Τρελό πάρτι στήθηκε την περίοδο της πανδημίας, στο πλαίσιο σχεδίου στήριξης εταιρειών/αυτοεργοδοτουμένων, σε σημείο που χορηγήθηκαν €32 εκατ. σε μη δικαιούχους ενώ από την πλάτη των φορολογουμένων έλαβαν χορηγίες €13,8 εκατ. ακόμη και ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στην Κύπρο, χωρίς να δικαιούνται.

Στην περίπτωση των €32 εκατ. δεν κινήθηκαν καν διαδικασίες ανάκτησης του ποσού ενώ στην περίπτωση των ξένων εταιρειών ανακτήθηκαν €9.779.701. Άλλα €4,1 εκατ. που δόθηκαν σε ξένες εταιρείες χωρίς να πληρούνται τα κριτήρια του σχεδίου, δεν ανακτήθηκαν.

Ο Γενικός Ελεγκτής αποκάλυψε, πως άλλο σχέδιο υπέβαλε το υπουργείο Οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε.Επ.) και άλλο εφάρμοσε το υπουργείο Οικονομικών. Με βάση το σχέδιο που ενέκρινε η Ε.Επ. τα €32 εκατ. δεν έπρεπε να πληρωθούν αλλά καταβλήθηκαν με βάση σχέδιο που εφαρμόστηκε, χωρίς να εγκριθεί ποτέ.

Τα πιο πάνω ανέφερε χθες ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελέγχου ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης στο πλαίσιο εξέτασης έκθεσής του που αφορούσε το «Σχέδιο Κρατικής Ενίσχυσης Επιχειρήσεων και Αυτοτελώς Εργαζομένων την περίοδο της πανδημίας».

Ειδικά για τα €32 εκατ. ο Γενικός Ελεγκτής ανέφερε:

«Από επανϋπολογισμό που διενήργησε η Υπηρεσία μας, εντοπίσαμε πληρωμές €32 εκατ. σε 4.751 πρόσωπα που δεν ήταν σύννομες με βάση το εγκεκριμένο σχέδιο αφού δεν πληρούσαν το κριτήριο μείωσης του κύκλου εργασιών το έτος 2020 σε σχέση με το 2019» (δηλαδή πριν την πανδημία).

«Διαπιστώσαμε σημαντικές παρεκκλίσεις κατά την εφαρμογή και υλοποίηση του σχεδίου από το υπουργείο Οικονομικών, σε σχέση με το σχέδιο όπως αυτό εγκρίθηκε από την Ε.Επ., οι οποίες καθιστούν τις πληρωμές που διενεργήθηκαν σε τυχόν μη δικαιούχους και κάθε υπερπληρωμή, ως παράνομες κρατικές ενισχύσεις», είπε.

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ανέφερε, πως ο προϋπολογισμός του σχεδίου ήταν €200 εκατ. αλλά τελικά δαπανήθηκαν €155,7 εκατ., περιλαμβανομένων €10,6 εκατ. που ανακτήθηκαν στην πορεία από μη δικαιούχους. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, πως προτού καν εγκριθεί το σχέδιο από την Ε.Επ. το υπουργείο Οικονομικών δαπάνησε ήδη €99 εκατ. (από τα €155,7 εκατ.) χωρίς να ενημερώσει, έστω και εκ των υστέρων την Ε.Επ.

Περαιτέρω, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης έκανε αναφορά σε «τσαπατσουλιές και αλχημείες» στην υλοποίηση του σχεδίου. Το τελευταίο αφορούσε το γεγονός ότι το υπουργείο επιμήκυνε τις μέρες του χρόνου στις 375 (από 365) για λόγους τους οποίους, όπως ανέφερε ο κ. Μιχαηλίδης δεν αντελήφθη, αν και το σκεπτικό προφανώς σχετιζόταν με τις χορηγίες.

Αναφέρθηκε επίσης σε παράνομες κρατικές ενισχύσεις εταιρειών ενώ καυτηρίασε το γεγονός, ότι εταιρείες οι οποίες δικαιούνταν στήριξης δεν έλαβαν χορηγία ενώ μη δικαιούχες έλαβαν.

Σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή, 12.997 επιχειρήσεις σε Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα έλαβαν €93.765.839, 5.432 επιχειρήσεις σε Πάφο και Αμμόχωστο έλαβαν €30.057.344, 142 επιχειρήσεις σε εμπορικά κέντρα πήραν €8.761.529, 1.036 ξενοδοχεία και καταλύματα πήραν €38.761.529, 303 ταξιδιωτικά γραφεία έλαβαν €19.813.595, 5.666 επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου των επαρχιών Λευκωσίας, Λεμεσού και Λάρνακας έλαβαν €23.686.275 και 483 ιδιωτικά φροντιστήρια μοιράστηκαν €660.216.

Δικαιούχοι του σχεδίου ήταν 30.000 εταιρείες/άτομα και το ελάχιστο ποσό κρατικής ενίσχυσης καθορίστηκε στα €1.000, με το μέγιστο να καθορίζεται στις €300.000. Εξαίρεση αποτέλεσαν  ξενοδοχειακές μονάδες και τουριστικά καταλύματα, με το μέγιστο ποσόν χορηγίας να καθορίζεται στις €800.000.

Ανάμεσα σε άλλα, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ανέφερε και τα εξής: Για το λιανικό εμπόριο το σχέδιο ήταν διαφορετικό σε σχέση με άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να μην διασφαλιστεί η αρχή της ισότητας, καθώς οι δικαιούχοι του λιανικού εμπορίου των επαρχιών Λευκωσίας-Λάρνακας-Λεμεσού, που πλήγηκαν σε μεγαλύτερο βαθμό και παρουσίασαν μείωση του κύκλου εργασιών από 35%, μέχρι και 100%, έλαβαν χαμηλότερο ποσό ενίσχυσης από δικαιούχους άλλων τομέων οικονομικής δραστηριότητας, όπου χρησιμοποιήθηκε το γενικό μοντέλο. Ταυτόχρονα, αριθμός επιχειρήσεων στις επαρχίες Λευκωσίας-Λεμεσού-Λάρνακας, που δεν πληρούσαν το κριτήριο μείωσης του κύκλου εργασιών κατά 35%, ως όριζε το σχέδιο για το γενικό μοντέλο, έτυχαν στήριξης.

Την ίδια ώρα, οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου των επαρχιών Πάφου-Αμμοχώστου, που δεν πληρούσαν το κριτήριο μείωσης του κύκλου εργασιών κατά 35%, ως όριζε το σχέδιο για το γενικό μοντέλο, δεν έτυχαν στήριξης.

Αναφερόμενος σε λάθη που έγιναν στις πληρωμές είπε, πως για 15 περιπτώσεις που αφορούν σε ξενοδοχεία, υπερεκτιμήθηκε το ποσό χορηγίας κατά €984.330, το οποίο και ανακτήθηκε.

Ο Γενικός Ελεγκτής ανέφερε πως εντοπίστηκαν 154 επιχειρήσεις που έλαβαν συνολικό ποσό χορηγίας ύψους €13.826.575, χωρίς να πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις του σχεδίου. Από αυτές, 139 περιπτώσεις αφορούσαν εταιρείες διεθνών δραστηριοτήτων. Οι 96 από τις εταιρείες αυτές επέστρεψαν €9.779.701. Σε 39 περιπτώσεις χορηγήθηκε ποσόν €2.503.559 που δεν επεστράφη. Σχετική ένσταση που υπέβαλαν, απορρίφθηκε. Δέκα περιπτώσεις που αφορούν χορηγίες €938.152 παγιοποιήθηκαν για έλεγχο και για έξι περιπτώσεις που αφορούν χορηγία €492.170 καταχωρήθηκε προσφυγή. Για τις υπόλοιπες έχει προωθηθεί αίτημα προς τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας για έναρξη νομικής διαδικασίας ανάκτησης του ποσού.

Τον Ιούλιο του 2021 ο υπουργός Οικονομικών όρισε ερευνώντα λειτουργό για τη διεξαγωγή διοικητικής έρευνας στο Τμήμα Φορολογίας για τη διακρίβωση των λόγων διενέργειας λανθασμένων πληρωμών σε μη δικαιούχους και εντοπισμό τυχόν ευθυνών (π.χ. αμέλεια, αδράνεια και αδιαφορία κατά τον έλεγχο των κριτηρίων). Η Ελεγκτική Υπηρεσία ελέγχοντας τα ευρήματα εντόπισε 503 επιχειρήσεις που δεν πληρούσαν τα κριτήρια του σχεδίου και τους καταβλήθηκαν χορηγίες συνολικού ύψους €15,99 εκατ. Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης σημείωσε, πως 342 από τις συνολικά 503 είχαν υποδειχθεί από υπηρεσιακούς ως εταιρείες διεθνών δραστηριοτήτων αλλά, παρόλα αυτά δεν αφαιρέθηκαν από τα αρχεία για πληρωμή, με αποτέλεσμα να καταβληθεί συνολικό ποσό ύψους €11.181.952 σε μη δικαιούχους.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την έρευνα, εντοπίστηκαν 53 περιπτώσεις για τις οποίες καταβλήθηκε χορηγία συνολικού ύψους €1.412.320, οι οποίες λανθασμένα δεν καταχωρίστηκαν ως ξένες εταιρείες.

Άλλα ευρήματα από τη διοικητική έρευνα

«Eπιχειρήσεις που δικαιούντο στήριξης έβαλαν λουκέτο ενώ άλλες  που δεν δικαιούνταν, στηρίχθηκαν»

Στην έκθεση του Γενικού Ελεγκτή αναφέρεται επίσης, πως από αντιπαραβολή/επεξεργασία των σχετικών στοιχείων από την Ελεγκτική Υπηρεσία και συγκεκριμένα των 503 περιπτώσεων που προέκυψαν από τη διοικητική έρευνα, προκύπτουν συνολικά 356 πρόσθετες περιπτώσεις καταβολής χορηγιών ύψους €2.687.841 σε μη δικαιούχους.

Σε γενικές γραμμές, με τον Γενικό Ελεγκτή συμφώνησε και η Έφορος Κρατικών Ενισχύσεων κ. Στέλλα Μιχαηλίδου.

Εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών απέδωσε τις επιπλέον πληρωμές, κυρίως στο πρωτόγνωρο της πανδημίας και στην πίεση που προέκυψε για να στηριχθεί η οικονομία.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Χρίστος Χριστοφίδης άφησε αιχμές για πιθανή εξυπηρέτηση ημετέρων παρατηρώντας, πως κάποιες επιχειρήσεις που δικαιούντο στήριξης έβαλαν λουκέτο ενώ άλλες  που δεν δικαιούνταν, στηρίχθηκαν.

Ο βουλευτής Χρύσης Παντελίδης ζήτησε τις ημερομηνίες καταβολής των χορηγιών για να διαπιστωθεί αν σχετίζονταν με τις βουλευτικές του 2021.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαχαρίας Κουλίας αναγνώρισε την πίεση αλλά παρατήρησε πως τόσο μεγάλα λάθη δεν επιτρέπονται.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Τέτοια λάθη δεν δικαιολογούνται

Ο χειρισμός της πανδημίας ήταν μεν κάτι πρωτόγνωρο αλλά λάθη τέτοιου μεγέθους δεν δικαιολογούνται. Η ΕΕ ενέκρινε μεν την υλοποίηση του σχεδίου αλλά, πέραν του ότι τους ξεγελάσαμε υλοποιώντας άλλο σχέδιο, τα περίπου €160 εκατ. δεν αποτελούσαν χορηγία της ΕΕ αλλά προήλθαν από τον προϋπολογισμό, δηλαδή από τους φορολογούμενους. Μα πόση οργάνωση υπάρχει σε αυτό τον τόπο όταν χορηγούνται €32 εκατ. (περίπου ένα στα πέντε που διατέθηκαν) σε μη δικαιούχους και άλλα €13 εκατ. σε ξένες εταιρείες που δεν καλύπτονταν από τα κριτήρια; Κάποια στιγμή θα πρέπει να ζητείται η άποψη του Ελεγκτή (χωρίς να είναι δεσμευτική) απλώς για να αποφεύγονται κακοτοπιές, αντί να ενημερωνόμαστε μετά την νεκροψία.