Κάθε δημοκρατική κοινωνία που σέβεται τον εαυτό της πρέπει να απαιτεί υπευθυνότητα, διαφάνεια και πολιτική ευθιξία από τους πολιτικούς ηγέτες της.
Στην Κύπρο, ωστόσο, φαίνεται πως αυτή η αρχή δεν διακρίνει μερικούς πολιτικούς, οι οποίοι προτιμούν να επιρρίπτουν ευθύνες σε κατώτερους υπαλλήλους, αναζητώντας δικαιολογίες, αντί να αναλαμβάνουν την προσωπική ευθύνη και να παραιτούνται. Σε περιπτώσεις κρίσεων που οι πολιτικοί αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των πολιτών η ανάληψη της ευθύνης και η παραίτηση θα έπρεπε να ήταν το φυσικό επακόλουθο. Έτσι επιβάλλεται η αξιοπιστία των θεσμών και αποδεικνύεται η εντιμότητα του ίδιου του ατόμου.
Κάτι ανάλογο με τους προπονητές, μετά από ήττα της ομάδας, πάνε σπίτι τους.
Η ευθιξία είναι άγνωστη λέξη για μερικούς.
Αλλά, τι σημαίνει ευθιξία;
Ευθιξία είναι η ιδιότητα και η αντίστοιχη συμπεριφορά του ανθρώπου που παραιτείται για λόγους ευθιξίας. Εύθικτος άνθρωπος είναι ένα πρόσωπο που θίγεται, που προσβάλλεται εύκολα από τα λόγια ή γενικά τη συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων. Παρουσιάζει ευαισθησία απέναντι στην κοινή γνώμη, είναι ευαίσθητος.
Ο ορισμός του Μπαμπινιώτη: Ευθιξία είναι να θίγεται κανείς εύκολα, κυρίως για θέματα τιμής. Εύθικτος είναι αυτός που θίγεται εύκολα, που προσβάλλεται με το παραμικρό από τους λόγους ή τη συμπεριφορά των άλλων είναι ευαίσθητος, (λαϊκ.) μυγιάγγιχτος. Τα αντίθετα είναι: παχύδερμος, αναίσθητος, χοντρόπετσος.
Ειδικά όσο αφορά στους πολιτικούς οφείλουν να έχουν το κείμενο της παραίτησης έτοιμο μόλις αναλάβουν μια θέση ευθύνης. Η παραίτηση υπουργών είναι άγραφος παγκόσμιος διαχρονικός νόμος. Χωρίς υπεκφυγές αναλαμβάνει την ευθύνη και παραιτείται από μόνος του. Όταν ένας πολιτικός υποβάλλει την παραίτησή του για λόγους πολιτικής ευθιξίας δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι φέρει ευθύνη για τους χειρισμούς μιας υπόθεσης ή ότι έτυχε οποιασδήποτε ενημέρωσης για αυτές. Μπορεί να μην έχει άμεση ευθύνη, αμέλεια ή φταίξιμο για κάποιο συμβάν. Αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη εφόσον έχει σχέση με το υπουργείο του οποίου προΐσταται. Αυτή την πολιτική ευθιξία έδειξε ο εντιμότατος και ακέραιος χαρακτήρας Κύπρος Χρυσοστομίδης με την παραίτησή του, όταν δραπέτευσε ο βαρυποινίτης Κίτας. Το ήθος του τού υπέβαλε την παραίτηση αναλαμβάνοντας την ευθύνη ως υπουργός Δικαιοσύνης. Η παραίτηση σε τέτοια περίπτωση δεν είναι σημάδι αδυναμίας, αντίθετα δηλώνει αξιοπρέπεια, ήθος, δύναμη ψυχής και ένδειξη σεβασμού προς τους πολίτες και τις δημοκρατικές διαδικασίες.
Η ευθιξία και η ανάληψη της ευθύνης θα έπρεπε να χαρακτηρίζει όλα τα δημόσια πρόσωπα.
Ακραίο παράδειγμα ευθιξίας αποτελεί η αυτοκτονία (1976) του ανθρωπιστή γιατρού Ηλία Πολίτη όταν 7 παιδάκια που έπασχαν από μεσογειακή αναιμία πέθαναν στην Ελλάδα μετά από μετάγγιση αίματος (Μηχανή του Χρόνου) που αποδείχθηκε ότι ήταν μολυσμένο. Ο γιατρός ήταν Διευθυντής του κέντρου Αιμοδοσίας αλλά σύμφωνα με το πόρισμα δεν ευθυνόταν. Υπεύθυνος φερόταν ο κλιβανιστής που δεν είχε αποστειρώσει τις μισές φιάλες σε κλίβανο, με αποτέλεσμα τα παιδιά να μολυνθούν θανάσιμα. Ο γιατρός θεώρησε ότι η ευθύνη ήταν δική του και αυτοκτόνησε. Την αντίδραση προκάλεσε η υπερβολική ευθιξία και το υψηλό αίσθημα ευθύνης, που ήταν αναπόσπαστα στοιχεία της προσωπικότητάς του. Σήμερα, αιματολογικές μονάδες και σύλλογοι αιμοδοσίας φέρουν το όνομα του πρωτοπόρου ιατρού, που αυτοκτόνησε λόγω τύψεων, για ένα έγκλημα που δεν ήταν δική του ευθύνη. Εξέταζε ασθενείς πάντα αφιλοκερδώς και είχε στείλει μεγάλες ποσότητες αίματος στην Κύπρο (1974).
Τελευταία απέδρασε ο ισοβίτης «κομμωτής» που σκότωσε την έγκυο φιλενάδα του και το 3χρονο κοριτσάκι της. Αποτέλεσμα να καρατομηθούν οι κεφαλές της αστυνομίας και των φυλακών. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Μάριος Χαρτσιώτης δεν έδειξε πρόθεση να παραιτηθεί˙ μοναδικό ελαφρυντικό ότι βρίσκεται στην θέση εδώ και μερικούς μόνο μήνες.
Το όλο θέμα της παραίτησης ή μη θα ξεχνιόταν πολύ σύντομα αν δεν έκανε δηλώσεις στα ΜΜΕ, «αντεπιτιθέμενος», κάνοντας μαθήματα ηθικής (μήπως το συνηθίζει τελευταία;). Δήλωσε ότι η παραίτηση θα ήταν «μια δειλή και εύκολη πράξη» επειδή «ανάληψη πολιτικής ευθύνης είναι να εντοπίζει λάθη, αδυναμίες και ελλείψεις και να προσπαθεί να βρίσκει λύσεις».
Αυτόματα το θέμα της παραίτησης πήρε άλλες διαστάσεις, ο ίδιος το κατέστησε μείζον. Μας έκανε διάλεξη ηθικής, που συνεπάγεται ότι ο αξιόλογος, εντιμότατος Χρυσοστομίδης ήταν ρίψασπις όταν παραιτήθηκε αλλά ο ίδιος είναι «παλληκάρι» και θα μείνει να λύσει τα προβλήματα. Φαίνεται ότι η λέξη ευθιξία δεν βρίσκεται στο λεξιλόγιο του Χαρτσιώτη.
Ο Μάριος Χαρτσιώτης είναι δικηγόρος και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στη Θεολογία.
Επειδή είναι και θεολόγος να μου επιτρέψει ένα ιστορικό παράδειγμα ευθιξίας που αφορά τον Γρηγόριο το Ναζιανζηνό ή Θεολόγο (329 μ.Χ.-390 μ.Χ.) που μαζί με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο και τον Βασίλειο τον Μεγάλο, αποτελούν τους φωτισμένους Τρεις Ιεράρχες της Ανατολικής Εκκλησίας. Γεννήθηκε στην Καππαδοκία την εποχή που η αίρεση του Αρειανισμού προσπαθούσε να επιβληθεί στην Ορθοδοξία. Χειροτονήθηκε (370 μ.Χ.), από τον αρχιεπίσκοπο Καισαρείας Βασίλειο, επίσκοπος Σασίμων. Η 2η οικουμενική σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη (381 μ.Χ.), με την ψήφο της, επικύρωσε την αυτοκρατορική επιλογή του Θεοδόσιου και όρισε, όταν πέθανε ο πρόεδρος της συνόδου, Μελέτιος αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας, νέο πρόεδρό της τον Γρηγόριο. Όμως, μια μερίδα συνοδικών, έφερε ένσταση στην εκλογή του, προφασιζόμενη διάφορα. Ο Γρηγόριος, για να μη δημιουργηθεί σχίσμα στην Εκκλησία, επέδειξε πρωτοφανή ευθιξία και παραιτήθηκε και από αρχιεπίσκοπος και από την προεδρία της συνόδου. Εγκατέλειψε την Κωνσταντινούπολη για τη γενέτειρά του, όπου πέθανε μετά από 10 χρόνια.
Δεν είναι οι τίτλοι και οι «καρέκλες» που προσδίδουν αξία στον άνθρωπο. Εξάλλου, επαφίεται στον καθένα μας να αποφασίσει κατά τον Μπαμπινιώτη αν είναι εύθικτος ή παχύδερμος, χοντρόπετσος.
