Οι ήρωες του βιβλίου σας είναι εμπνευσμένοι από ανθρώπους της σύγχρονης Ελλάδας;
Αν υποθέσουμε ότι δεν είναι εντελώς παρμένοι από την πραγματικότητα της σύγχρονης Ελλάδας, μπορούμε τουλάχιστον να πούμε με σιγουριά ότι διαθέτουν στοιχεία των σύγχρονων Ελλήνων, ότι διακατέχονται από εμμονές και πάθη που βρίσκουμε στους ανθρώπους της λεγόμενης διπλανής πόρτας. Την ίδια στιγμή διαθέτουν και στοιχεία που περισσότερο χαρακτηρίζουν μια παλιότερη εποχή – και αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα που ήθελα να θίξω με το βιβλίο μου, την παρουσίαση δηλαδή ενός κόσμου που πατάει με το ένα πόδι στο σήμερα και με το άλλο στο χθες, τις συγκρούσεις που υπάρχουν σε έναν τέτοιο κόσμο.
Ποιο είναι το βαθύτερο θέμα που θέλετε να αναδείξετε σ’ αυτή τη νουβέλα;
Πέρα από αυτό που ανέφερα στην προηγούμενη ερώτησή σας, κυρίαρχο ζήτημα που θέλω να αναδείξω με το βιβλίο μου είναι το πώς ένας τόπος επενεργεί πάνω στις ατομικότητες των ανθρώπων, πώς τις καθορίζει και πώς ενίοτε τις συντρίβει. Και λέγοντας τόπο, εννοώ τοπίο, φύση, πολιτισμικό υπόβαθρο, συλλογική ψυχή. Πώς αυτή η συλλογική ψυχή κινεί τα νήματα δίχως οι άνθρωποι να αντιλαμβάνονται την παρουσία της.
Η συνειδητοποίηση ότι είμαστε «Από χώμα και κόκαλα» σας έχει οδηγήσει να εστιάζετε στα ουσιαστικά της ζωής;
Το να εστιάζει κάποιος στα ουσιαστικά της ζωής –ποια είναι αυτά είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση– δεν είναι κάτι απλό. Το να ζεις, ουσιαστικά απαιτεί προσπάθεια. Και για τον άνθρωπο είναι αδύνατο να προσπαθεί συνεχώς, χρειάζεται και τους περισπασμούς του ευτελούς και του άσκοπου. Το πρόβλημα είναι ότι διανύουμε μια εποχή που οι περισπασμοί είναι πάρα πολλοί και τείνουν να μονοπωλήσουν τον χρόνο των ανθρώπων. Για να απαντήσω στο ερώτημά σας, θα πω ότι προσπαθώ, αλλά συχνά χωρίς επιτυχία.
Με ποια βιβλία μεγαλώσατε;
Με ιστορίες φρίκης και τρόμου. Από μοντέρνους Αμερικανούς μέχρι Ποε, Λάβκραφτ, Στόκερ. Μετά γνώρισα τους Ευρωπαίους κλασικούς – Ρώσους και Γάλλους κυρίως, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Φλωμπέρ, Μπαλζάκ. Και, τέλος, εντυπωσιάστηκα με τη σπουδαία αμερικάνικη λογοτεχνία της γενιάς του Μεσοπολέμου (Στάινμπεκ, Φόκνερ, Χέμινγουει, Άντερσον κ.ά.).
Με ποια κριτήρια επιλέγετε τα βιβλία που διαβάζετε;
Σίγουρα ένα κριτήριο είναι αν αγγίζουν τις εμμονές μου, ένα άλλο αν με ενδιαφέρουν αισθητικά. Σίγουρα, αν η ιστορία ή η γλώσσα έχει να μου δώσει κάτι. Σίγουρα, αν ο συγγραφέας δεν ομφαλοσκοπεί αλλά παίρνει ουσιαστικά ψυχικά ρίσκα στην προσπάθειά του να γεμίσει τις σελίδες.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και ξεχωρίσατε;
Το «Νύχτα εγκληματική με πράσινους καπνούς κρυσταλλωμένους στον ορίζοντα» του Πάνου Καραβία. Ένα μικρό ανατριχιαστικό κείμενο για τη Γερμανική Κατοχή (δίχως να αναφέρεται ρητά σε αυτήν) από έναν σπουδαίο και όχι τόσο γνωστό συγγραφέα της γενιάς του ’30.
Ελεύθερα, 9.1.2022.
