Αγαπητέ Τουφάν,
Υπηρετώ τη δημοσιογραφία στο νησί μας επαγγελματικά, από το 1988 και εντεύθεν. Έχω γράψει χιλιάδες ρεπορτάζ για το Κυπριακό Πρόβλημα με επίκεντρο το ανθρωπιστικό ζήτημα των αγνοουμένων. Στην ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών μετά τη συνάντηση σας, την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου 2025, στο παλιό αεροδρόμιο Λευκωσίας με τον Νίκο Χριστοδουλίδη υπό την αιγίδα της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γ.Γ. των Η.E. Άντζελα Ολγκίν Κουέγιαρ, στις εγκαταστάσεις της Αποστολής Καλών Υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών σημειώνεται μεταξύ άλλων ότι: «Πριν από τη συνάντησή τους, οι ηγέτες επισκέφθηκαν το ανθρωπολογικό εργαστήριο της Επιτροπής Αγνοουμένων (CMP) στην Κύπρο. Με την ευκαιρία αυτή, εξέφρασαν την μεγάλη εκτίμησή τους για το αποτελεσματικό ανθρωπιστικό έργο που επιτελεί η CMP, συμπεριλαμβανομένων των μελών της Επιτροπής, του προσωπικού του ανθρωπολογικού εργαστηρίου, όλων των εμπλεκόμενων υπαλλήλων και των δωρητών. Ο κ. Χριστοδουλίδης και ο κ. ΄Ερχιουρμαν τόνισαν τη ζωτική σημασία της διατήρησης του έργου της CMP απαλλαγμένου από πολιτικές παρεμβάσεις, προτρέποντας όλους να αποφύγουν την πολιτικοποίηση αυτής της ανθρωπιστικής διαδικασίας. Επίσης, κάλεσαν όσους διαθέτουν πληροφορίες σχετικά με πιθανές τοποθεσίες ταφής να τις κοινοποιήσουν στην CMP, διαβεβαιώνοντας ότι θα τηρηθεί αυστηρά η αρχή της εμπιστευτικότητας.». Αυτή είναι μια πρακτική που ακολουθείται από τους εκάστοτε δύο ηγέτες από τότε που δημιουργήθηκε το Ανθρωπολογικό Εργαστήρι στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, όπως καλά γνωρίζεις και από τη θητεία σου δίπλα στον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Χθες, εσείς με τον κ. Χριστοδουλίδη, τονίσατε λέει «τη ζωτική σημασία της διατήρησης του έργου της CMP απαλλαγμένου από πολιτικές παρεμβάσεις, προτρέποντας όλους να αποφύγουν την πολιτικοποίηση αυτής της ανθρωπιστικής διαδικασίας». Ξέρετε λόγω της μακρόχρονης ενασχόλησης σας με το Κυπριακό ζήτημα, ότι αυτά περί «έργου της CMP απαλλαγμένου από πολιτικές παρεμβάσεις» και αποφυγής, «της πολιτικοποίηση αυτής της ανθρωπιστικής διαδικασίας», είναι εξαιρετικά σημαντικά αλλά εκ τους αποτελέσματος ποσώς ισχύουν. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι 62 χρόνια και ακόμα ψάχνουμε να διακριβώσουμε την τύχη 748 Ε/Κ από τους 1510 και 196 Τ/Κ από τους 492 του επίσημου καταλόγου των αγνοουμένων.
Για τούτο λοιπόν θα πρέπει, εσείς οι δύο «μεταπολεμικοί» ηγέτες που διακηρύττετε ότι δεσμευτήκατε να συνεχίσετε να εργάζεστε στην Κύπρο, «για την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων προς όφελος των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων και για να εξασφαλίσετε την επιτυχία της επόμενης άτυπης συνάντησης σε ευρύτερο πλαίσιο», να θέσετε τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων των οικογενειών 944 αγνοουμένων που μένουν ακόμα στα αζήτητα. Κι αυτό διότι η φρίκη την οποία βιώνουν τα αγαπημένα πρόσωπα (όσα απέμειναν ακόμα εν ζωή) είναι απείρως μεγαλύτερη από το φάσμα των προβλημάτων που προκύπτουν από «το ζήτημα της δημιουργίας νέων σημείων διέλευσης, το ζήτημα του Χαλουμιού/Χελίμ και την κατασκευή αγωγών από το εργοστάσιο επεξεργασίας νερού της Μίας Μηλίας, ακόμα και από τη λύση αυτού ίδιου του Κυπριακού, διότι εδώ η μνήμη είναι ζωντανή και όπως λέει και ο ποιητής. «όπου και να την αγγίξεις, πονεί». Και ο πόνος της μνήμης είναι πιο οδυνηρός από αυτόν μιας χαίνουσας πληγής. Για του λόγου το αληθές μπορείς να ρωτήσεις τον στενό σου συνεργάτη τον Μουσταφά, ο πατέρας του οποίου υπήρξε συμμαθητής μου στην Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακος το 1974. Μετά τις 20 Ιουλίου και αφού καταλήφθηκαν οι δύο μαχαλάδες στη Λάρνακα οι Τ/Κ αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στο τότε τ/κ γυμνάσιο, (σήμερα γυμνάσιο Δροσιάς) με τρόπο εξευτελιστικό. Περπατητοί και μόνο με τα σώβρακα. Οι συμμαθητές μου ήταν τότε 14χρονα με 16χρονα παιδιά και είχαν τραυματικές εμπειρίες από τα γεγονότα του 1963-1967 με τους 300 περίπου Τ/Κ αγνοούμενους… Εκεί στο τούρκικο γυμνάσιο τις νύχτες εκείνου του Ιούλη, βίωναν «εικονικές εκτελέσεις» από τους ΕΟΚΑβητατζήδες. Ρώτησε τον Άχμετ να σου τα πει. Τα είπε και σε εμάς το 2003, λίγο πριν ανοίξουν τα οδοφράγματα σε μια σύναξη που οργανώθηκε στην Πύλα από τον συμμαθητή μας Νίκο Αναστασίου μετέπειτα καθηγητή στην Ακαδημία, όπου εμείς μαζί με μαθητές του Σχολείου ακούσαμε από Τ/Κ συμμαθητές μας τα βιώματα τους από το 1974 και εντεύθεν. Ήταν μια εμπειρία συγκλονιστική, ιδιαίτερα για μας που ζήσαμε το φασισμό στο πραξικόπημα με τους νεκρούς στη Λάρνακα, με τον Αηγκέν να αφηγείται την απώλεια του Ε/Κ κολλητού του, χωρίς να ξέρει ότι ο Γιώργος Χαραλάμπους έπεσε νεκρός στην αγκαλιά μου εκείνη την καταραμένη Δευτέρα στην Ακρόπολη, από τους ατιμώρητους μέχρι σήμερα φονιάδες.
Το ότι δεν κατέληξαν θύματα μιας μαζικής εκτέλεσης οι 11 Τ/Κ συμμαθητές μας, όπως οι 80 Ασσιώτες, οι 70 της Τόχνης και οι 126 της Μαράθας, Αλόας, Σανταλάρη ήταν πιστεύω επειδή τους συνέλαβαν τον Ιούλιο και τους πήγαν στο ΓΣΟ στη Λεμεσό, όπου είχαν πάει τους πολλούς Τ/Κ αιχμαλώτους. Έχω να σου πω και δεκάδες ιστορίες από τα δεινά Ε/Κ αιχμαλώτων που τελικά εκτελέστηκαν ωστόσο τώρα χρειάζεται να πούμε για ουσιαστικά σημερινά ζητήματα.
Να εκφράζετε συχνά την στήριξη σας στη ΔΕΑ είναι αναγκαίο διότι βοηθά εκείνους που ενδεχομένως γνωρίζουν πληροφορίες και δεν τις αποκαλύπτουν, τελικά να το πράξουν όταν ακούσουν τους ηγέτες να καλούν για στοιχεία. Ακόμα κάτι πιο απτό: Δώστε οδηγίες όπως οι μονάδες Υγειονομικού και Μηχανικού που περισυνέλλεγαν και έθαβαν νεκρούς σας φέρουν τα αρχεία τους για να εντοπισθούν χώροι ταφής. Ακόμα εκείνος ο σκουπιδότοπος στο Δίκωμο που εξωραΐσθηκε και που σύμφωνα με έξι μαρτυρίες που έστω και πολύ αργά δόθηκαν, έγινε τάφος για τα οστά των αδικοσκοτωμένων Ασσιωτών αιχμαλώτων, δεν είναι καιρός να ερευνηθεί;
Από την άλλη οι 22 δικοί σας νεκροί στα Μανδριά της Πάφου που δολοφονήθηκαν από Ε/Κ παραστρατιωτικούς και τάφηκαν εκεί και που οι οικογένειες τους ζητούν ακόμα και σήμερα εκταφή δεν είναι καιρός να πείτε το «ναι»; Φοβούνται ότι θα μεγαλώσει η λίστα των Τ/Κ αγνοουμένων και δεν το θέλουν έλεγαν προκάτοχοι σου κ. Έρχιουρμαν. Αυτά όμως για τις οικογένειες είναι προφάσεις εν αμαρτίες. Μια κυπριακή παροιμία λέει, «Απόν θέλει να πάει στο μύλο πέντε χρόνια κοσσινίζει».
Αγαπητέ Τουφάν,
Οι Αγνοούμενοι, είναι μια άλλη τραγωδία μέσα στην τραγωδία των πολεμικών αναμετρήσεων και των εγκλημάτων μισαλλοδοξίας στην Κύπρο του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Η τραγωδία καθαυτή είναι η απώλεια ζωών το 1963-67 και το 1974, ενώ η τραγωδία εντός της τραγωδίας είναι τα 62 χρόνια αγωνίας θανάτου για όσους περιμένουν τους αγνοούμενούς τους. Σε αυτήν υπάρχουν δύο πλευρές: οι θύτες και τα θύματα. Οι θύτες είναι γνωστοί: Η Τουρκία, Τ/κ παραστρατιωτικοί (ΤΜΤ), η ελληνική Χούντα που έκανε το πραξικόπημα, Ε/κ παραστρατιωτικοί (ΕΟΚΑ Β΄). Τα θύματα όμως είναι πολλαπλάσια των 1510 Ε/κ και 492 Τ/κ αγνοουμένων. Κάθε αγνοούμενος έχει πίσω του μία οικογένεια και μια ιστορία τραγική. Οι 2002 αγνοούμενοι -σκεφτείτε- ακολουθούνται από πατεράδες, μανάδες, αδέλφια αλλά και συζύγους και παιδιά. Σέρνουν πίσω από τα σεπτά λείψανά τους ιστορίες μαχών, εγκλημάτων και ορφάνιας. Κυρίως, όμως, κουβαλάνε τις μόνιμα τραυματισμένες ζωές των παιδιών, συζύγων και μανάδων τους. Το έχω γράψει και στο παρελθόν: Πίσω από τις 2002 μαυρόασπρες φωτογραφίες υπάρχουν ισάριθμες αγιάτρευτες ιστορίες. Το πλέον αδιανόητο και αισχρό στην πλευρά μας ήταν που κρατήθηκε άκρως απόρρητος, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2000, ο κατάλογος των αγνοουμένων. Ποιος θα έδινε πληροφορίες για κάποιον που σκοτώθηκε, αν δεν ήξερε ότι επισήμως θεωρείτο αγνοούμενος; Είναι τέλος και το τεράστιο κεφάλαιο της εγκληματικής μετακίνησης τάφων από τον τουρκικό στρατό. Τα αποκαλύψαμε, τα ξαναγράψαμε, απευθυνθήκαμε μέχρι τον γ.γ. του ΟΗΕ. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Εμείς, όμως, αιωνίως ρομαντικοί και ξεροκέφαλοι, θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε τις αλήθειες πίσω από τις 2002 αγιάτρευτες ιστορίες. Άχρι θανάτου. Γιατί είναι όλοι τους παιδιά αυτού του όμορφου και τραυματισμένου νησιού. Αγαπητέ Τουφάν βάλε κι εσύ το χέρι σου!
