«Κρατάω δυο πρώτες εικόνες απ’ το θέατρο. Ταυτόχρονες, µε εµένα πιτσιρικά. Η πρώτη είναι από µια Κυριακή γιορτών, που µε πήγε η ξαδέλφη µου να δω τη Βουγιουκλάκη, στο Rex, το «Η κόρη µου η σοσιαλίστρια». Εγώ να ήµουν δέκα; Έντεκα; Είχα εντυπωσιαστεί που γύριζε η σκηνή, είχε περιστρεφόµενη και από τα πόσα ρούχα άλλαζε. Πολλά ρούχα! Αυτό θυµάµαι και τα τραγούδια: «Σήκω Χόρεψε Συρτάκι», «Δηµήτρη µου». Ακριβώς τις ίδιες εποχές µας παίρνανε µε το σχολείο στον Ορφέα, σε κάτι πρωινές συναυλίες της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Είναι γνωστό ότι στο υπόγειο του Ορφέα ήταν το Θέατρο Τέχνης. Επειδή βαριόµουν στις συναυλίες τόση ώρα, την κοπάναγα απ’ τον εξώστη, πήδαγα εκείνο το βυσσινί, βελούδινο σκοινάκι που χώριζε τα σκαλιά του Θεάτρου Τέχνης και κατέβαινα κάτω, σε εκείνο τον παράξενο κόσµο που δεν ήταν κανείς εκεί. Χάζευα όµως τις φωτογραφίες. Έπαιζε τότε ο Λαζάνης µε τη Νέλλη Αγγελίδου το «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ».
Η επόμενη έντονη εικόνα είναι όταν είμαι πια φοιτητής. Με καλούν απ’ το Θέατρο Τέχνης για να διδάξω μουσική Θεοδωράκη για το «Ιππής» του Αριστοφάνη. Ήταν η πρώτη σκηνοθεσία του Λαζάνη στην Επίδαυρο. 1976 να ήταν; Εκεί βρέθηκα μέσα στην κοιτίδα του θεάτρου που με εκπαίδευσε. Μπήκα στον κόσμο αυτό. Άρχισα να πηγαίνω στις πρόβες, να βλέπω ανεβάσματα, να παρακολουθώ τον τρόπο που διδάσκει ο Κουν, να γίνομαι φίλος με τα παιδιά που σήμερα έχουν γίνει δάσκαλοι και σκηνοθέτες. Αυτό ήταν το σχολείο μου.
Η λαχτάρα μου όταν έκανα τη Σπείρα ήταν να έχω αυτό ως αναφορά. Μια ομάδα. Η Μάγια Λυμπεροπούλου όταν ήρθε να κάνουμε Ντάριο Φο στο Ηρώδειο το 2015, γύρισε μες τα υπόγεια του Ιδρύματος Κακογιάννη, εκεί που κάναμε τις πρόβες και μου είπε «Έκανα λάθος, πίστευα ότι το συλλογικό είχε μείνει εκεί. Έχει κι άλλο όμως…». Η Μάρθα Βούρτση, άλλο ένα παιδί του Τέχνης, μου είπε στο Ηρώδειο σε άλλη παράσταση που κάναμε το 2008, «Μη φοβάσαι τίποτα, έχεις κάνει στρατό». Αυτός ο στρατός με έκανε εμένα καλύτερο, με βοήθησε να γίνω δάσκαλος, να μπορώ να δω τα καλά στοιχεία των ανθρώπων που έχω απέναντί μου και αυτά να φωτίζω. Αυτά όλα είναι μαθήματα απ’ το θέατρο. Είχα και πολύ καλές σχέσεις με ανθρώπους όπως ο Καβάκος, η Καρέζη, ο Καρακατσάνης, ο Κώστας Ρηγόπουλος, ο Ανδρέας Βουτσινάς, η Παναγιωτοπούλου. Έζησα πολύ κοντά με ανθρώπους που ήταν γερές δυνάμεις.
Όταν πια σκηνοθέτησα ή ήμουν δίπλα στους σκηνοθέτες οι οποίοι με αγαπάνε και πάντα ζητούν τη γνώμη μου – και με τον Βαρνάβα (σ.σ. Κυριαζή) και με τον Αρβανιτάκη δούλεψα έτσι στον ΘΟΚ, που δεν υπάρχει ιδιοκτησία τι είναι δικό σου και τι δικό μου- η μυρωδιά ήταν η ίδια. Ή θυμάμαι τον Βουτσινά όταν καθόμουν δίπλα του και έγραφα τις παρατηρήσεις του, κρατούσα σημειώσεις της σκηνοθεσίας για να θυμόμαστε τι γίνεται όταν δεν θα είναι εκείνος εκεί. Ο Ανδρέας ήταν σπουδαίο σχολείο. Θυμάμαι, μάλιστα ένα περιστατικό με εκείνη και τη Βουγιουκλάκη στο «Γλυκό Πουλί της Νιότης» όταν πήρα ένα βράδυ τη μουσική για το έργο. Η Αλίκη έκανε πρόβα για το μονόλογο της Ντε Λάγκο και ξαφνικά μπαίνει στην κατάσταση κι αρχίζει και παίζει καλά. Πολύ καλά! Σχεδόν είμαστε έκπληκτοι γιατί βλέπουμε κάτι άλλο απ’ αυτό που ξέρουμε. Εκείνη την ώρα, μπήκε ο Βουτσινάς και κάθισε πίσω μου. Τον ρώτησα λοιπόν τι κάνει η Αλίκη. «Μα αυτή είναι μεγάλη δραματική ηθοποιός» μου είπε. Όλα γινόντουσαν τελικά πασαρέλα για τον κόσμο αλλά εκείνο το βράδυ είδα την άλλη Βουγιουκλάκη και είπα όσο ζω αυτή τη μαρτυρία θα την καταθέτω.
Τώρα, σε ό,τι αφορά στο Duente, που ήταν μια πολύ βαθιά και ουσιαστική βουτιά σε ένα θεωρητικό κείμενο του Λόρκα, με πήγε στις δικές μου κοίτες. Πήγα στο βυθό των δικών μου ποταμιών, γιατί ο Λόρκα ανήκει στους ποιητές της νεότητάς μου. Με βάπτισε σε μια αθωότητα και μου έπλυνε την ψυχή. Αυτό το βύθισμα του Κραουνάκη των 60 κάτι ετών στο κείμενό μου έδεσε το νήμα με τη νεότητά μου και με όλα τα πράγματα που μεσολάβησαν στο μεταξύ. Ξαναπήρα όλες τις μνήμες αλλά τις πέταξα από πάνω μου, όπως σκουπίζουμε το μωρό μετά τη βάφτιση. Με έναν τρόπο είναι σαν να έχω κατακτήσει αυτό το συντακτικό. Γράφτηκαν καταπληκτικά πράγματα για την παράσταση, για μένα, πήρα ένα βραβείο για το cd με τα τραγούδια της παράστασης. Είχε μια επιτυχία παράξενη, ο κόσμος ερχόταν χωρίς να ξέρει τι θα δει και φόρτωνε σιγά-σιγά. Άρχισαν να έρχονται, όπως πάμε στην εκκλησία. Έχω την αίσθηση ότι με το Duente έκλεισε ένας κύκλος και άνοιξε ένας καινούριος που δεν ξέρω ακόμα τι παιδί θα φέρει. Εκείνο που ξέρω είναι ότι μετά απ’ αυτό έχω απελευθερωθεί.
* Το Σατιρικό Θέατρο φιλοξενεί για δύο παραστάσεις τον Σταμάτη Κραουνάκη και την επιτυχημένη μουσικοθεατρική παράσταση του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν «Duende – Το πνεύμα της Γης». Στις 23 και 24 Ιανουαρίου, στις 20.30. Πληροφορίες: 22312940, 22421609, SoldoutTickets.com.cy
