Το παγκόσμιο εμπόριο πληρώνει ολοένα και περισσότερο το τίμημα της αβεβαιότητας, η οποία έχει μετατραπεί σε έναν «νέο δασμό», σύμφωνα με την έκθεση Global Trade Update του ΟΗΕ (UNCTAD). Οι συνεχείς γεωπολιτικές εντάσεις, οι απρόβλεπτες εμπορικές πολιτικές και οι καθυστερήσεις σε επενδύσεις διαμορφώνουν ένα περιβάλλον αστάθειας που αυξάνει το κόστος και αποσταθεροποιεί τις αγορές.
Ιστορικά υψηλά στην αβεβαιότητα
Ο Δείκτης Αβεβαιότητας Εμπορικής Πολιτικής κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ στο πρώτο τρίμηνο του 2025, επιβεβαιώνοντας την απρόβλεπτη φύση των διεθνών συναλλαγών. Οι εταιρείες αναγκάζονται να αποθηκεύουν προϊόντα, να αναζητούν νέες διαδρομές μεταφοράς και να πληρώνουν υψηλότερα κόστη logistics.
Στις ΗΠΑ, οι εισαγωγές εμφάνισαν έντονη μεταβλητότητα ακόμη και πριν επιβληθούν νέοι δασμοί, καθώς οι επιχειρήσεις έσπευσαν να προσαρμοστούν.
Μεγαλύτερο βάρος για τις μικρές επιχειρήσεις
Η αβεβαιότητα κοστίζει περισσότερο από τους ίδιους τους δασμούς σε πολλές μικρές επιχειρήσεις και εξαγωγείς, ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες χώρες που στερούνται τα απαραίτητα εργαλεία για να αντέξουν τέτοιες πιέσεις.
Παράλληλα, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις, οι κεφαλαιακές ροές περιορίζονται και το κόστος δανεισμού αυξάνεται, επιβαρύνοντας την πρόσβαση σε χρηματοδότηση εμπορίου.
Χτύπημα στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα
Η έλλειψη ρευστότητας στις αναπτυσσόμενες οικονομίες εντείνεται, εμποδίζοντας νέες επενδύσεις και πιέζοντας τους κρατικούς προϋπολογισμούς, ενώ τα υψηλά επιτόκια επιβαρύνουν τις κοινωνικές και αναπτυξιακές δαπάνες.
Η απώλεια εμπιστοσύνης είναι ίσως η πιο σοβαρή συνέπεια. Όταν οι κυβερνήσεις εφαρμόζουν μονομερείς πολιτικές, προκαλούνται αλυσιδωτές αντιδράσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Ποιοι πλήττονται περισσότερο
Τα στοιχεία της UNCTAD δείχνουν ότι οι αναπτυγμένες οικονομίες διατηρούν πιο σταθερές εισαγωγικές ροές, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες υφίστανται πιο έντονες διακυμάνσεις. Οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες πλήττονται με καθυστέρηση αλλά πιο δραματικά, αποδεικνύοντας την ευαλωτότητά τους.
Η αβεβαιότητα ως «νέος δασμός»
Η έκθεση συμπεραίνει ότι η αβεβαιότητα λειτουργεί σαν έμμεσος δασμός που επηρεάζει όλο το φάσμα του εμπορίου. Η αντιμετώπιση απαιτεί διαφοροποίηση αγορών, ενίσχυση σταθερών εμπορικών συμφωνιών και έγκαιρη ενημέρωση των επιχειρήσεων για αλλαγές πολιτικής.
Η σταθερότητα και η προβλεψιμότητα αναδεικνύονται σε καθοριστικές προϋποθέσεις για να συνεχίσει το εμπόριο να αποτελεί μοχλό ανάπτυξης και να μειωθεί το κόστος που σήμερα επιβαρύνει όλους.
