Στον έρωτα και στο κρασί το παν είναι το σωστό timing. Μια όμορφη συγκυρία έφερε τον Μάρκο και τη Marleen μαζί και η σχέση τους ζυμώθηκε μέσα σε αμπελώνες, ξύλινα βαρέλια και φιάλες εκλεκτού κρασιού που φέρουν την ετικέτα Ζαμπάρτας. Γιατί, πίσω από το κορυφαίο κυπριακό οινοποιείο βρίσκεται μια πανέμορφη οικογένεια, που μεγαλώνει μαζί με την επιχείρηση. 
 
Ακούγεται παραμυθένιο. Ένα ερωτευμένο ζευγάρι, ανάμεσα στ’ αμπέλια, να φτιάχνουν κρασί στο δικό τους οινοποιείο, σ’ ένα γραφικό χωριουδάκι, με τα παιδιά τους να τρέχουν ελεύθερα μαζεύοντας πασχαλίτσες… «Χρειάζεται προσπάθεια για να πείσω τις φίλες μου στην Ολλανδία ότι είναι κι αυτό μια κανονική δουλειά, με εύκολες και δύσκολες μέρες κι ότι δεν είμαι η πρωταγωνίστρια σ’ ένα μυθιστόρημα», λέει γελώντας η Marleen. «Σίγουρα, η πραγματικότητα είναι λιγότερο ρομαντική», συμπληρώνει ο Μάρκος. Αλλά κανείς απ’ τους δυο δεν φαντάζεται τον εαυτό του μακριά από το οινοποιείο, την εναλλαγή των εποχών και την ελευθερία που τους δίνει αυτός ο τρόπος ζωής. Ο Μάρκος Ζαμπάρτας άνοιξε νέους δρόμους στον τοπικό οίνο και χρόνο με τον χρόνο συνεχίζει να ανεβάζει τον πήχη. Η Marleen έχει αναλάβει όλο το κομμάτι της επικοινωνίας, τις επισκέψεις για δοκιμές κρασιών στο οινοποιείο, τις εξαγωγές, το διαδίκτυο και τα social media. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια είχαν σαν τρίτο μέλος της ομάδας, τον πατέρα του Μάρκου, μιαν από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του οινικού κόσμου της προηγούμενης γενιάς, τον Ακη Ζαμπάρτα. «Αυτό που χάθηκε όταν πέθανε ο πατέρας μου είναι σίγουρα η κρίση του και η πείρα του, αλλά ξέρω πως αν για οποιονδήποτε λόγο δεν πήγαιναν καλά τα πράγματα, θα έβρισκε τρόπο να μου κάνει παρατήρηση από ‘κει που βρίσκεται». 
 
Δεν είναι τόσο ειδυλλιακή η εικόνα, λοιπόν. όσο νομίζουμε;
Marleen: Δεν είναι η μόνη αλήθεια της δουλειάς μας, σίγουρα. Περνάμε αρκετά στρεσογόνες καταστάσεις. Και σίγουρα κάποιες περίοδοι, όπως ο τρύγος, είναι ιδιαίτερα κουραστικές και πιεστικές. Ειδικά για τον Μάρκο.
Μάρκος: Έχεις μια ευκαιρία μόνο κάθε χρόνο να φτιάξεις καλό κρασί, να ανταποκρίνεται σε κάποια στάνταρντ. Είναι σκληρή δουλειά. Μπορεί να δουλεύουμε σ’ ένα όμορφο περιβάλλον, αλλά και πάλι…
Marleen: Στο τέλος της ημέρας, είναι δουλειά. 
 
 
Τι αγαπάτε πιο πολύ ο ένας στον άλλο;
Marleen: Συχνά ακούω από τους γύρω μας «ξέρεις, δεν έχεις παντρευτεί έναν τυπικό Κύπριο». Κι ύστερα από τόσα χρόνια στην Κύπρο καταλαβαίνω τι εννοούν. Ο Μάρκος είναι πολύ ανοικτόμυαλος και πολύ προοδευτικός. Για μένα που έχω μεγαλώσει σε μια πολύ προοδευτική κοινωνία, αυτό είναι πολύ σημαντικό. 
Μάρκος: Στη Marleen εκτιμώ καταρχάς τη βαθιά της καλοσύνη. Είναι ένας άνθρωπος με απέραντη αγάπη, που νοιάζεται πολύ για τους άλλους.
 
 
Με εμπνέει και μου βγάζει τον καλύτερο εαυτό. Η ζωή δίπλα της έχει διευρύνει τους ορίζοντές μου και νιώθω ότι ένας τέτοιος άνθρωπος σε βοηθάει να εξελίσσεσαι συνεχώς.
Marleen: Αυτό που μας ενώνει είναι τα κοινά ενδιαφέροντα, η μεγάλη μας αγάπη για τα ταξίδια, η χαρά μας να δοκιμάζουμε νέες γεύσεις, νέες εμπειρίες. Θαυμάζω επάνω του ότι είναι φιλόδοξος, δεν επαναπαύεται ποτέ και συνεχώς θέτει νέες προκλήσεις στον εαυτό του. 
Μάρκος: Νιώθω πως γενικά συμπληρώνουμε ο ένας τον άλλο σε διάφορα επίπεδα.
Marleen: Ναι, αυτό ισχύει. Ακόμη και στη δουλειά λειτουργούμε συμπληρωματικά. Ο Μάρκος παίρνει πιο εύκολα ρίσκα, ενώ εγώ είμαι λίγο πιο συντηρητική. Εκείνος θα με σπρώξει να τολμήσω περισσότερο, να αναλάβω νέα projects. Ακόμη κι όταν κάτι με τρομάζει, θα με σπρώξει και θα με ενθαρρύνει να ρισκάρω. Οι αντιθέσεις μας είναι σίγουρα ευνοϊκές στη δουλειά.
 
Μάρκο, μπήκες στο οινοποιείο μόλις άρχιζε η ανάπτυξη του κυπριακού κρασιού… 
Μάρκος: Πράγματι, είμαστε τυχεροί. Οι οινοποιοί που δραστηριοποιούμαστε σήμερα είμαστε οι πρώτοι που μπήκαμε στη νέα εποχή του κυπριακού κρασιού. Είμαστε μπροστά σε ένα λευκό χαρτί κι ο καθένας μας γράφει την ιστορία του.
 
Έχει αναβαθμιστεί το κυπριακό κρασί τα τελευταία χρόνια;
Έχουνε γίνει άλματα την τελευταία δεκαετία. Πιστεύω πολύ στο κυπριακό κρασί και δεν το λέω επειδή είναι η δουλειά μου. Το βλέπουμε και στις κριτικές που παίρνουμε πια από το εξωτερικό, από εκεί που δεν μας χρωστάνε τίποτα για να μας παινεύουν. Υπάρχουν πέντε-έξι οινοποιεία που ξεχωρίζουν και βλέπουμε ότι οι εξαγωγές τους αυξάνονται και η τιμή τους ανεβαίνει, ακολουθώντας την πορεία της ποιότητας. 
 
Για σένα το κρασί είναι ιδεολογία;
Μάρκος: Ναι, μπορείς να πεις ότι το βλέπω ιδεολογικά. Πιστεύω πολύ στις προοπτικές και το μέλλον του. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντική η συνεργασία με τα άλλα οινοποιεία, για το καλό του κυπριακού κρασιού. Όλοι μαζί μπορούμε να το εξελίξουμε αντί να προσπαθεί ο ένας να «κλέψει» το κομμάτι της πίττας από τον άλλο. Το παν είναι να καταφέρουμε να μεγαλώσουμε και να αναπτύξουμε την οινική κουλτούρα, ώστε να μεγαλώσει αυτή η πίτα προς όφελος όλων. 
 
Επενδύεις πολύ χρόνο και χρήμα στην αναζήτηση του καινούριου. Γιατί είναι σημαντικό αυτό για σένα;
Μάρκος: Είναι το πιο συναρπαστικό κομμάτι της δουλειάς. Και πολύ σημαντικό για να μη μένεις πίσω. Πρόσφατα, αγοράσαμε έναν αμπελώνα του 1921. Τον πήραμε από το διαδίκτυο, αν το πιστεύεις! Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να το επαναφέρουμε διότι ήταν μεγάλης ηλικίας και εντελώς αφημένο. Με αρκετές προσπάθειες και αρκετά έξοδα, τα καταφέραμε. Το κρασί που παράχθηκε εμφιαλώθηκε το 2017, αλλά δεν κυκλοφόρησε ακόμη. παρά μόνο σε πριβέ δοκιμές. Για μένα, ήταν σαν να βρήκα ένα από τα χαμένα παζλ που συνθέτουν το κυπριακό κρασί. 
 
Τι καινούριο ετοιμάζετε στο οινοποιείο;
Μάρκος: Μπήκαμε στη διαδικασία να δημιουργήσουμε μια νέα σειρά προϊόντων, που είναι τα premium κρασιά μας. Πρόκειται για ένα ξυνιστέρι, ένα ροζέ και δύο κόκκινα. Το ξυνιστέρι, που ήδη κυκλοφορεί στην αγορά, είναι για μένα η επιτομή του φίνου κρασιού. Προέρχεται από ένα αμπελοτόπι, ηλικίας 30 ετών, το οποίο αγοράσαμε το 2014 σε μια πολύ καλή περιοχή. Χρειάστηκε ελάχιστους ψεκασμούς με βιολογικά σκευάσματα, με πολύ προσεκτική οινοποίηση, η οποία το ανέβασε σε άλλη βαθμίδα ποιότητας. Δεν το λέω μόνο εγώ αλλά και συνάδελφοι. Έχοντας θέσει νέα πρότυπα για το ξυνιστέρι, αναμένουμε να ακολουθήσει μία γενικότερη προσπάθεια αναβάθμισής του. Όπως έγινε και με το Ζαμπάρτας ροζέ που ήταν ένα νέο προϊόν για τα κυπριακά δεδομένα και βλέπουμε τώρα να κυκλοφορούν πολλά ροζέ και μάλιστα κάποια από αυτά πολύ καλά.
 
 
Υπάρχει μια κοινωνία του κρασιού πια στην Κύπρο; Ένας κύκλος ανθρώπων που συνδέεται μέσο της οινογνωσίας;
Marleen: Σίγουρα υπάρχει. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο που ζουν στην Κύπρο και μέσω του κρασιού έχουμε συναντηθεί. Όπως ένας φίλος μας συνθέτης, ο οποίος μάλιστα υπήρξε και υποψήφιος για Grammy μια φορά, η σύζυγος του είναι δικηγόρος, ένας Γερμανός δημοσιογράφος που καλύπτει θέματα Μέσης Ανατολής. Ο Μάρκος πάντα λέει ότι το κρασί ενώνει. Είναι αλήθεια.  
Μάρκος: Οι παιδικοί μου φίλοι κι η οικογένειά μου είναι στη Λευκωσία, όπου μεγάλωσα. Στη Λεμεσό, η κοινωνική μας ζωή περιστρέφεται γύρω από το κρασί. Φίλοι που αποκτήσαμε μέσω της δουλειάς και κάποιοι Λευκωσιάτες που μετακόμισαν Λεμεσό. 
Marleen, περίμενες ποτέ να βρεθείς σε ένα χωριό, πάνω σε ένα νησί που δεν ήξερες καν ότι υπήρχε;
Marleen: Όχι, με τίποτα! Παρόλο που ήξερα την Κύπρο, μιας και σπούδασα Ιστορικός. Είναι αστείο όταν μιλάω με τις φίλες μου στην Ολλανδία, τους λέω για τα ατέλειωτα καλοκαίρια, για τη ζωή στους αμπελώνες, για όλα αυτά που αποτελούν τη καθημερινότητα μου και τους φαίνονται εξωπραγματικά. Εκείνες εργάζονται οκτάωρο, σε γραφεία, στο κέντρο της πόλης.
 
Σκέφτεσαι ποτέ πώς θα ήταν η ζωή σου αν έμενες;
Marleen: Πλέον, δεν μπορώ να τη φανταστώ αλλιώς. Ο Μάρκος απορεί που ακόμη ενθουσιάζομαι με μικρά πράγματα, όπως κάθε φορά που κόβω ένα λεμόνι από το δέντρο μας ή ένα ρόδι. Ή όταν οι κάτοικοι του χωριού που εργάζονται στο οινοποιείο εμφανίζονται στην εξώπορτα μας το Πάσχα, για να μας φέρουν φλαούνες ή για να μας αφήσουν παλουζέ. Αυτά για μένα είναι μικρές πολύτιμες χαρές της ζωής και τα βρίσκω ανεκτίμητα. Όπως, επίσης, την πολυτέλεια να παίρνω τα παιδιά από το σχολείο και είτε να πηγαίνουμε στη θάλασσα, είτε να επιστρέφουμε στο οινοποιείο απλά για να τα αφήσω να λερωθούν, να μαζέψουν πέτρες και σαλιγκάρια. 
 
Ο γιος σας καταλαβαίνει τι κάνετε εδώ; 
Marleen: Ναι, τις προάλλες μου είπε η δασκάλα του ότι εξήγησε στην υπόλοιπη τάξη πώς φτιάχνουν κρασί, τους μιλούσε για μεγάλα μηχανήματα μέσα στα οποία ρίχνουμε τα σταφύλια και κάνουν πολύ θόρυβο. Είναι τριών χρονών πια και έχει καλές αναμνήσεις από τον τρύγο. Μου αρέσει που έχουν αυτή τη σχέση με τη φύση. Κι εγώ μεγάλωσα σε ένα μικρό χωριό και θυμάμαι να τρέχω μέσα σε εκτάσεις από καλαμπόκια. 
 
Τι σε μαθαίνει ο κύκλος του κρασιού; Τ
Marleen: Έμαθα να εκτιμώ τη φύση κι όλα όσα προσφέρει. Βλέπουμε πόσο σημαντικό είναι να φροντίζεις το αμπέλι για να σου δώσει ωραίο καλό καρπό, για να έχεις το καλύτερο κρασί. 
Μάρκος: Μαθαίνεις να βλέπεις και τους ανθρώπους μέσα από το πρίσμα του σεβασμού της φύσης. Για μένα πια είναι κριτήριο. Λέει πολλά για τον χαρακτήρα σου, το πώς φέρεσαι στα ζώα ή το πού πετάς τα σκουπίδια σου. 
Marleen: Για μένα, αυτή η δουλειά, ήταν μια ευτυχής επανασύνδεση με τη φύση. Κι αυτό βάζει τα πάντα στη σωστή προοπτικ. Αξιολογείς τι είναι σημαντικό και τι όχι. Δεν νοιάζεσαι πια να αποκτήσεις πράγματα τελευταίας τεχνολογίας, τελευταίας μόδας, αλλάζουν εντελώς οι προτεραιότητές σου.
 
Κι αυτό πώς σε αλλάζει ως άνθρωπο;
Μάρκος: Εξασκείς την υπομονή σου.
Αλλάζουν εντελώς οι ρυθμοί της ζωής σου. Ιεραρχείς διαφορετικά τι έχει σημασία. Αν δεν είναι έτοιμο το σταφύλι, απλά δεν είναι έτοιμο και θα περιμένεις. Το αφεντικό σου είναι η φύση. Και δεν μπορείς να της πεις και τίποτα! 
* Η Marleen φοράει πουλόβερ, φούστα, μπότες και σκουλαρίκια Mango. Ο Μάρκος φοράει πουκάμισο και t-shirt Forever 21. Τζιν παντελόνι και παπούτσια από προσωπική συλλογή.
 
Styling: Shona Muir
 
Περιοδικό Omikron, τεύχος 274.