Χάρης Κούσιος: Ο χορός είναι η πιο ειλικρινής γλώσσα

 

– Τι θα παρακολουθήσει κανείς στη νέα παράσταση που παρουσιάζεις στην Κύπρο, το «Pornem»; Ας μου επιτραπεί να απαντήσω ξεκινώντας ως εξής: Υπάρχει ένα καλλιτεχνικό σύστημα άκρως αντικαλλιτεχνικό και επικίνδυνα καταναλωτικό. Υποεπιτροπές στις επιτροπές των επιτροπών και αρμόδιοι που είναι «ειδήμονες» να αξιολογήσουν καλλιτεχνικά έργα. Μια ανάγκη να υπάρχουμε μέσα από τίτλους που στερούν την ελευθερία μας να βρούμε την ταυτότητά μας. Όλα πρέπει να γίνονται γρήγορα και «αποτελεσματικά». Εκ-πορνεία της τέχνης. Το βρίσκω βαθιά σεξουαλικό, εσείς; Το 2016 λοιπόν είχα την ανάγκη να αναζητήσω τα βαθύτερα δημιουργικά μου κίνητρα. Αυτά που θα μπορούσαν να με συντονίσουν με την ψυχή μου αντί με τις προσδοκίες που δημιουργούν τα συστήματα. Ένα σύστημα έχει την ιδιότητα να καταργεί τις αισθήσεις και οδηγεί σε επιλογές βασισμένες στους περιορισμούς του. Έτσι, πριν από τρία χρόνια ξεκίνησε η ιδέα του PORNEM σε συνεργασία με την ηθοποιό/ δραματουργό Ελένη Μολέσκη. Στο εργαστήρι βρίσκομαι τα τελευταία δύο χρόνια. Εκεί προσκάλεσα πάνω από 40 καλλιτέχνες να μοιραστούμε ιδέες (χορευτές, χορογράφους, ηθοποιούς, εικαστικούς, αρχιτέκτονες, video artists, σκηνοθέτες, σχετικούς και άσχετους).

 

– Και τι κάνατε εκεί; Πώς ήταν η όλη διαδικασία; Παίξαμε με την κονσόλα του ήχου, κάψαμε τουλάχιστον 5 μικρόφωνα, δοκιμάσαμε προβολές πάνω στο σώμα, στους τοίχους, μέχρι και στο ταβάνι. Φωτίσαμε τον χώρο και το σώμα με κόκκινο φως μέσα από βίντεο-προβολές, neon lights, λάμπες φθορίου, θεατρικούς προβολείς, μέσα από αντανακλάσεις μεταλλικών επιφανειών και καθρέφτες. Προσθαφαιρέσαμε κείμενα, ποιήματα και ρούχα. Το έργο διαλύθηκε και ανα-συναρμολογήθηκε τουλάχιστον 10 φορές. Μια φορά κλείστηκα κυριολεκτικά μέσα στο υπόγειο για δύο εβδομάδες. Πνίγηκα από τη σκόνη, το φόβο και τη μοναξιά μου. Για να απαντήσω όμως τελικά στην αρχική ερώτησή σου, αυτό που θα παρακολουθήσει το κοινό είναι το προσωρινό αποτέλεσμα ενός μεγάλου πειράματος. Όπως είπε ο Οδυσσέας Ι. Κωνσταντίνου: «Η παράσταση αυτή είναι ένας ζωντανός σκηνικός οργανισμός που μεταβάλλεται όσο κι ο δημιουργός του». Προσωπικά μπορώ να προειδοποιήσω ότι πρόκειται για ένα αντισυμβατικό συμβάν (παράσταση). Μοιάζει με υπόγειο σπίτι που δεν μπορείς να το δεις – μόνο να το κατοικήσεις.

 

– Πώς προέκυψε το όνομα της παράστασης; PORNEM είναι η συνένωση των λέξεων PORN και POEM. Προέκυψε τρία χρόνια πριν παίζοντας σε ένα χαρτί με τις λέξεις. Προσπάθησα να βρω έναν τίτλο που θα μετατρέπει τη ρηχότητα της αντίληψης που έχουμε για την πορνογραφία, στο βάθος που προκύπτει από την απλότητα μιας λέξης στην ποίηση. Έναν τίτλο που να με απενοχοποιεί και να με εμπνέει.

 

– Είναι πιο δύσκολο να είσαι μόνος στη σκηνή παρά με μια ομάδα ή με παρτενέρ; Το καθένα έχει τη χάρη του και το όφελός του. Το δύσκολο είναι όταν οι συνεργάτες δεν είναι συντονισμένοι στις προθέσεις τους.

 

 

– Είσαι ένας καλλιτέχνης με διεθνή ανοίγματα. Τι σημαίνει κάθε φορά που επιστρέφεις στην πατρίδα σου για να παρουσιάσεις μια δουλειά; Κατά τη γνώμη μου, η πατρίδα μου πάσχει από έναν επικίνδυνο – άρτια εκλεπτυσμένο ρατσισμό. Λαϊκίζουν την τέχνη για να αισθάνονται ικανοί να την καταλάβουν. Φέρνουν την τέχνη στα μέτρα του νου και της αντίληψής τους αντί να μετακινηθούν οι ίδιοι προς αυτήν. Ταυτόχρονα όμως, υπάρχουν καλλιτέχνες που προσπαθούν σκληρά να μετακινήσουν τους παγιωμένους όγκους. Δημιουργούν πλαίσια δημιουργίας και έντεχνα έργα. Γι’ αυτούς επιστρέφω και θέλω να προσπαθώ μαζί τους.

 

– Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη απέναντι στο κοινό του; Ο ίδιος με αυτόν της μάνας απέναντι στο παιδί της. Μια τεράστια ευθύνη. Συμπλεγματικά όμως, πολλές φορές η μάνα έχει ανάγκη να αισθάνεται σημαντική και απαραίτητη. Συχνά αυτοπροσδιορίζει την αξία της ύπαρξής της μονάχα μέσα από αυτόν τον ρόλο. Έτσι και οι καλλιτέχνες! Συχνά επιδιώκουν τον άκεντρο θαυμασμό του κοινού τους και αντί να γητεύσουν τα θεριά μέσα τους, τα ταΐζουν, τα μεγαλώνουν.

 

– Αλήθεια, πώς κατέληξες να επιλέξεις τον χορό για να εκφραστείς; Γιατί δεν έγινες π.χ. ζωγράφος ή ηθοποιός; Μέσα από τον χορό ευθυγραμμίζομαι με τον εαυτό μου. Οι ώρες εργασίας είναι γεμάτες διαλογιστικές, θεραπευτικές στιγμές. Κατέληξα να ασχολούμαι με τον χορό από τις επιλογές που έκανα σε αρκετά νεαρή ηλικία και νομίζω θα μπορούσα να είμαι οτιδήποτε άλλο – φυσικά όμως δεν είμαι και αποφεύγω να εικάζω.

 

– Είναι μία γλώσσα ο χορός, η κίνηση; Είναι η πιο ειλικρινής γλώσσα! Ένας διαισθητικός και διορατικός δάσκαλος μπορεί να σκιαγραφήσει την ψυχή του μαθητή του – τα τραύματα και τις πεποιθήσεις που τον βαραίνουν. Είναι συγκλονιστικό δε, πως αλλάζοντας το σώμα αλλάζει η προσωπικότητα αλλά και το αντίστροφο.

 

– Υπήρξε μία στιγμή ανακάλυψης; Υπήρξε μία στιγμή που είπες ότι «ο χορός είναι το μέσο που θα χρησιμοποιήσω για να επικοινωνήσω»; Όχι, αλλά όσο μεγαλώνω και ωριμάζει το σώμα μου αισθάνομαι δέος μπροστά στην άρτια τεχνική του. Υπάρχουν φορές που η τοποθέτηση των κοκάλων σε σχέση με τους μυς για να παραχθεί μια συγκεκριμένη κίνηση μπορεί να μου φέρει συγκίνηση. Για παράδειγμα μια στιγμιαία αιώρηση του σώματος μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά. Αν αυτό δεν είναι θεϊκό στοιχείο τότε τι είναι;

 

– Πιστεύεις ότι γεννήθηκες με αυτή την προδιάθεση στον χορό ή το περιβάλλον σού άνοιξε την πόρτα; Υποθέτω και τα δύο μαζί.

 

– Υπάρχει κάποιος χορογράφος που υπήρξε μέντοράς σου; Υπάρχουν μερικοί που με εμπνέουν. Κυρίως για την προσωπική τους εξέλιξη ως άνθρωποι που αναμφισβήτητα συμβαδίζει με το έργο τους. Οι σκληροί και φιλόδοξοι καλλιτέχνες με κάνουν να αισθάνομαι απέχθεια.

 

– Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε έναν καλό χορευτή και ένα θρυλικό χορευτή; Ο καλός χορευτής ίσως να μη γίνει ποτέ θρυλικός. Ο θρυλικός ίσως να μη φτάσει ποτέ το εν δυνάμει του πνεύματός του. Νομίζω ότι ο θρύλος τρέφεται από τις επιθυμίες και τις φιλοδοξίες που δημιουργεί η ίδια η φήμη. Ο Ε. Λεβινάς περιγράφει την επιθυμία σαν σκέψη που σκέπτεται περισσότερα από όσα δεν σκέπτεται.

 

– Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα που έχεις δει; Τα «πιο ενδιαφέροντα» μετατοπίζονται μαζί με τις εμπειρίες μας. Θα μπορούσα να πω κάτι για χάριν της κουβέντας αλλά δεν θα το κάνω.

 

– Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα που έχεις ακούσει; Ισχύει το ίδιο. Αν και ίσως η απάντηση να είναι: η ησυχία.

 

– Τι σου αρέσει να κάνεις όταν δεν δουλεύεις; Δεν δουλεύω ποτέ! Μόνο εργάζομαι. Παρόλα αυτά, μου αρέσει να απαξιώ όσα με κάνουν να αισθάνομαι ότι τα έχω ανάγκη – παίζω κιθάρα και τραγουδώ λες και είναι το μοναδικό που απομένει να κάνω.

 

 

Info: Η παράσταση πραγματοποιείται στα πλαίσια του προγράμματος Artist-In Residence που οργανώνει το Dance Gate Lefkosia με την καλλιτεχνική διεύθυνση της Αριάννας Οικονόμου στη Στέγη Χορού Λευκωσίας 20, 21 και 22 Φλεβάρη, στις 20:00. H κράτηση θέσης είναι απαραίτητη και γίνεται μόνο διαδικτυακά από την ιστοσελίδα: www.harrykoushos.com. H είσοδος είναι δωρεάν.

Περιοδικό Go, τεύχος 51.