Αν μπορείτε να το εξηγήσετε στα παιδιά, ίσως δεχτεί και η κοινωνία αυτό που κάνατε

Δεν είχα συχνές επαφές με πολλούς συμμαθητές μου κατά την εικοσαετία που έχει σχεδόν περάσει από την αποφοίτηση μας από την Αγγλική Σχολή. Όμως μαθαίνω τα νέα τους. Κάποιοι εργάζονται στο εξωτερικό, ένας έχει γίνει επαγγελματίας παίκτης πόκερ, άλλοι εργάζονται σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες ή διεθνείς οργανισμούς, μία είναι στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, κάποιοι επέστρεψαν στο σχολείο μας ως καθηγητές. Μερικοί έγιναν λογιστές, άλλοι δικηγόροι, γιατροί, μηχανολόγοι, ένας φτιάχνει στέγες στην Αγγλία, κάποιοι λειτουργούν κέντρα αναψυχής, λίγοι πήραν και τον τίτλο «δόκτωρ», άλλοι ανέλαβαν οικογενειακές επιχειρήσεις, ένας έχει σχολή καταδύσεων και μία διευθύνει τηλεοπτικό σταθμό. Κάποιοι χάσαμε τα μαλλιά μας, άλλοι τα κράτησαν όλα, οι περισσότεροι έκαναν οικογένεια, λίγοι μας άφησαν πολύ νωρίς. Όλοι ήμασταν πολύ δεμένοι.

Μόλις πήγαμε στην πρώτη τάξη, μπήκαμε όλοι στη χορωδία του σχολείου. Όλοι. Κάποιοι προσπαθούσαν να τραγουδήσουν παράφωνα, ώστε να γλιτώσουν. Κανένας δεν τα κατάφερε. Μάθαμε να τραγουδάμε μαζί, μάθαμε να μας αρέσει η χορωδία, μάθαμε να είμαστε περήφανοι για τις σχολικές γιορτές που ήταν το αποτέλεσμα αμέτρητων ωρών συλλογικής προσπάθειας. Οι Χριστουγεννιάτικες και οι Καλοκαιρινές Γιορτές που είχαμε στο θέατρο του σχολείου, ήταν απίστευτες για εμάς. Μαθητές κάθε ηλικίας και καθηγητές, φέρναμε αυτό το απίθανο αποτέλεσμα.

Την πρώτη βδομάδα του σχολείου χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες· και για κάθε ομάδα ήταν υπεύθυνοι ένας καθηγητής για τα αγόρια και μια καθηγήτρια για τα κορίτσια. Μάθαμε το πραγματικό νόημα και τη σημασία του αθλητισμού. Αυτό που ξέραμε ως ανταγωνισμό, έγινε συναγωνισμός. Τα απογεύματα, οι καθηγητές μαθηματικών, φυσικής, σχεδιασμού και τεχνολογίας, χημείας και άλλων μαθημάτων, έτρεχαν μαζί μας, μας εμψύχωναν, μας προπονούσαν και μοιράζονταν τον ενθουσιασμό μας κατά τους αγώνες που είχαμε. Παίζαμε ποδόσφαιρο, καλαθόσφαιρα, βόλεϊ, τένις, χόκεϊ, σόφτμπολ, μπάτμιντον, όλοι μάθαμε να πετούμε σφαίρα και ακόντιο και να αγωνιζόμαστε στο στίβο. Μάθαμε να παρακολουθούμε τους αγώνες και να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλο.

Πέραν του αθλητισμού και της χορωδίας, είχαμε μεγάλη ποικιλία από απογευματινές ενασχολήσεις. Είχαμε τον Σκακιστικό Όμιλο, τον Όμιλο Μαθηματικών, το Radio Club, τον Όμιλο Μετεωρολογίας, τον Θρησκευτικό Όμιλο και διάφορους άλλους ομίλους. Έπρεπε να συμμετέχουμε σε τουλάχιστο δύο. Θυμάμαι πολύ καλά τον Σκακιστικό Όμιλο! Εκεί υπήρχε πραγματικός ανταγωνισμός! Ο Μύτιλλος και ο Τριγιώργης συναγωνίζονταν για την πρώτη θέση, εγώ, ο Κολοκοτρώνης και ο Χατζηλουκάς για την τρίτη. Όλη τη βδομάδα σκεφτόμασταν ποιός θα κερδίσει και πως θα το κάνει· και αν ένας απουσίαζε, λέγαμε ότι είναι «μεγάλη αδικία», διότι χανόταν η ευκαιρία να αλλάξει η κατάταξη!

Μόλις κτυπούσε το κουδούνι για διάλειμμα, τρέχαμε να φτάσουμε πρώτοι στο παράθυρο της καντίνας. Τα διαλείμματα είχαν μεγάλο ενδιαφέρον. Όσο μεγαλώναμε, βρίσκαμε άλλους τρόπους να τα περνούμε. Κάποιοι κάπνιζαν πίσω από τον μετεωρολογικό σταθμό, άλλοι κάπνιζαν στα «bushes», πίσω από το bike shed. Μερικοί πήγαιναν στις τουαλέτες να καπνίσουν, αλλά εκεί υπήρχε το ρίσκο να περάσει κανένας υποδιευθυντής. Μιλούσαμε για όλα, για τα παιχνίδια ηλεκτρονικών υπολογιστών, για τα διαγωνίσματα, τι έκαμε ο Πασχάλης και πρέπει να μείνει το απόγευμα να καθαρίσει την αυλή του σχολείου, την προφορά του καθηγητή Βασιλειάδη στα Αγγλικά, την προφορά του υποδιευθυντή Παναγιώτου στα Ελληνικά, τι είναι τούτο το «Bible of Chemistry» του Δρα Μαυρομμάτη, γιατί στο εξωτερικό παίζει μια ταινία και έχουν περάσει έξι μήνες και ακόμα παίζει ο Τιτανικός σε όλα τα σινεμά στην Κύπρο, γιατί το κομπιούτερ στη βιβλιοθήκη του σχολείου έχει κουμπί «turbo» και από τα 16Mhz πάει στα 33Mhz αν το πατήσεις;

Αν ένας πήγαινε σχολείο με αθλητικά παπούτσια ή χωρίς μαύρα παπούτσια, τον έστελναν σπίτι να αλλάξει. Δεν υπήρχε δικαιολογία. Αν ένας πήγαινε αξύριστος, έπαιρνε από τον υποδιευθυντή ένα ξυραφάκι μιας χρήσης στο ένα χέρι και καμπόσον αφρό ξυρίσματος απευθείας στην παλάμη στο άλλο χέρι, με την εντολή να πάει στο αποχωρητήριο να ξυριστεί και σε πέντε λεπτά να παρουσιαστεί πίσω στο γραφείο. Πληρώναμε το ξυραφάκι 50 σεντ της λίρας. Για κάθε παράβαση, υπήρχε μια τιμωρία. Μόνο την τελευταία ημέρα μαθημάτων κάθε χρόνο, γινόταν χαμός! Όσοι αποφοιτούσαν έρχονταν έτοιμοι με πολλές ντουζίνες αυγά και οι μικρότεροι κλειδωνόμασταν στην εσωτερική αυλή μεταξύ του παλιού κτιρίου και του κτιρίου «Μακάριος» που κατεδαφίστηκε πριν λίγα χρόνια και ξέραμε πως ανά πάσα στιγμή θα μπουν οι μεγάλοι να μας «στολίσουν» όλους αδιακρίτως, μαθητές και καθηγητές! Περιμέναμε πως και πως να έρθει η σειρά μας να κάνουμε τα ίδια!

Είχαμε σχολικές εκδρομές, ακόμα και στο εξωτερικό. Ταξίδι στην Ιταλία και στο Βατικανό με τον Όμιλο Θρησκευτικών και το Θεολόγο μας τον κ. Κούκο, επίσκεψη στο Μιτσερό για να δούμε τη λίμνη και τη μορφολογία του εδάφους και στον Άγιο Επιφάνιο για να δούμε την πηγή, διήμερο στον Αγρό όπου έγινε ο «Αρμενομαρωνίτικος Πόλεμος» μεταξύ του συμμαθητή μας Τζόζεφ και του μικρού γιού του καθηγητή γεωγραφίας Πογιατζιάν που τον πείραζε. Ωραίες αναμνήσεις, χωρίς κινητά τηλέφωνα, με μόνο λίγες φωτογραφίες και τις συζητήσεις μας να τις θυμίζουν.

Μέσα σε όλα αυτά, ήταν και τα μαθήματα μας. Μιαν Παρασκευή, κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων περιόδων που είχαμε μαθηματικά, ξύπνησα στην τάξη και βρέθηκα να γελώ κι εγώ με τους συμμαθητές μου. «Θέλεις να μάθεις γιατί γελούμε, ή θέλεις να ξανακοιμηθείς κύριε Κουππαρή;» με ρώτησε ο μακαρίτης και εξαιρετικός καθηγητής κ. Χατζηγεωργίου. Πραγματικά μορφωνόμασταν, αν και η μόρφωση δεν ήταν μόνο στους τέσσερις τοίχους μιας τάξης. Οι καθηγητές μας έκαναν τρομερή δουλειά. Γελούσαμε κάποτε με τον κ. Πρωτοπαπά, από τους παλιούς καθηγητές Ελληνικών, που έκλαιγε ενώ μας διάβαζε τη «Θυσία του Αβραάμ». Γελούσαμε με το «Μπλουμ!» από το «Μοιρολόγι της Φώκιας» του Παπαδιαμάντη. Κι όμως αυτά κόλλησαν πάνω μας· και θα μας μείνουν για πάντα. Φοβόμασταν και σεβόμασταν τον κ. Ππάτσιο, που δίδασκε τους γονιούς αρκετών από εμάς και ακούγαμε πολλές ιστορίες γι’ αυτόν. Βλέπαμε και ακούγαμε με προσοχή τον κ. Τσίσσιο, όταν μας εξηγούσε την άμυνα στο Βόλεϊ· και ενθουσιαζόμασταν όταν τρέχαμε πολλά χιλιόμετρα ανώμαλο δρόμο και έτρεχε μαζί μας και τερμάτιζε πρώτος.

Οι καθηγητές ήταν αυτοί που έκαναν την Αγγλική Σχολή πραγματικό σχολείο. Ενδιαφέρονταν για τον καθένα από εμάς και το έδειχναν συνεχώς. Δεν υπήρχε ούτε ένας παραμελημένος μαθητής, δεν υπήρχε ούτε ένας αδύνατος, δεν απομονωνόταν ούτε ένας! Οι μαθητές και οι γονείς δεν ασχολούνταν με «προβλήματα του σχολείου», διότι δεν υπήρχαν ανυπέρβλητα προβλήματα στα οποία έπρεπε να εμπλακούν. Ενημερώνονταν τακτικά για την πρόοδο των παιδιών τους. Οι καθηγητές μας ενδιαφέρονταν γνήσια και μας αγαπούσαν· και είχαμε κάθε λόγο να τους θαυμάζουμε.

Στα πρώτα χρόνια της στο σχολείο, ήταν δασκάλα μου η Μαιριέντα Στεφάνου. Γιατί λαλώ «δασκάλα»; Διότι δασκάλους τους λέγαμε στην Αγγλική Σχολή. Teachers. Για μας ο καθηγητής ήταν ο «professor». Ο δάσκαλος είναι πιο κοντά στον μαθητή. Έτσι το νοιώθω. Η Μαιριέντα, η δασκάλα μου, είναι μια από τις τρεις καθηγήτριες που απολύθηκαν πριν λίγες ημέρες. Θυμάμαι ήταν πολύ νέα, κοντά στην ηλικία μας θα λέγαμε. Δεν νομίζω ο ίδιος να μπορούσα λίγο μετά τα είκοσι μου χρόνια να ανεκτώ μια ολόκληρη τάξη ζωηρών δεκαεπτάχρονων, πόσω μάλλον να διδάξω. Κι όμως, η Μαιριέντα μας δίδασκε και έκανε τέλεια δουλειά! Για πάνω από είκοσι χρόνια, δούλεψε για να αποκτήσουν μαθητές τις γνώσεις, τις αναμνήσεις και γενικά τη μόρφωση που έχω περιγράψει. Έδωσε μια ζωή στο σχολείο και τους μαθητές του, τους μαθητές της. Και έλαβε την αμοιβή της από ένα Διοικητικό Συμβούλιο που διορίζεται από τους Υπουργούς μιας Κυβέρνησης που οι περισσότεροι περιμένουμε πως και πως να αλλάξει. Μα πώς είναι δυνατό ένα Διοικητικό Συμβούλιο να ξέρει καλύτερα από τη Μαιριέντα τί θα πει να είσαι καθηγητής; Πώς είναι δυνατό να πιστεύουν ότι ξέρουν καλύτερα από τη Μυρτώ, τί είναι καλύτερο για το σχολείο, για τους καθηγητές και τους μαθητές του; Η Μυρτώ Χασαποπούλου είναι η Πρόεδρος της Οργάνωσης των Καθηγητών της Αγγλικής Σχολής, της οποίας είναι και απόφοιτος. Ήταν δύο χρόνια μικρότερη μου στο σχολείο και ήταν συμμαθήτρια της αδελφής μου από το Δημοτικό. Η μητέρα της, κα. Δώρα, ήταν καθηγήτρια μας στην Αγγλική Σχολή. Οι δύο καθηγήτριες, Πρόεδρος και Γραμματέας της Οργάνωσης Καθηγητών, απολύθηκαν μαζί με την Ταμία της Οργάνωσης Καθηγητών, Μαρία Περικλέους. Σε ποιόν κόσμο και σε ποιό σύμπαν είναι αυτό λογικό; Οι τρεις εκπρόσωποι της Οργάνωσης των Καθηγητών, που αποτελεί εγγεγραμμένη Συντεχνία, απολύονται ταυτόχρονα, για τους ίδιους λόγους, δηλαδή τις ίδιες ανυπόστατες προφάσεις! Λέγεται, ότι είχαν κάποιες διαφορές με το Διευθυντή της Αγγλικής Σχολής

Θα σας πω κάποιες αναμνήσεις μου με δύο από τους τρεις Διευθυντές που είχα στην Αγγλική Σχολή κατά τη διάρκεια της σχολικής μου ζωής.

Ο πρώτος ήταν ο Ττόμας Ττόμας (Thomas Thomas). Ένας ψηλός και ολοκόκκινος Εγγλέζος, ηλικιωμένος μου φαινόταν, με άσπρο μούσι. Με πέτυχε ένα πρωί έξω από τη βιβλιοθήκη. «Good morning» μου είπε. «Good morning» του απάντησα. Ήμουν δώδεκα χρονών. «Good morning WHAT?» φωνάζει ο νευρικόπελλος. «What?» ρωτώ εγώ, παγωμένος στον τόπο. «Good morning Sir!» απαντά η κομπλεξάρα. Μετά από δυο χρόνια έφυγε. Ή μάλλον, απολύθηκε, ο Σερ.

Ο τελευταίος ήταν ο Ρόμπερτ Σουάν (Robert Swan). Ένας λεπτός και χλωμός Εγγλέζος, ασθενικός μου φαινόταν αυτός, με γκρίζο μούσι. Δεν είχα ούτε μία συναναστροφή μαζί του, μέχρι την ημέρα που βρέθηκα στο γραφείο του, διότι ήμουν λίγο ζωηρός και κάπως αντιδραστικός. Δίπλα μου καθόταν ο υποδιευθυντής μας Δρ. Μαυρομμάτης. «Τί θέλεις να σπουδάσεις όταν φύγεις από το σχολείο;» με ρώτησε στα Εγγλέζικα ο Διευθυντής. «Δεν είμαι βέβαιος, ίσως αρχιτέκτονας» του απάντησα. «Θα πρέπει να το ξεχάσεις αυτό» απαντά ο κοιμισμένος, με τη δεύτερη κουβέντα που μου είπε όλη του τη ζωή. Ο Δρ. Μαυρομμάτης δίπλα μου, καθηγητής μου για τρία χρόνια, μου κάνει νόημα κάτω από το τραπέζι «Ηρέμησε Αντώνη». Δεν έγινα αρχιτέκτονας, όμως έκανα και συνεχίζω να κάνω αυτό που ήθελα, άσχετα με την άποψη του Διευθυντή, που έγραψε ένα σχεδόν χλιαρό σχόλιο στο απολυτήριο μου.

Μεταξύ του Ττόμας και του Σουάν, ήταν προσωρινά Αναπληρωτής Διευθυντής μας ο Αιμίλιος Σολωμού. Άνθρωπος που δίδασκε για σχεδόν τρεις δεκαετίες στην Αγγλική Σχολή. Εξαιρετικός κύριος. Ιστορικός, ήταν καθηγητής και του πατέρα μου, ο οποίος του είχε μεγάλη εκτίμηση. Ο Σολωμού ήξερε τους μαθητές, ήξερε τους καθηγητές, ήξερε το σχολείο. Δεν ήταν μια δουλειά σημερινή και αυριανή, ήταν η ζωή του.

Δεν με ενδιέφερε, ως μαθητή, το πώς λειτουργούσε το σχολείο. Δεν ενδιέφερε ούτε τους γονείς μου. Το ενδιαφέρον των γονιών μας τελείωνε στο αν μαθαίναμε γράμματα και επιστήμες· αν μορφωνόμασταν. Έδειχναν εμπιστοσύνη στους καθηγητές, όπως ήταν λογικό όσο όλα πήγαιναν καλά. Έδειχναν εμπιστοσύνη στο σχολείο. Και όλα πήγαιναν καλά. Το σχολείο, ήταν οι καθηγητές μας. Δεν ήταν το κτίριο των 100 χρονών, δεν ήταν το διπλανό κτίριο των 30 χρονών. Δεν ήταν τα παλιά θρανία και οι καρέκλες, ούτε ο εξοπλισμός που χρησιμοποιούσε ο πατέρας μου όταν ήταν μαθητής στις ίδιες τάξεις. Οι καθηγητές μας ήταν το σχολείο μας. Και οι καθηγητές που ήρθαν πριν από αυτούς· και εργάστηκαν με κάποιους από αυτούς. Και οι ακόμα πιο παλιοί καθηγητές, που έκτιζαν μια σχολική παράδοση και την μετέφεραν στους επόμενους που έκτιζαν κι αυτοί με τη σειρά τους, όπως γίνεται μέχρι σήμερα.

Ή μάλλον, όπως γινόταν μέχρι πρόσφατα. Διότι ένα Διοικητικό Συμβούλιο παρενέβη στο κτίσιμο της παράδοσης, παρενέβη στο σχολείο, με τρόπο που δεν έχει ξανατύχει· και απέλυσε τρεις καθηγήτριες. Μάλιστα την ηγεσία της Οργάνωσης των Καθηγητών! Ίσως το κάθε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου να είναι καταξιωμένο στο δικό του χώρο, όποιος κι αν είναι αυτός. Όμως δεν είναι καθηγητές. Βλέπουν το σχολείο από μακριά. Έστησαν μάλιστα μιαν πειθαρχική επιτροπή, με τελείως ακατάλληλη μορφή, για να δικάσει τις τρεις καθηγήτριες. Έβαλαν δύο υποδιευθυντές του σχολείου να δικάσουν τις συναδέλφους τους! Δύο ανθρώπους που η δουλειά τους, το καθήκον τους, τόσα χρόνια ήταν να διδάσκουν μαθητές και να τους εφοδιάζουν, τουλάχιστον επαρκώς, για την ένταξή τους στον πραγματικό κόσμο· συνεργαζόμενοι με τις τρεις συναδέλφους τους των οποίων την απόλυση σύστησαν στο Διοικητικό Συμβούλιο ως την καταλληλότερη ποινή! Την καταλληλότερη ποινή για ποιό πράγμα;

Αποφάσισε το Διοικητικό Συμβούλιο ότι οι καθηγήτριες που εκπροσωπούσαν τους συναδέλφους τους δεν έπρεπε να μιλήσουν ευθύτατα στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής των Αντιπροσώπων, όταν κλήθηκαν να απαντήσουν. Το ίδιο Διοικητικό Συμβούλιο που αποφάσισε να μην παρουσιαστεί στην ίδια Επιτροπή. Αποφάσισε το Διοικητικό Συμβούλιο ότι oι τρεις καθηγήτριες ασκούσαν εργασιακό εκφοβισμό (bullying) στο Διευθυντή του σχολείου, που ήταν ο προϊστάμενος τους! Μα αυτό δεν γίνεται από κάτω προς τα πάνω! Γίνεται συνήθως από έναν που βρίσκεται σε θέση ισχύος, προς τους υφιστάμενους του! Αποφάσισε το Διοικητικό Συμβούλιο ότι οι καταγγελίες των τριών καθηγητριών αναφορικά με τη συμπεριφορά του Διευθυντή απέναντι τους (που σύμφωνα με όσα ακούγονται αποτελούσε πραγματικό εργασιακό εκφοβισμό), είναι ανυπόστατες, αφού τάχα δεν παρουσιάστηκαν «αδιάσειστα στοιχεία». Το ίδιο Διοικητικό Συμβούλιο που αποφάσισε ότι ο μοναδικός ισχυρισμός μιας διοικητικής λειτουργού του σχολείου ότι τάχα φοβάται για τη ζωή της όταν βρίσκεται στην παρουσία των τριών καθηγητριών, αποτελεί «αδιάσειστο στοιχείο»! Αποφάσισε το Διοικητικό Συμβούλιο, ότι για τη Συνδικαλιστική τους δράση, οι τρεις καθηγήτριες έπρεπε να πληρώσουν.

Οι τρεις που στάθηκαν μπροστά για να διεκδικήσουν το καλύτερο για τους συναδέλφους τους, απομονώθηκαν, ενώ αποτελούσαν τη φωνή του συνόλου των καθηγητών της Οργάνωσης Καθηγητών! Στην ουσία αγνοήθηκαν όλοι οι καθηγητές! Βεβαιότατα το καλύτερο για τους καθηγητές συνεπάγεται το καλύτερο για τους μαθητές. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για καθηγητές που έμειναν για δεκαετίες στο ίδιο σχολείο· και αγωνίστηκαν για τα παιδιά και τους έδωσαν τις βάσεις να κτίσουν και τον βράχο να στηρίξουν το μέλλον τους. Ποιός μπορεί να διαφωνήσει με αυτήν τη δήλωση; Ίσως αυτός που βρίσκεται σε «ανώτερες βαθμίδες» της Κοινωνίας· και θεωρώντας τον εαυτό του υπεράνω όλων, θεωρεί ότι το μέλλον των παιδιών του είναι στα δικά του χέρια και πρέπει ο ίδιος να το πλάσει και να χειραγωγήσει το περιβάλλον τους όπως και όσο μπορεί, ώστε να του μοιάσουν στην υπόσταση και επιτυχία! Τέτοιοι άνθρωποι, τέτοιοι γονείς, υπάρχουν. Αυτοί που παίρνουν τηλέφωνο στο σχολείο και βάζουν τις φωνές όταν το παιδί τους δεν πάρει καλούς βαθμούς, όταν το παιδί τους τιμωρηθεί για τη συμπεριφορά του σε άλλους, όταν ακόμα δεν τους αρέσουν οι φήμες για κάποιον καθηγητή, πως π.χ. «δεν είναι ο καλύτερος μαθηματικός του σχολείου», άρα «Γιατί να διδάξει το παιδί μου; Να τον αλλάξετε με άλλον! Βάλτε τον να διδάξει άλλην τάξη!». Αυτοί που παραμελούν το παιδί τους, για το ΕΓΩ τους. «Ξέρεις ποιός είμαι εγώ;» Οι ίδιοι που έχουν «φίλους» και «κουμπάρους» δεξιά και αριστερά, στους ημικρατικούς, στο δημόσιο, παντού. Οι ίδιοι που συμμετέχουν στις κομματικές πυραμίδες του «πάρε-δώσε» και βάζουν όσο το δυνατό περισσότερους από κάτω για να ωθούνται οι ίδιοι πιο ψηλά. Δεν με πιστεύετε; Γιατί όλοι φωνάζουμε για την ανάγκη για ένα Κράτος Δικαίου; Γιατί φωνάζουμε κατά της διαφθοράς; Η φθορά της κοινωνίας, η διαφθορά, από κάπου αρχίζει. Ας μείνει έξω από τα σχολεία μας.

Και τί σχέση έχουν όλα αυτά με όσα έγιναν; Πολύ απλά, σας θυμίζω ότι ο Διευθυντής Σουάν, που είχα κατά την αποφοίτηση μου από την Αγγλική Σχολή, έγραψε ένα σχεδόν χλιαρό σχόλιο στο απολυτήριο μου. Δηλαδή μάλλον κρύο σχόλιο. Τα καλά και τα σπουδαία Πανεπιστήμια του εξωτερικού, θέλουν ένα γράμμα από το Διευθυντή ενός σχολείου που να επαινεί τις σχολικές επιδόσεις και το χαρακτήρα ενός μαθητή, όταν έχουν να επιλέξουν μεταξύ εκατοντάδων αρίστων, με πανομοιότυπους βαθμούς. Στο Διευθυντή δεν κοστίζει τίποτε να γράψει ό,τι του πουν. Αν μπορούν οι βαθμοί να το δικαιολογήσουν στο ελάχιστο, έχει απόλυτη ελευθερία να ωθήσει έναν που μόλις ξεκινά, ή να τον διαλύσει. Με αυτήν τη δύναμη, μπορεί να κρατεί υπό τον έλεγχό του τους γονείς των μαθητών και το Διοικητικό Συμβούλιο της Αγγλικής Σχολής ένας Διευθυντής. Αυτή η δύναμη, είναι που ωθεί και τους γονείς που έχουν άλλου είδους δύναμη, να ζητούν και να απαιτούν απολύσεις. Ούτε ξέρουν, ούτε ενδιαφέρονται να μάθουν, τις τρεις καθηγήτριες. Ούτε είχαν σχέση με τις απολύσεις των καθηγητριών οι επιδόσεις των μαθητών, ή έστω η προσωπικές επιδόσεις των καθηγητριών στο σχολείο, αφού είχαν βαθμολογηθεί όλες «Εξαίρετες». Εξαίρετες στην επίδοση τους ως καθηγήτριες, αλλά και αδιαμφισβήτητα εξαίρετες ως άνθρωποι, αφού τις εξέλεξαν οι συνάδελφοι τους να τους εκπροσωπούν ως ηγεσία της Οργάνωσής τους. Λυπηθείτε τα παιδιά σας. Σεβαστείτε τα παιδιά σας. Αφήστε τα να ωριμάσουν όσο μεγαλώνουν, όπως κάνουν τόσοι άλλοι γονείς. Η Αγγλική Σχολή δεν είναι το σχολείο των πλουσίων. Τα περισσότερα παιδιά έρχονται από οικογένειες βιοπαλαιστών, που εργάστηκαν σκληρά για να μπορούν να πληρώνουν τα δίδακτρα· και απαιτούν από τα παιδιά τους να εργάζονται το ίδιο σκληρά για να έχουν ευκαιρίες στη ζωή τους. Και οι καθηγητές που διδάσκουν αυτά τα παιδιά, βιοπαλαιστές είναι και τις ίδιες ρίζες έχουν. Άνθρωποι καθημερινοί, άνθρωποι που έχουν προβλήματα· και ναι, άνθρωποι που συνδικαλίζονται, όπως δικαιούνται, βάσει μιας κοινής τους ιδιότητας.

Ας έρθει αύριο ένας στην καφετέρια μου να μου πει και να μου δείξει πως να του φτιάξω τον καφέ του διότι «ξέρει καλύτερα». Ας βάλει και ένα «μπαρίστα», ένα συνάδελφο μου, να με παρακολουθήσει να κάνω έναν καφέ και να του βρει διάφορες αφορμές για να επικρίνει ό,τι του φτιάξω. «Είμαι καλός για λλόου του.» Ναι, φίλοι μου, έγινα «καφετζής». Ο μοναδικός από τους αποφοίτους της χρονιάς μου στην Αγγλική Σχολή που δεν πήγε Πανεπιστήμιο. Κι όμως δεν χάθηκα. Βρήκα το δρόμο μου. Είμαι πετυχημένος σε αυτό που κάνω. Και τα χρωστώ όλα στη δασκάλα μου Μαιριέντα και τους άλλους δασκάλους που μου έδωσαν τα πάντα για να αντεπεξέλθω στο δύσκολο, στον άδικο, κόσμο. Τα χρωστώ στη δασκάλα μου της Μουσικής, Έλλη Γαβά, που ήξερε ότι η κάθε φωνή έχει το δικό της χρώμα και με όλους μας έκανε μιαν υπέροχη χορωδία, όπου στις αμέτρητες φωνές δεν υπήρχε παραφωνία. Τα χρωστώ όλα στο δάσκαλο μου της Χημείας Δρ. Μαυρομμάτη που μου είπε εκείνο το «Ηρέμησε Αντώνη» την κατάλληλη στιγμή, δείχνοντας μου ότι με καταλάβαινε. Τα χρωστώ όλα στον δάσκαλο μου του Σχεδιασμού και Τεχνολογίας, Στέλιο Θεοδοσίου, που μου έγραψε με μαρκαδόρο στο σχολικό πουκάμισο «The unknown is always known» την τελευταία ημέρα των μαθημάτων. Ξέρετε σε ποιόν δεν χρωστώ τίποτε;

«Antonis found it difficult to cope with the structures and demands of the School and thus his overall academic performance was disappointing. However he is not without ability, as is shown by his ‘O’ Level / GCSE results, his A2 Greek result and some of his creative work in Design and Technology.»

Δεν χρωστώ τίποτε στον τότε Διευθυντή της Αγγλικής Σχολής. Στο περίπου, είπε πως δεν είμαι εντελώς άχρηστος, επιχειρώντας να σημαδέψει το μέλλον μου χωρίς ιδιαίτερη σκέψη ή προσπάθεια.

Ούτε στο Διοικητικό Συμβούλιο. Στο σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο της Αγγλικής Σχολής, λαλώ τα ακόλουθα: «And I raise my glass to the awful truth which you can’t reveal to the ears of youth except to say it isn’t worth a dime» έγραψε και τραγούδησε ο μεγάλος Λέναρντ Κόεν. Να πείτε στα παιδιά, αν τολμάτε, για ποιό λόγο απολύθηκαν οι καθηγήτριες τους. Αν μπορείτε να το εξηγήσετε στα παιδιά, ίσως δεχτεί και η κοινωνία αυτό που κάνατε. Διαφορετικά, δεν είναι αργά να αλλάξετε μιαν κάκιστη απόφαση· με τη γνώση του ότι στο τέλος θα πάρει ο καθένας αυτό που του αξίζει.

* Μέλος της Πολιτικής Επιτροπής του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασίας Πολιτών, απόφοιτος της Αγγλικής Σχολής.