Η πρώτη συμβουλή που της έδωσε ο Θάνος Μικρούτσικος, η απίστευτη ευφυΐα του Σταμάτη Κραουνάκη, το ρεπερτόριό της που έμεινε σταθερό μέσα στα χρόνια και το κοινό της, που προσπαθεί να το τιμά σε κάθε της εμφάνιση. Η σπουδαία ερμηνεύτρια, με αφορμή τις δύο εμφανίσεις της στη Λεμεσό, μας εξηγεί γιατί προτιμά να αλλάξει επάγγελμα, παρά να κάνει εκπτώσεις σε αυτό που αγαπά και που πιστεύει.
Γνωρίζατε πάντα ότι η μουσική ήταν ο προορισμός σας;
Τραγουδούσα από παιδί, αλλά, δεν ήξερα ότι είναι ο προορισμός μου. Είτε το ακολουθούσα ως επάγγελμα είτε όχι, εγώ θα τραγουδούσα γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Το γεγονός ότι τα έφερε έτσι η ζωή, για εμένα είναι ευλογία.
Γνωρίζατε πάντα ότι η μουσική ήταν ο προορισμός σας;
Τραγουδούσα από παιδί, αλλά, δεν ήξερα ότι είναι ο προορισμός μου. Είτε το ακολουθούσα ως επάγγελμα είτε όχι, εγώ θα τραγουδούσα γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Το γεγονός ότι τα έφερε έτσι η ζωή, για εμένα είναι ευλογία.
Συνέβη κάτι και αποφασίσατε να αλλάξετε πλεύση;
Δεν συνέβη κάτι, αλλά οτιδήποτε άλλο έκανα έξω από το τραγούδι ήταν για εμένα η δεύτερη επιλογή. Επειδή πίστευα ότι δεν θα μπορούσα να ασχοληθώ με το τραγούδι επαγγελματικά, ότι δεν θα ήθελαν οι γονείς μου και όλα αυτά, γιατί δεν υπήρχε αυτό στην οικογένεια ως προοπτική, σκεφτόμουν να σπουδάσω κάτι το οποίο να είναι καλλιτεχνικό, επειδή μου αρέσει πολύ και να ζωγραφίζω. Κάπως έτσι προέκυψε η επιλογή της γραφιστικής. Με το που τελείωσα το σχολείο, όμως, ξεκίνησα να τραγουδώ και έπιασα την πρώτη μου δουλειά. Μετά αυτό υπήρχε κάπως παράλληλα, χωρίς να πάω ποτέ στο τέλος να πάρω το χαρτί του πτυχίου μου.
Δεν συνέβη κάτι, αλλά οτιδήποτε άλλο έκανα έξω από το τραγούδι ήταν για εμένα η δεύτερη επιλογή. Επειδή πίστευα ότι δεν θα μπορούσα να ασχοληθώ με το τραγούδι επαγγελματικά, ότι δεν θα ήθελαν οι γονείς μου και όλα αυτά, γιατί δεν υπήρχε αυτό στην οικογένεια ως προοπτική, σκεφτόμουν να σπουδάσω κάτι το οποίο να είναι καλλιτεχνικό, επειδή μου αρέσει πολύ και να ζωγραφίζω. Κάπως έτσι προέκυψε η επιλογή της γραφιστικής. Με το που τελείωσα το σχολείο, όμως, ξεκίνησα να τραγουδώ και έπιασα την πρώτη μου δουλειά. Μετά αυτό υπήρχε κάπως παράλληλα, χωρίς να πάω ποτέ στο τέλος να πάρω το χαρτί του πτυχίου μου.
Για ποιον τραγουδάτε. Για εσάς ή για τον κόσμο;
Πάντα τραγουδώ για εμένα, είμαι ξεκάθαρη σε αυτό, αλλά τραγουδώ και για τον κόσμο, γιατί νιώθω πολύ μεγάλη ευθύνη που κάποιος σηκώνεται, φεύγει από το σπίτι του και έρχεται να πληρώσει για να με ακούσει. Είναι πολύ σπουδαίο για εμένα και οφείλω να το τιμώ και να δίνω πάντα τον καλύτερό μου εαυτό. Οπότε, δεν μπορώ να είμαι απλά κλεισμένη στον εαυτό μου και να τραγουδώ μόνο για την πάρτη μου.
Πάντα τραγουδώ για εμένα, είμαι ξεκάθαρη σε αυτό, αλλά τραγουδώ και για τον κόσμο, γιατί νιώθω πολύ μεγάλη ευθύνη που κάποιος σηκώνεται, φεύγει από το σπίτι του και έρχεται να πληρώσει για να με ακούσει. Είναι πολύ σπουδαίο για εμένα και οφείλω να το τιμώ και να δίνω πάντα τον καλύτερό μου εαυτό. Οπότε, δεν μπορώ να είμαι απλά κλεισμένη στον εαυτό μου και να τραγουδώ μόνο για την πάρτη μου.
Ήταν εύκολη υπόθεση να κρατήσετε μια σταθερή κατεύθυνση στο ρεπερτόριό σας;
Δεν ήταν και ιδιαίτερα δύσκολη, για να είμαι ειλικρινής, ίσως γιατί δεν μπορούσα ποτέ να εκφραστώ με κάτι άλλο. Σαν να ήταν μονόδρομος. Δεν μπορούσα να τραγουδήσω κάτι άλλο, δεν με εξέφραζε. Έτσι, από τη στιγμή που είχα ξεκινήσει να τραγουδώ επειδή το είχα ανάγκη, ήθελα να λέω αυτά που με έκαναν να ανατριχιάζω. Δεν θεωρώ, λοιπόν, ότι είχα κάποιο δίλημμα για το οποίο έπρεπε να αποφασίσω. Απλά ακολούθησα τον εαυτό μου, τίποτα άλλο.
Δεν ήταν και ιδιαίτερα δύσκολη, για να είμαι ειλικρινής, ίσως γιατί δεν μπορούσα ποτέ να εκφραστώ με κάτι άλλο. Σαν να ήταν μονόδρομος. Δεν μπορούσα να τραγουδήσω κάτι άλλο, δεν με εξέφραζε. Έτσι, από τη στιγμή που είχα ξεκινήσει να τραγουδώ επειδή το είχα ανάγκη, ήθελα να λέω αυτά που με έκαναν να ανατριχιάζω. Δεν θεωρώ, λοιπόν, ότι είχα κάποιο δίλημμα για το οποίο έπρεπε να αποφασίσω. Απλά ακολούθησα τον εαυτό μου, τίποτα άλλο.
Είχε οικονομικό κόστος αυτή η επιλογή;
Είχε και έχει. Και δυσκολίες έχει και πολλά εμπόδια στον δρόμο, δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Καλύτερα όμως να επέλεγα μιαν άλλη δουλειά, παρά να έκανα έκπτωση σε αυτό που τόσο αγαπώ.
Είχε και έχει. Και δυσκολίες έχει και πολλά εμπόδια στον δρόμο, δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Καλύτερα όμως να επέλεγα μιαν άλλη δουλειά, παρά να έκανα έκπτωση σε αυτό που τόσο αγαπώ.
Σήμερα είναι δυσκολότερα τα πράγματα σε σχέση με το παρελθόν;
Σήμερα είναι τραγικά τα πράγματα, δεν είναι απλά δύσκολα, ειδικά για αυτούς που προσπαθούν να ξεκινήσουν. Τα πράγματα έχουν μπει σε ένα τρένο και προχωράνε, μέχρι το τρένο να συγκρουστεί κάπου. Αυτή είναι η πορεία που έχει πάρει το τραγούδι. Από την άλλη, δεν μπορεί να σταματήσει και η δημιουργία, συνεχίζει ο καθένας με τα όπλα του, με ό,τι έχει και μπορεί να κάνει. Βλέποντας και κάνοντας.
Σήμερα είναι τραγικά τα πράγματα, δεν είναι απλά δύσκολα, ειδικά για αυτούς που προσπαθούν να ξεκινήσουν. Τα πράγματα έχουν μπει σε ένα τρένο και προχωράνε, μέχρι το τρένο να συγκρουστεί κάπου. Αυτή είναι η πορεία που έχει πάρει το τραγούδι. Από την άλλη, δεν μπορεί να σταματήσει και η δημιουργία, συνεχίζει ο καθένας με τα όπλα του, με ό,τι έχει και μπορεί να κάνει. Βλέποντας και κάνοντας.
Ήταν μεγάλη ευθύνη η συνεργασία με τόσο σημαντικά ονόματα στην αρχή της καριέρας σας;
Ήταν, φυσικά. Από την άλλη, θεωρώ ότι δεν έγινε και τυχαία. Ήταν αυτό που ήθελα και αυτό που είχα μέσα μου. Αυτά ήταν τα τραγούδια που ήθελα να τραγουδώ, να ακούω, με αυτούς τους ανθρώπους μεγάλωσα και τους κατείχα μουσικά, οπότε ήρθε σαν επόμενο στάδιο για εμένα και το ότι πραγματοποιήθηκαν κάποια από τα όνειρά μου με αυτές τις συνεργασίες. Πρώτα είχα τη χαρά αυτού που ζούσα και μετά σκεφτόμουν την ευθύνη. Η ευθύνη ήταν πρώτα απέναντι στον εαυτό μου στο να μη σκοντάψω και να μην κάνω κάτι άλλο, έξω από αυτό που ήθελα.
Ήταν, φυσικά. Από την άλλη, θεωρώ ότι δεν έγινε και τυχαία. Ήταν αυτό που ήθελα και αυτό που είχα μέσα μου. Αυτά ήταν τα τραγούδια που ήθελα να τραγουδώ, να ακούω, με αυτούς τους ανθρώπους μεγάλωσα και τους κατείχα μουσικά, οπότε ήρθε σαν επόμενο στάδιο για εμένα και το ότι πραγματοποιήθηκαν κάποια από τα όνειρά μου με αυτές τις συνεργασίες. Πρώτα είχα τη χαρά αυτού που ζούσα και μετά σκεφτόμουν την ευθύνη. Η ευθύνη ήταν πρώτα απέναντι στον εαυτό μου στο να μη σκοντάψω και να μην κάνω κάτι άλλο, έξω από αυτό που ήθελα.
Θυμάστε κάποια συμβουλή που σας έδωσε ο Θάνος Μικρούτσικος;
Θυμάμαι την πρώτη, όταν με ρώτησε «κι αν δεν επέλεγα να δουλέψουμε μαζί, τι θα έκανες;». Και του είπα ότι δεν είχα plan B και πως μάλλον θα ξαναγυρνούσα στο να δουλεύω πρωί. Θυμάμαι πως με συμβούλεψε να τα βάλω όλα κάτω και να παλέψω γι’ αυτό το οποίο είμαι γεννημένη, γιατί είμαι γεννημένη τραγουδίστρια. Και τον άκουσα.
Θυμάμαι την πρώτη, όταν με ρώτησε «κι αν δεν επέλεγα να δουλέψουμε μαζί, τι θα έκανες;». Και του είπα ότι δεν είχα plan B και πως μάλλον θα ξαναγυρνούσα στο να δουλεύω πρωί. Θυμάμαι πως με συμβούλεψε να τα βάλω όλα κάτω και να παλέψω γι’ αυτό το οποίο είμαι γεννημένη, γιατί είμαι γεννημένη τραγουδίστρια. Και τον άκουσα.
Από τη συνεργασία σας με τον Σταμάτη Κραουνάκη τι κρατάτε;
Ήταν ένα πολύ μεγάλο σχολείο για εμένα. Ο Σταμάτης, πέρα από το ότι είναι ένας ευφυής καλλιτέχνης, έχει μια δυνατότητα, σαν να είναι ένα μεγάλο χέρι που βουτάει μέσα στην ψυχή και σου βγάζει ό,τι πιο βαθύ έχεις μέσα σου, σε ξεκλειδώνει. Αυτή την εμπειρία την κρατώ εγώ σαν θησαυρό, επειδή με ακολουθεί και θα με ακολουθεί πάντα. Με βοήθησε πάρα πολύ στο να βρω τον τρόπο μου.
Ήταν ένα πολύ μεγάλο σχολείο για εμένα. Ο Σταμάτης, πέρα από το ότι είναι ένας ευφυής καλλιτέχνης, έχει μια δυνατότητα, σαν να είναι ένα μεγάλο χέρι που βουτάει μέσα στην ψυχή και σου βγάζει ό,τι πιο βαθύ έχεις μέσα σου, σε ξεκλειδώνει. Αυτή την εμπειρία την κρατώ εγώ σαν θησαυρό, επειδή με ακολουθεί και θα με ακολουθεί πάντα. Με βοήθησε πάρα πολύ στο να βρω τον τρόπο μου.
Είστε από τους τραγουδιστές που νοσταλγείτε το μουσικό παρελθόν;
Δεν μπορώ να νοσταλγώ, μπορώ να φαντάζομαι, γιατί δεν το έζησα. Φαντάζομαι αυτές τις εποχές που ο τραγουδιστής ζούσε άνετα με αυτό που έκανε, που υπήρχε στήριξη ουσιαστική και που ήταν αλλιώς τα πράγματα. Άλλες συνθήκες, άλλες εποχές.
Δεν μπορώ να νοσταλγώ, μπορώ να φαντάζομαι, γιατί δεν το έζησα. Φαντάζομαι αυτές τις εποχές που ο τραγουδιστής ζούσε άνετα με αυτό που έκανε, που υπήρχε στήριξη ουσιαστική και που ήταν αλλιώς τα πράγματα. Άλλες συνθήκες, άλλες εποχές.
Ποια εμφάνιση ή συναυλία σας μέσα στα χρόνια σάς έχει μείνει αξέχαστη;
Η πρώτη εμφάνιση στο Ηρώδειο έχει μείνει χαραγμένη στο μυαλό μου και για καλό και για κακό. Ήταν δύο συνεχόμενες εμφανίσεις. Η πρώτη ήταν μια μέρα εφιαλτική λόγω τους άγχους μου, δεν μπορούσα να το ευχαριστηθώ. Τη δεύτερη μέρα, όμως, ήταν μαγικά. Ήταν τόσο έντονα και τα δύο, που δεν μπορώ να τα ξεχάσω.
Η πρώτη εμφάνιση στο Ηρώδειο έχει μείνει χαραγμένη στο μυαλό μου και για καλό και για κακό. Ήταν δύο συνεχόμενες εμφανίσεις. Η πρώτη ήταν μια μέρα εφιαλτική λόγω τους άγχους μου, δεν μπορούσα να το ευχαριστηθώ. Τη δεύτερη μέρα, όμως, ήταν μαγικά. Ήταν τόσο έντονα και τα δύο, που δεν μπορώ να τα ξεχάσω.
Ξεπεράσατε μέσα στα χρόνια αυτό το άγχος;
Σίγουρα δεν είναι όπως ήταν, αλλά ομολογώ πως κάθε φορά που κάνω κάτι καινούριο, το άγχος υπάρχει, απλά ξεπερνιέται πιο εύκολα κατά τη διάρκεια της παράστασης. Δεν θα με καταβάλει μέχρι το τέλος.
Σίγουρα δεν είναι όπως ήταν, αλλά ομολογώ πως κάθε φορά που κάνω κάτι καινούριο, το άγχος υπάρχει, απλά ξεπερνιέται πιο εύκολα κατά τη διάρκεια της παράστασης. Δεν θα με καταβάλει μέχρι το τέλος.
Πώς συνδυάζεται η μητρότητα με αυτή τη δουλειά;
Δεν συνδυάζεται εύκολα. Θέλει πολλή προσπάθεια για να κρατηθούν οι ισορροπίες, που σίγουρα κάποιες στιγμές δεν τις κρατάς σωστά και σίγουρα θα έχεις ενοχές και τύψεις και αναρωτιέσαι ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος. Δεν ξέρεις όμως, δεν υπάρχει manual για αυτά τα πράγματα. Πορεύεσαι και κάνεις αυτό που θεωρείς ότι είναι το καλύτερο κάθε φορά. Χαίρομαι επειδή νιώθω ότι η σχέση μου με την κόρη μου είναι ουσιαστική και πάρα πολύ όμορφη και αυτήν έχω μπροστά μου και προσπαθώ να κτίζω.
Δεν συνδυάζεται εύκολα. Θέλει πολλή προσπάθεια για να κρατηθούν οι ισορροπίες, που σίγουρα κάποιες στιγμές δεν τις κρατάς σωστά και σίγουρα θα έχεις ενοχές και τύψεις και αναρωτιέσαι ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος. Δεν ξέρεις όμως, δεν υπάρχει manual για αυτά τα πράγματα. Πορεύεσαι και κάνεις αυτό που θεωρείς ότι είναι το καλύτερο κάθε φορά. Χαίρομαι επειδή νιώθω ότι η σχέση μου με την κόρη μου είναι ουσιαστική και πάρα πολύ όμορφη και αυτήν έχω μπροστά μου και προσπαθώ να κτίζω.
Τι θα μας παρουσιάσετε στο Vinylio;
Λόγω της ημέρας, τις 14 του Φλεβάρη, μου πέρασε η ιδέα από το μυαλό να αλλάξουμε την παράστασή μας και να την κάνουμε λίγο πιο ερωτική. Έχω σκεφτεί ένα πρόγραμμα το οποίο το έχω κάνει και στο παρελθόν με αυτή τη θεματολογία και μου άρεσε πολύ γιατί είναι κάτι διαφορετικό.
Info: 14 και 15 Φεβρουαρίου, 21:30, Λεμεσός, Vinylio Wine Etc, 99300430.
Λόγω της ημέρας, τις 14 του Φλεβάρη, μου πέρασε η ιδέα από το μυαλό να αλλάξουμε την παράστασή μας και να την κάνουμε λίγο πιο ερωτική. Έχω σκεφτεί ένα πρόγραμμα το οποίο το έχω κάνει και στο παρελθόν με αυτή τη θεματολογία και μου άρεσε πολύ γιατί είναι κάτι διαφορετικό.
Info: 14 και 15 Φεβρουαρίου, 21:30, Λεμεσός, Vinylio Wine Etc, 99300430.
Περιοδικό Go, τεύχος 50.
