«Αναμένουμε περαιτέρω πολιτικές, που θα ενισχύσουν τη συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια εταιρειών, καλύτερα καθεστώτα υποστήριξης (π.χ. γονική άδεια, παιδική φροντίδα) και ρυθμίσεις για περισσότερη ευελιξία στην εργασία»
Τι σημαίνει για εσάς ο όρος «γυναίκα ηγέτιδα»;
Για μένα, ο όρος «γυναίκα ηγέτης» δεν ορίζεται απλώς από το φύλο, αλλά από την ξεχωριστή οπτική, την ανθεκτικότητα και το στυλ ηγεσίας που μπορούν να φέρουν οι γυναίκες.
Μία γυναίκα ηγέτης ενσαρκώνει τη δύναμη, την ενσυναίσθηση και την προσαρμοστικότητα, χαρακτηριστικά που μπορούν να δημιουργήσουν περιβάλλον χωρίς αποκλεισμούς και να εμπνεύσουν τους άλλους να φτάσουν στο δυναμικό τους. Αμφισβητεί τα στερεότυπα, ηγείται με αυθεντικότητα και ανοίγει τον δρόμο, ώστε περισσότερες γυναίκες να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους.
Το σημαντικότερο, το να είναι κανείς γυναίκα ηγέτης σημαίνει να χρησιμοποιεί την επιρροή της όχι μόνο για την επίτευξη αποτελεσμάτων, αλλά και για να καθοδηγεί, να ενδυναμώνει και να ανοίγει ευκαιρίες για τους άλλους.
Ποια ήταν τα μεγαλύτερα εμπόδια που συναντήσατε ως γυναίκα στον νομικό και επιχειρηματικό κόσμο;
Δεν εστιάζω σε εμπόδια άλλα στο αποτέλεσμα αυτών. Έγιναν κίνητρο για μένα, με ώθησαν να καλλιεργήσω ανθεκτικότητα, να διεκδικώ τη θέση μου με αυτοπεποίθηση και να δημιουργώ χώρους όπου και άλλες γυναίκες μπορούν να αναδειχθούν. Πιστεύω ότι η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων με έκανε πιο δυνατή και με βοήθησε να αναπτύξω ένα πιο συμπεριληπτικό μοντέλο ηγεσίας.
Ποιες αξίες θεωρείτε θεμέλιο για μια ηγετική θέση;
Τα θεμέλια για μια ηγετική θέση είναι η ακεραιότητα, η ενσυναίσθηση και η δικαιοσύνη. Η ακεραιότητα διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με διαφάνεια και συνέπεια. Η ενσυναίσθηση επιτρέπει στον ηγέτη να κατανοεί και να εμπνέει τους ανθρώπους γύρω του. Και η δικαιοσύνη δια-σφαλίζει ότι κάθε μέλος της ομάδας νιώθει ότι έχει φωνή και ίσες ευκαιρίες.
Πέρα από αυτά, θεωρώ εξίσου σημαντική την ανθεκτικότητα και το όραμα· η ικανότητα να αντέχεις τις προκλήσεις και να καθοδηγείς τους άλλους προς έναν κοινό στόχο είναι στοιχεία που κάνουν την ηγεσία ουσιαστική.
Πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο ρόλος των γυναικών στις επιχειρήσεις και στη νομική επιστήμη στην Κύπρο;
Οι γυναίκες στην Κύπρο ήδη εκπροσωπούνται σημαντικά σε επαγγέλματα στο νομικό πεδίο και στην επιχειρηματικότητα, ωστόσο παρατηρείται ότι η παρουσία στα ανώτερα διοικητικά ή ηγετικά επίπεδα (π.χ., διοικητικά συμβούλια εταιρειών, κορυφαίες θέσεις δικηγορίας, ανώτατες θέσεις δικαστών) είναι ακόμη περιορισμένη.
Οφείλει κάποιος, βέβαια, να αναγνωρίσει ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγαλύτερη συνειδητοποίηση για την ανάγκη πολιτικών που προωθούν την ισότητα – όπως στρατηγικές ισότητας φύλων, εκστρατείες ευαισθητοποίησης, συνέδρια “Women in Law”, κ.ά.
Ως εκ τούτου, αναμένονται περαιτέρω πολιτικές, που θα ενισχύσουν τη συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια εταιρειών, καλύτερα καθεστώτα υποστήριξης (π.χ. γονική άδεια, παιδική φροντίδα) και ρυθμίσεις για περισσότερη ευελιξία στην εργασία.
Υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και σταδιακή αλλαγή κουλτούρας στην Κύπρο του 2025. Το κοινωνικό περιβάλλον μεταβάλλεται: υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τον δημόσιο διάλογο για θέματα ισότητας, φαύλων πρακτικών, μισθολογικής ανισότητας, διακρίσεων. Οι γυναίκες ηγέτιδες λειτουργούν πλέον περισσότερο ως πρότυπα· αυτό ενισχύει την επιθυμία νέων γυναικών να διεκδικήσουν ηγετικό ρόλο.
Το φαινόμενο του glass ceiling – η δυσκολία να προχωρήσουν γυναίκες σε «κορυφαίες» θέσεις ηγεσίας – θα δεχθεί αυξημένη πίεση, τόσο από μέσα (γυναίκες που απαιτούν ίσες ευκαιρίες) όσο και από εξωτερικούς παράγοντες (επενδυτές, νομοθεσία, πίεση από την κοινωνία).
Αναμένεται επίσης αυξανόμενη χρήση μηχανισμών μέτρησης και διαφάνειας (π.χ. στατιστικά, δημοσιοποίηση στοιχείων ισότητας, αξιολογήσεις εταιρειών ως προς την ισότητα φύλων).
Κρίσιμες προκλήσεις που θεωρώ ότι πρέπει να αντιμετωπισθούν:
1. Η μισθολογική ανισότητα εξακολουθεί να είναι υπαρκτό πρόβλημα.
2. Η άνιση κατανομή των οικογενειακών και φροντιστικών ευθυνών. Χωρίς ουσιαστική υποστήριξη για φροντιστές/τριες, το εμπόδιο αυτό παραμένει μεγάλο.
3. Οι κοινωνικές αντιλήψεις / στερεότυπα, ειδικά για το ποιοι τομείς είναι “κατάλληλοι” για γυναίκες, και πώς οι γυναίκες πρέπει (ή δεν πρέπει) να συνδυάζουν επαγγελματική και οικογενειακή ζωή.
4. Η ανάγκη για προγράμματα καθοδήγησης (mentoring), δικτύωση και ορατά πρότυπα γυναίκας ηγέτιδας ώστε να ενισχύονται οι νέες γενιές.
Πιστεύω ότι, σε μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο διάστημα, ο ρόλος των γυναικών θα ενισχυθεί σημαντικά, όμως η πρόοδος δεν θα έρθει αυτόματα· χρειάζεται συντονισμένη δράση, πολιτική βούληση, αλλαγές σε νοοτροπίες, και πραγματικά μέτρα υποστήριξης ώστε το ταλέντο και η ικανότητα να μην μένουν “κρυφά” λόγω κοινωνικών προκλήσεων.
Τι ρόλο παίζει για εσάς η καινοτομία – είτε σε επίπεδο υπηρεσιών, τεχνολογίας ή στρατηγικής σκέψης – στην ανάπτυξη της εταιρείας σας;
Για μένα, η καινοτομία είναι βασικός πυλώνας ανάπτυξης. Δεν περιορίζεται μόνο στην τεχνολογία, αλλά εκτείνεται και στον τρόπο που σκεφτόμαστε στρατηγικά και προσφέρουμε υπηρεσίες.
Στον νομικό και επιχειρηματικό κόσμο, η ικανότητα να ενσωματώνεις νέες τεχνολογίες – όπως η ψηφιοποίηση διαδικασιών ή η χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης – βελτιώνει την αποδοτικότητα και την ακρίβεια.
Παράλληλα, η καινοτομία στην προσέγγιση υπηρεσιών σημαίνει ότι αφουγκραζόμαστε τις πραγματικές ανάγκες των πελατών και δημιουργούμε λύσεις που τους προσφέρουν περισσότερη αξία. Τέλος, η καινοτομία στη στρατηγική σκέψη μας βοηθά να βλέπουμε μπροστά, να προσαρμοζόμαστε σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον και να παραμένουμε ανταγωνιστικοί.
Επομένως, η καινοτομία για μένα δεν είναι επιλογή, αλλά αναγκαιότητα για τη βιώσιμη ανάπτυξη της εταιρείας.
Ποιες πρωτοβουλίες θεωρείτε σημαντικές για να ενισχυθεί η παρουσία των γυναικών σε ηγετικές θέσεις, ειδικά στους πιο απαιτητικούς επαγγελματικούς τομείς;
Πιστεύω ότι για να ενισχυθεί η παρουσία των γυναικών σε ηγετικές θέσεις, ειδικά σε απαιτητικούς τομείς όπως το νομικό και το επιχειρηματικό περιβάλλον, χρειάζονται συντονισμένες πρωτοβουλίες σε τρία επίπεδα: θεσμικό, οργανωτικό και προσωπικό.
Σε θεσμικό επίπεδο, είναι σημαντική η ύπαρξη πολιτικών που προωθούν την ισότητα φύλων, η διαφάνεια σε θέματα αμοιβών και η εφαρμογή μέτρων που διευκολύνουν την ισορροπία οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, όπως ευέλικτα ωράρια και γονικές άδειες.
Σε επίπεδο οργανισμών και εταιρειών, θεωρώ κρίσιμα τα προγράμματα mentoring και networking, ώστε οι νέες επαγγελματίες να έχουν καθοδήγηση, ορατά πρότυπα και πρόσβαση σε δίκτυα υποστήριξης. Εξίσου σημαντικό είναι να υπάρχει εκπαίδευση σε θέμα- τα unconscious bias, ώστε να περιορίζονται τα στερεότυπα που συχνά εμποδίζουν την εξέλιξη των γυναικών.
Σε προσωπικό επίπεδο, είναι απαραίτητο να ενθαρρύνουμε την αυτοπεποίθηση, την ανάληψη πρωτοβουλιών και την καλλιέργεια δεξιοτήτων ηγεσίας από νωρίς.
Με συνδυασμό αυτών των πρωτοβουλιών, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου οι γυναίκες όχι μόνο έχουν ίση πρόσβαση σε ευκαιρίες, αλλά και τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να τις αξιοποιήσουν.
Υπάρχει κάποια υπόθεση ή επαγγελματικό επίτευγμα που θεωρείτε ορόσημο για την καριέρα σας;
Ένα από τα επαγγελματικά επιτεύγματα που θεωρώ ορόσημο στην καριέρα μου ήταν το 2018, όταν ανάλαβα τη διοίκηση της εταιρείας. Στόχος ήταν να ενταχθούν σταδιακά εταιρικές διαδικασίες που παλαιότερα δεν είχαν θέση σε δικηγορικά γραφεία. Η πρόκληση αυτή αποτέλεσε σημείο καμπής, γιατί όχι μόνο οδήγησε σε ένα θετικό αποτέλεσμα για τους συνεργάτες και πελάτες μας, αλλά μου έδωσε και την ευκαιρία να καθοδηγήσω την ομάδα μου σε ένα περιβάλλον υψηλών πιέσεων.
Το θεωρώ ορόσημο γιατί με έκανε να κατανοήσω ότι ηγεσία δεν είναι μόνο θέμα τεχνικής κατάρτισης, αλλά και ικανότητας να εμπνέεις εμπιστοσύνη, να κρατάς στρατηγική προοπτική, να προλαμβάνεις προβλήματα και να δημιουργείς λύσεις που έχουν μακροπρόθεσμο αντίκτυπο.
Τι θα συμβουλεύατε τις νέες γυναίκες που ξεκινούν τώρα την επαγγελματική τους πορεία και φιλοδοξούν να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους;
Η συμβουλή μου προς τις νέες γυναίκες που ξεκινούν την επαγγελματική τους πορεία είναι να πιστεύουν στις δυνατότητές τους και να μην φοβούνται να διεκδικήσουν χώρο στο τραπέζι των αποφάσεων. Η αυτοπεποίθηση είναι θεμέλιο για να ξεπεράσουν τα στερεότυπα που ίσως συναντήσουν.
Θα τους έλεγα επίσης να επενδύουν συνεχώς στη μάθηση και στην καλλιέργεια δεξιοτήτων ηγεσίας, να αναζητούν μέντορες και να χτίζουν δίκτυα υποστήριξης.
Τέλος, να παραμένουν αυθεντικές· η ηγεσία δεν σημαίνει να αντιγράψεις κάποιο μοντέλο, αλλά να αξιοποιήσεις τη δική σου φωνή και τα δικά σου δυνατά σημεία. Με επιμονή, όραμα και συνεργατικό πνεύμα, μπορούν να γίνουν οι ίδιες το παράδειγμα που θα εμπνεύσει τις επόμενες γενιές.
