Όσοι διερωτούνταν τις τελευταίες εβδομάδες τι εννοούν ο Πρόεδρος της Κύπρου και ο υπουργός Οικονομικών όταν λένε πως υπάρχουν υποχρεώσεις του ΑΔΜΗΕ που πρέπει να αναληφθούν για να προχωρήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κρήτη, πριν αρχίσουν οι κυπριακές πληρωμές, θα πρέπει να στρέψουν απόψε την προσοχή τους στη Νέα Υόρκη και στη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν.
Ακόμα και όταν κανένας από τις κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας δεν θέλει να μιλήσει καθαρά γιατί δεν προχωρούν οι έρευνες σε διεθνή ύδατα νοτιοανατολικά της Κρήτης, δεν υπάρχει άνθρωπος στις δύο χώρες που δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει. Και τι θα συμβεί αν το θέμα αυτό δεν κλείσει σύντομα.
Και δεν υπάρχει κανένας που να μην αντιλαμβάνεται πως η σημερινή συνάντηση των ηγετών Ελλάδας και Τουρκίας θα καθορίσει τις εξελίξεις το επόμενο διάστημα, τουλάχιστο όσον αφορά τη διασύνδεση.
Και οι εξελίξεις θα επηρεαστούν σημαντικά, ό,τι κι αν ειπωθεί μεταξύ Μητσοτάκη και Ερντογάν. Ακόμα και αν δεν ειπωθεί το παραμικρό για το καλώδιο.
Στα περισσότερα ΜΜΕ στην Ελλάδα χθες υπήρχε έκδηλη ανησυχία για το πώς θα εξελιχθεί η συνάντηση και τι θα περιληφθεί τελικά στην ατζέντα. Και σε 2-3 κείμενα είδαμε να γράφεται είτε πως το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης «πιθανό να συζητηθεί», είτε πως «ενδέχεται να συζητηθεί».
Το in.gr, για παράδειγμα, γράφει πως «θα επιχειρηθεί αυτή τη φορά η ατζέντα να ξεφύγει από την απλή επιβεβαίωση του καλού κλίματος, με στόχο να τεθούν στο τραπέζι σειρά ζητημάτων. Στην ατζέντα η Αθήνα εμφανίζεται έτοιμη να θέσει και δύσκολα θέματα, όπως το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το θέμα της Λιβύης συνολικότερα, τα εξοπλιστικά, με έμφαση στην πρόθεση της Τουρκίας να συμμετάσχει στο SAFE».
Το δε «Πρώτο Θέμα» επισημαίνει ότι «κανείς δεν κρύβει την ανησυχία ότι η συνάντηση αυτή μπορεί να αναδείξει με μεγαλύτερη ένταση τα προβλήματα, παλιά και νέα, που έχουν ανακύψει από τον Δεκέμβριο του 2023, όταν οι κύριοι Μητσοτάκης και Ερντογάν υπέγραφαν τη Διακήρυξη των Αθηνών, με την προσδοκία ότι θα οδηγούσε σε αλλαγή πορείας στα Ελληνοτουρκικά». Και καταλήγει με το εξής:
«Τα τρία θέματα, πάντως, που αποτελούν τεστ αντοχής για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στην παρούσα φάση είναι: η στάση της Ελλάδος έναντι της Άγκυρας στο πρόγραμμα SAFE, η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης και ο ανταγωνισμός στο πεδίο της Λιβύης».
Δεδομένης της σοβαρότητας των εκκρεμοτήτων ως προς τις πληρωμές της Κύπρου, την καταβολή νέων δόσεων από τον ΑΔΜΗΕ στον κατασκευαστή του καλωδίου και την πραγματοποίηση των βυθομετρήσεων σε περιοχή που «γκρίζαρε» αυθαίρετα η Τουρκία, θα αναμέναμε πως όλοι θα θεωρούσαν δεδομένο πως το καλώδιο θα συζητηθεί σήμερα στη Νέα Υόρκη. Και πως η συζήτηση θα καταλήξει κάπου.
Φαίνεται όμως ότι δεν θα πρέπει να θεωρηθεί έκπληξη (τουλάχιστο όχι μεγατόνων) αν περάσει και η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν και δεν έχουμε νεότερα για το μπλέξιμο ανοικτά της Κάσου. Κι αν συμβεί αυτό, πώς θα χειριστούν την επικίνδυνη στασιμότητα οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου;
Θα συνεχίσει η ελληνική πλευρά να ζητά τα 25 εκατ. της πρώτης δόσης προς τον ΑΔΜΗΕ και η κυπριακή πλευρά να απαντά «θα τα πάρετε όταν κάνετε αυτό που ξέρετε;».
Θα πρέπει να ετοιμαστούμε για έναν νέο γύρο γκρίνιας ή αντιπαράθεσης, καθώς θα έχει περάσει άλλη μια ευκαιρία για ξεκαθάρισμα, μέσα από μια συνάντηση με τον ηγέτη της χώρας που εμποδίζει τη διασύνδεση;
Και τι νόημα θα έχει να ξαναρχίσουν τα καρφιά και οι μπηχτές από τη μια ή την άλλη πλευρά, όταν θα έχει αποδειχθεί πως καμιά από τις δύο δεν μπορεί να καθορίσει τις εξελίξεις, ούτε να δώσει ουσιαστική ώθηση στο έργο;
Αν, όπως ανησυχούν πολλοί σε Κύπρο και Ελλάδα, η σημερινή συνάντηση δεν ανοίξει -με κάποιο τρόπο- τον δρόμο για τις βυθομετρήσεις αλλά και την πόντιση του ακριβοπληρωμένου καλωδίου, τι αλήθεια θα έχουν να συζητήσουν επί αυτού του θέματος οι κύριοι Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης πέραν της διαχείρισης ενός μεγάλου και ακριβού φιάσκου; Όχι σήμερα, διότι η συνάντησή τους θα προηγηθεί εκείνης του πρωθυπουργού με τον Ερντογάν. Τις επόμενες δύσκολες μέρες.
