντική άνοδος των δυσκολιών στην είσπραξη οφειλών, οι οποίες για πρώτη φορά καταγράφονται με διψήφιο ποσοστό και ως το 3ο κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά επιδείνωση της ποιότητας του επιχειρηματικού κύκλου και επηρεάζει άμεσα τη ρευστότητα των επιχειρήσεων.
Η κατάσταση επιβαρύνεται περαιτέρω από τις καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης, οι οποίες λειτουργούν ως αντικίνητρο για την επιβολή συμβατικών δικαιωμάτων και ευνοούν τη συστηματική καθυστέρηση πληρωμών.
Για πολλές επιχειρήσεις, ιδίως μικρομεσαίες, η κατάσταση αυτή μεταφράζεται σε αυξημένο χρηματοοικονομικό ρίσκο και ανάγκη αυτοχρηματοδότησης, υποκαθιστώντας ουσιαστικά τον ρόλο του τραπεζικού συστήματος.
Δημόσια διοίκηση και θεσμικό περιβάλλον
Ιδιαίτερη σημασία έχουν τα ευρήματα που αφορούν τη λειτουργία του δημόσιου τομέα. Περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες θεωρούν ότι το κράτος δεν λειτουργεί υποστηρικτικά ως προς την επίσπευση διαδικασιών που επηρεάζουν το επιχειρηματικό περιβάλλον. Η γραφειοκρατία, οι χρονοβόρες εγκρίσεις, η έλλειψη συντονισμού μεταξύ υπηρεσιών και η περιορισμένη ψηφιοποίηση αυξάνουν το διοικητικό κόστος και αποθαρρύνουν επενδύσεις. Τα ευρήματα αυτά ενισχύουν την ανάγκη για βαθύτερες θεσμικές μεταρρυθμίσεις.
Ενέργεια, περιβάλλον και ESG
Σε αντίθεση με προηγούμενες περιόδους, ο ενεργειακός παράγοντας εμφανίζει μειωμένη επίδραση στη λειτουργία και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Η εξέλιξη αυτή, βάσει των απαντήσεων, αποδίδεται κυρίως στην υιοθέτηση λύσεων εξοικονόμησης ενέργειας και στην αυξημένη αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών, οι οποίες λειτουργούν ως μηχανισμός αντιστάθμισης του κόστους.
Αντίθετα, οι περιβαλλοντικοί στόχοι και οι πολιτικές κλιματικής ουδετερότητας φαίνεται να επηρεάζουν λιγότερο τις επιχειρηματικές αποφάσεις. Πάνω από το 40% των επιχειρήσεων δηλώνει περιορισμένη ή μηδενική επίδραση, γεγονός που υποδηλώνει είτε αβεβαιότητα ως προς τα χρονοδιαγράμματα εφαρμογής είτε μετατόπιση της προσοχής σε πιο άμεσες οικονομικές προκλήσεις.
Η ενότητα της συμμόρφωσης και του ESG αναδεικνύει μια εικόνα μετριοπαθούς ωρίμανσης. Αν και η γνώση και η προετοιμασία παραμένουν περιορισμένες για σημαντικό ποσοστό επιχειρήσεων, η εφαρμογή προτύπων και μηχανισμών πρόληψης παραβάσεων αξιολογείται θετικά, υποδηλώνοντας σταδιακή προσαρμογή στις νέες κανονιστικές απαιτήσεις.
Απασχόληση και επενδύσεις: συγκρατημένη αισιοδοξία
Παρά τις προκλήσεις, οι προοπτικές απασχόλησης παραμένουν θετικές, με περίπου 60% των επιχειρήσεων να δηλώνουν πρόθεση για προσλήψεις στο επόμενο τρίμηνο. Η εικόνα αυτή υποδηλώνει εμπιστοσύνη στη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων τους.
Η ικανοποίηση από τις αποδόσεις των επενδύσεων των τελευταίων 12 μηνών παραμένει υψηλή, ωστόσο η πρόθεση για νέες επενδύσεις μειώνεται. Παρά τη μείωση αυτή, η πρόθεση για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παραμένει σταθερή. Οι απαντήσεις αντικατοπτρίζουν την ανάγκη διατήρησης ρευστότητας και κεφαλαίων για άλλους σκοπούς.
* Γενική Γραμματέας/Διευθύντρια ΕΒΕ Λεμεσού
