«Η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, πέρα από νομική, είναι πρωτίστως ηθική υποχρέωση του Κράτους, και αυτό αποδεικνύεται από τις νομοθεσίες και τις συμβάσεις προστασίας της κληρονομιάς που έχει υιοθετήσει η Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και από τη σημασία που ως Πολιτεία αποδίδουμε στην αρχιτεκτονική κληρονομιά του τόπου μας».
Αυτά δήλωνε ο υπουργός Εσωτερικών στις 25 Μαΐου σε συνέντευξη του στον Φιλελεύθερο.
Το Σάββατο, 19 Ιουλίου, ούτε δύο μήνες μετά από τις δηλώσεις περί «ηθικής υποχρέωσης διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς», άλλη μια πετρόκτιστη κατοικία στη Λευκωσία κατεδαφίστηκε για να δώσει χώρο στην «ανάπτυξη». Φυσικά, στη συζήτηση μπαίνει το ερώτημα τι είναι πολιτιστική κληρονομιά. Είναι οι κατοικίες στις οδού Βύρωνος και Γλάδστωνος, που έχουν τυχαία –μάλλον- διασωθεί λόγω ευαισθησιών των ιδιοκτητών τους και άλλων ίσως παραγόντων, πολιτιστική κληρονομιά; Είναι οι εναπομείνουσες κατοικίες στον Άγιο Αντρέα, οι οποίες ίσως και να διασώθηκαν αρχικά λόγω γειτνίασης με την κατοχική γραμμή; Οι λίγες σκόρπιες πέριξ των κεντρικών οδών όπως αυτή στην οδό Αρνάλδας που κατεδαφίστηκε τον Φεβρουάριο και αυτή στην οδό Ηλέκτρας (πάροδος Στασίνου) που κατεδαφίστηκε προχθές αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά του τόπου ή είναι απλά ιδιωτικές ιδιοκτησίες και οι ιδιοκτήτες μπορούν να τις κάνουν ότι θέλουν; Κι αν κατεδαφιστούν όλα τι θα απομείνει; Το ιστορικό κέντρο ως άλλοθι και απόδειξη ευαισθησίας (στη σκιά των πύργων;)
Τον Φεβρουάριο, όταν κατεδαφίστηκε η κατοικία Τρύφωνος στην Αρνάλδας, μίλησαν όλοι για την αναγκαιότητα καταγραφής και διατήρησης αξιόλογων οικοδομών. Όπως έγινε μάλιστα γνωστό ήδη υπήρξε μία καταγραφή το 2016, με πρωτοβουλία του Δήμου Λευκωσίας, αλλά η έκθεση κατέληξε στο Τμήμα Πολεοδομίας όπου ξεχάστηκε. Το Φεβρουάριο μνημονεύτηκε αρκετά, αλλά ξεχάστηκε και πάλι. Είναι και Ιούλιος, 40-44 βαθμοί θερμοκρασία, διακοπές, επέτειοι, η προσοχή αλλού κι οι αντιστάσεις μειωμένες. Ούτε ΕΟΑ, ούτε Δήμος, ούτε ΥΠΕΣ, ούτε οργανωμένα σύνολα δεν έχυσαν ένα δάκρυ, έστω και κροκοδείλιο για άλλο ένα σημάδι της πόλης που σβήστηκε από τον χάρτη.
Τότε, τον Φεβρουάριο, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων εξηγούσε πως «η αρχιτεκτονική κληρονομιά μας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Πως η διατήρησή της δεν είναι μόνο υποχρέωση προς το παρελθόν, αλλά και επένδυση για το μέλλον, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα και την ποιότητα ζωής στις κυπριακές πόλεις. Πως «η απώλεια τέτοιων κτηρίων υποβαθμίζει την αρχιτεκτονική ταυτότητα του τόπου μας και στερεί από τις μελλοντικές γενιές τη δυνατότητα να γνωρίσουν και να αξιοποιήσουν το πλούσιο δομημένο παρελθόν μας».
Πέντε μήνες μετά μπορεί να λέμε τα ίδια αλλά οι ντιβέλοπερς έχουν τον τελικό λόγο και τον τρόπο να κάμπτουν τις ηθικές υποχρεώσεις του Κράτους. *Η φωτογραφία είναι της αρχιτέκτονα Στέλλας Ευαγγελίδου.