Εκατό ποιήματα αντλημένα από οκτώ ποιητικές συλλογές του Γιώργου Χριστοδουλίδη συναποτελούν τον τόμο «Giórgos Christodoulides | Selected Poems (1996-2021)», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρμίδα. Η έκδοση σηματοδοτεί μίαν από τις πιο διευρυμένες συναγωγές ελληνόφωνης ποίησης σε αγγλική μετάφραση, η οποία και εντάσσει το ιδιαίτερο ιχνογράφημα του Κύπριου ποιητή μέσα στο σύγχρονο αγγλόφωνο διακείμενο. Το βιβλίο διανθίζεται με δεκαπέντε ανέκδοτα ποιήματα, και περιλαμβάνει εκτεταμένη εισαγωγή στην 25χρονη ποιητική πορεία του Χριστοδουλίδη, αλλά και στη μεταφραστική ανάπλαση του έργου του. Τη μετάφραση και την πολυσέλιδη εισαγωγή υπογράφει η Δέσποινα Πυρκεττή.
– Τι σημαίνει αυτή η έκδοση για σας; Είναι μια στιγμή που σε κάνει να αναστρέφεις το βλέμμα στον δρόμο που διανύθηκε. Διερωτάσαι τι έκανες μέχρι τώρα και αν αυτό αφορά τον αγγλόφωνο αναγνώστη. Είναι μια πόρτα που άνοιξε χάρη στη μεταφράστρια των ποιημάτων, Δέσποινα Πυρκεττή, και τον εκδότη της Αρμίδας, Χάρη Ιωαννίδη, τους οποίους ευχαριστώ. Η Δέσποινα εφαρμόζει μιαν ιδιαίτερη μεταφραστική πρακτική, αφουγκράζεται φωνές, που στο πρωτότυπο μπορεί να μην ήταν παρά ψίθυροι, και τις ενσωματώνει μέσα στις ιδιαίτερες περιστάσεις της γλώσσας υποδοχής. Η μετάφραση μεταφέρει τους στίχους μου στις όχθες της αγγλικής, όπως τα πλοία τους Κύπριους μετανάστες στην Αγγλία τη δεκαετία του ’50. Εύχομαι όσοι αγγλόφωνοι αναγνώστες προσεγγίσουν το βιβλίο μου, να ανακαλύψουν ότι εδώ, πάνω σε αυτό το ωραίο νησί, γράφεται ποίηση που δεν την ήξεραν και τώρα θέλουν να την μάθουν.
– Το γεγονός ότι είστε δημοσιογράφος έχει επηρεάσει το ποιητικό σας έργο; Οτιδήποτε είμαι ή γίνομαι τροφοδοτεί και την ποίησή μου. Οτιδήποτε δεν έχω γίνει και θα μετρούσε αν γινόμουν, το ίδιο. Η δημοσιογραφία μού έμαθε τη σπουδαιότητα του εφήμερου στη ζωή των ανθρώπων ώστε, είτε να το αποφεύγω στην ποίηση, είτε να το μεταποιώ, επιχειρώντας να αποκαλύψω τις διαχρονικές του όψεις. Με αυτόν το τρόπο, όλα τελειώνουν χωρίς τίποτα να παύει να υπάρχει.
– Ποιες είναι οι πιο σημαντικές επιρροές σας ως ποιητής; Ένα ποίημα ολοκληρώνεται σε χρόνο πολύ λιγότερο από τον χρόνο που χρειάζεται μέχρι να διαβαστεί από τον αναγνώστη. Ο αναγνωστικός χρόνος μετριέται με χρόνια και δεκαετίες. Η μεγάλη λογοτεχνία και η αίσθηση μιας προαιώνιας υπαρξιακής οφειλής σε αυτούς που εξέλιπαν και σε εκείνους που θα προσέλθουν, με διαμόρφωσαν ως ποιητή αλλά κυρίως ως άνθρωπο. Από ένα σημείο και μετά, συνειδητοποίησα ότι με συγκλονίζουν και ποιήματα που ήταν θαμμένα στις αμμοθίνες του χρόνου, για τα οποία οι συγγραφείς τους προσδοκούσαν πως κάποτε θα φυσήξει, θα αναδευτεί η άμμος και θα διαβαστούν.
– Πόσο δύσκολο είναι το «κυνήγι» των λέξεων για να γραφτεί ένα ποίημα; Οι λέξεις αποτελούν το μεταφορικό μέσο της ποίησης. Οι πιο εξεζητημένες λέξεις μέσα σε ένα ποίημα δεν σημαίνουν πολλά. Αν ο ποιητής έχει να δώσει, τότε είναι που οι λέξεις φωτίζονται, αναδιατάσσονται, και του αποκαλύπτουν τον δρόμο προς το ποίημα. Οι ίδιες λέξεις, σε διαφορετική διάταξη, μπορεί να σημαίνουν κάτι άλλο, εξού και η αξία του ρυθμού, της ανάσας του ποιήματος, στο επέκεινα της γλωσσικής του υπόστασης.
– Γράφοντας ποίηση ανακαλύπτετε ένα μέρος του εαυτού σας; Σε μια εποχή που η αξία της ανθρώπινης ζωής κυμαίνεται όπως οι συναλλαγματικές τιμές στα διεθνή χρηματιστήρια, γράφω ποίηση με την αναπνοή του ετοιμοθάνατου, αυτού που του επιτρέπεται να ρίχνει στα πράγματα μια τελευταία ματιά.
– Σε τι περιβάλλον σας αρέσει να γράφετε; Οι κοσμικές ταχύτητες είναι πια ασύλληπτες. Δεν έχω την πολυτέλεια της προτίμησης. Γράφω οπουδήποτε, με την αγωνία κάποιου που θέλει να ρουφήξει λίγο φως από το σκοτάδι.
maria.panayiotou@phileleftheros.com
Ελεύθερα, 5.12.2021.
