Σοφία Νικολαΐδου: Να πάρει το μυαλό μου φωτιά

Από τα γκούλαγκ του Στάλιν μέχρι σήμερα, η συγγραφέας ερευνά τη δράση της εγκληματικής ρωσικής οργάνωσης Vory V Zakone. Στο νέο μυθιστόρημά της «VOR – Πέρα από τον νόμο» η οργάνωση επεκτείνει τις δραστηριότητες της στην Ελλάδα.

– Τι σας ώθησε να γράψετε ένα μυθιστόρημα που να έχει έγκλημα, πολιτική, εξουσία και χρήμα; Μα είναι μια συναρπαστική ιστορία! Περιέχει τόσα πολλά: αγάπη και προδοσία, ανεξίτηλες φιλίες, σχέσεις αίματος που δένουν τους ανθρώπους με χοντρά σκοινιά, ίντριγκα και υπακοή, ζωή που βράζει. Γιατί αυτό κάνει το μυθιστόρημα, τουλάχιστον αυτό κάνει το μυθιστόρημα που αγαπώ να διαβάζω. Μας παίρνει από το χέρι και μας πηγαίνει σε μέρη που δύσκολα μπορούμε να πάμε. Προσφέρει εμπειρία που δύσκολα μπορούμε να αποκτήσουμε. Και κάποιες σπάνιες φορές, ανάβει όλα τα φώτα του μυαλού με μία κίνηση.

– Τι μάθατε από την έρευνά σας για τη ρωσόφωνη εγκληματική οργάνωση Βόρι; Από πού να αρχίσω… Όσα έμαθα -και είναι τόσα πολλά- βρίσκονται χωνεμένα στην αφήγηση. Από το πώς ξεκίνησαν, στα γκούλαγκ επί Στάλιν ως αντίσταση στο καθεστώς, μέχρι σήμερα που απλώνονται παντού. Στο σύμπαν του μυθιστορήματος καλοί και κακοί δεν χωρίζονται με το μαχαίρι. Τίποτε δεν είναι αυτό που φαίνεται. Και μέσα σε όλα, ο κώδικας τιμής των Βόρι: ποτέ δεν κλέβεις φτωχό, ποτέ δεν σκοτώνεις αθώο, ποτέ δεν συνεργάζεσαι με το κράτος, ποτέ δεν κάνεις παιδιά. Όρκοι που πατιούνται, γιατί σ’ αυτόν τον αέναο πόλεμο ανάμεσα στους κακοποιούς και τους διώκτες τους η νίκη είναι το παν. «Εσύ λες πως έγινα χειρότερος. Εγώ λέω πως έμαθα αυτά που πρέπει» λέει ένας Βορ στο βιβλίο.

– Ποιοι είναι οι κλέφτες και οι αστυνόμοι του 21ου αιώνα; Αλλάζουν όλα γύρω μας. Αλλάζει, φυσικά, και το έγκλημα. Προσαρμόζεται στη νέα εποχή. Γίνεται ολοένα περισσότερο ψηφιακό. Όσο πιο οργανωμένο είναι τόσο λιγότερο συμβαίνει στον δρόμο. Προτιμά τα μεγάλα κτίρια, με τα γρανιτένια πατώματα και τις κλειστές πόρτες. Αφού λοιπόν μετασχηματίζεται το έγκλημα, μετασχηματίζονται και οι διώκτες του. Προσαρμόζονται και αυτοί στη νέα εποχή. Είναι ψηφιακά καταρτισμένοι, εκπαιδεύονται διαφορετικά. Και αυτό ευελπιστώ πως φαίνεται στο μυθιστόρημα, όπου συνυπάρχουν δύο γενιές κακοποιών και δύο γενιές αστυνόμων.

– Ποιο είναι το στοίχημα κάθε φορά που γράφετε ένα νέο βιβλίο; Να με συναρπάσει η ιστορία, γιατί μόνο τότε μπορεί να συναρπάσει και τον αναγνώστη. Να πάρει το μυαλό μου φωτιά. Να διασκεδάσω και να μάθω γράφοντας.

– Έχετε πει ότι η περιπέτειά σας με τον καρκίνο έχει επηρεάσει και τη συγγραφή. Με ποιο τρόπο σας επηρέασε; Ο καρκίνος με έκανε πιο συμπονετικό και πιο χαρούμενο άνθρωπο. Αυτό, φυσικά, είχε αντίκτυπο και στη γραφή. Στον τρόπο που σκύβει κανείς στις ιστορίες των ανθρώπων, στην κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης. Ακόμα και στις λέξεις που επιλέγονται, στο τι βλέπει ο αφηγηματικός φακός, στις αποχρώσεις των πραγμάτων.

– Ποιο βιβλίο που διαβάσατε πρόσφατα σας συνεπήρε; «Τα χρόνια» της Annie Ernaux. Δημιουργεί την αίσθηση ότι ανασύρει ορυκτά βιώματα από τα έγκατα. Αυτά που ακούσαμε, αυτά που ζήσαμε, η ζωή μιας ολόκληρης γενιάς έγινε βιβλίο.