Σ’ ένα ζοφερό, όχι και τόσο μακρινό μέλλον διαδραματίζεται το νέο μυθιστόρημα της πολυγραφότατης Κύπριας συγγραφέως Νάγιας Ρούσου «Η κραυγή του Ίασμου». Στο τέλος του 21ου αιώνα η έρημη Αμμόχωστος, το άλυτο Κυπριακό, οι πανδημίες, η κορύφωση της κλιματικής κρίσης και της περιβαλλοντικής καταστροφής, οι άνθρωποι του τόπου με τον πολιτισμό τους και τα βιοκοινωνικά, ψυχολογικά και μεταφυσικά τους προβλήματα πρωταγωνιστούν σ’ ένα «ιστόρημα με μυθική ματιά». Μέχρι τη μοναδική διέξοδο: τη φυγή προς τα άστρα. Όμως τι πρέπει να πάρουν και τι τελικά παίρνουν μαζί τους οι γήινοι έποικοι;
– Ποιο ήταν το έναυσμα για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου; Η δημιουργία συνεπάγεται διαλογισμό για να συνδεθεί, μέσα στον ίδιο τον δημιουργό, ο εσωτερικός του κόσμος με τις διεργασίες που πραγματοποιούνται στο εξωτερικό περιβάλλον, προτού δει το φως ένα δημιούργημα. Γι’ αυτό και σε όλα μου τα βιβλία αντανακλώνται οι προβληματισμοί κι οι αγωνίες μου, είτε πρόκειται για ποίηση, είτε για πεζό, για έρευνα, για τηλεοπτική σκηνοθεσία. Στο προκείμενο βιβλίο τα ερεθίσματα με τη μορφή των επιτευγμάτων του Ανθρώπου από τη μια και οι κίνδυνοι που απειλούν τον πλανήτη από την άλλη ένιωθα ότι κορυφώνονται όσο περνούν τα χρόνια. Το λάκτισμα ίσως δόθηκε από το ίδιο τον τίτλο όταν ένιωσα ότι όλα τα βασίλεια της γης μιλούν γύρω μας. Και τα ζώα και το φυτικό βασίλειο με τα δέντρα και τα φυτά. Μπορεί να μην έχουν νόηση, αλλά έχουν συναίσθηση. Kαι το γραφικό γιασεμί της αυλής μας μπορεί να φωνάξει με αγωνία μπροστά στον χαλασμό που απειλεί τη Γη και πραγματώνει την απειλή του με τις καταστροφές, το θάνατο και την ερήμωση σε πολλά σημεία του πλανήτη. Γεννήθηκε λοιπόν και η «Κραυγή του Ίασμου», που όσο κι αν αποτελεί την τελευταία σελίδα του μυθιστορήματος, δικαιούται, πιστεύω την πρώτη γραμμή, που είναι και η ταπεινή, αδολίευτη πύλη στους χώρους της παγκόσμιας αγωνίας για το μέλλον της γαίας.
– Ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι προκλήσεις για τον ανθρώπινο πολιτισμό τις επόμενες δεκαετίες; Οι προκλήσεις είναι πολλές και αντιφατικές, λόγω και της δυαδικότητας του ανθρώπου και του χαρίσματος της ελεύθερης επιλογής που τον συνοδεύει. Από τη μια απολαμβάνουμε στο φως της ανεπτυγμένης ανθρώπινης νόησης, της επιστήμης και της συνακόλουθης τεχνολογίας, τα μεγάλα επιτεύγματα στον προηγμένο ανθρώπινο πολιτισμό που διευκολύνει τη ζωή μας και μας προωθεί σε ψηλότερα επίπεδα δημιουργίας και ευφορίας. Από την άλλη έχουμε τα σκοτεινά σημεία στον Άνθρωπο που ρυμουλκούν τον πολιτισμό στους χώρους του προσωπικού συμφέροντος. Στο χρήμα, στην από καθέδρας κυριαρχία σε άλλους ανθρώπους, δια πυρός και σιδήρου, στην αλόγιστη καταστροφή του περιβάλλοντος που μόνο κρίσεις και αδιέξοδα μπορεί να φέρει. Ναι, ο πλανήτης απειλείται από τον ίδιο τον Άνθρωπο. Με τα πυρηνικά όπλα, με τη δίψα του πολέμου, με τη ρύπανση της φύσης γύρω μας. Από τη μια φτάνουμε σε άλλα άστρα του γαλαξία, από την άλλη ίσως θα το κάνουμε πια όχι για ν’ αναπτυχθούμε περαιτέρω σαν φυλή, αλλά για να γλυτώσουμε από τα μιάσματα, φυσικά και ψυχο-πνευματικά τα οποία έχουμε οι ίδιοι δημιουργήσει εδώ. Τεράστια λοιπόν θέματα σε μια σφαίρα όπου η ανάπτυξη κι η ευημερία είναι άνισα μοιρασμένες στην επιφάνεια του πλανήτη μας.
– Υπάρχει άραγε διέξοδος για τον σύγχρονο άνθρωπο; Υπάρχουν σωστές φωνές, υπάρχουν σωστές επιλογές. Αν όχι για ν’ αλλάξουν απότομα και ριζικά τη ζημιά που κάναμε και κάνουμε στον πλανήτη, αλλά τουλάχιστον για ν’ αλλάξουμε τη φθίνουσα πορεία στην οποία και μπορεί να αφεθούμε προς ολοκληρωτική καταστροφή με την πάροδο των δεκαετιών. Δεν είναι θέμα θεολογίας. Είναι θέμα σεβασμού στη Φύση και στον ίδιο τον Άνθρωπο. Θέμα επιβίωσης ατομικό, καθολικό. Δεν μπορώ παρά να σκέφτομαι εδώ τον Φριτς Κάπρα: «Όλοι στον ένα κι ο ένας σε όλους». Αλήθεια πόσες κυβερνήσεις και πόσους ηγέτες έχουμε που να προτείνουν αυτή τη βιοθεωρία; Είναι άραγε αρκετοί; Λέγεται ότι οι ποιητές μπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσμο. Μην το πιστεύετε. Μόνο την αγωνία τους μπορούν να μεταφέρουν – κάπως.
– Πώς μπορούμε να αναδιαμορφώσουμε το προδιαγεγραμμένο μέλλον; Αλήθεια, γιατί ο αφορισμός της ελεύθερης βούλησης; Όλοι έχουμε ευθύνες που ξεκινούν από το άτομο μας. Εμείς, όλοι μαζί κι ένας έκαστος, μπορούμε να διαμορφώσουμε και το παρόν και το μέλλον μας. Φτάνει να υπάρχει κοινή θέληση και συγχρονισμός.
– Υπό ποιες προϋποθέσεις θα βλέπατε μια πιο ευοίωνη προοπτική για την Κύπρο τα επόμενα χρόνια; Η Κύπρος είναι ένας όμορφος τόπος, επίζηλος, μεταξύ άλλων και λόγω γεωπολιτικής θέσης. Χρειάζεται να αξιοποιηθεί, αφού λυθεί επί τέλους το εσωτερικό της πρόβλημα, τόσο στην έρευνα όσο και στην ανάπτυξη της τεχνολογίας και της σύγχρονης επικοινωνίας. Μπορεί να συμβάλουν κι η παράδοση κι ο πολιτισμός της, όσο κι η όλη σύγχρονη μορφωτική υποδομή της. Στοιχεία που βρίσκουμε (με πολλή ελπίδα) και στην «Κραυγή του Ίασμου».
