Σκέψη της Ημέρας, από τον Γιουβάλ Νώαχ Χαράρι, 49 ετών,Ισραηλινός ιστορικός και καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Είναι ο συγγραφέας των βιβλίων «Sapiens: Μια σύντομη ιστορία του ανθρώπου» (2014) και «Homo Deus: Μια σύντομη ιστορία του μέλλοντος» (2016), τα οποία σημείωσαν διεθνή εκδοτική επιτυχία σε πολλές γλώσσες. Στα γραπτά του εξετάζει το ζήτημα της ελεύθερης θέλησης, της συνείδησης και της νοημοσύνης. Είπε, πρόσφατα στο Χ:
«Όταν ξέσπασε η βιομηχανική επανάσταση, πολλοί άνθρωποι έλεγαν ότι ο μόνος τρόπος για να χτίσουν μια βιομηχανική κοινωνία είναι να χτίσουν μια Αυτοκρατορία. Γιατί; Επειδή πρέπει να ελέγχουν τις πηγές πρώτων υλών και τις αγορές της βιομηχανίας. Έτσι κάθε χώρα που έγινε βιομηχανοποιημένη, πρώτα τη Βρετανία, αλλά και στη συνέχεια η Γαλλία και το Βέλγιο, η Γερμανία και την Ιαπωνία, όλες έχτισαν αυτοκρατορίες. Επειδή οι άνθρωποι πίστευαν ότι αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να χτίσουν μια βιομηχανική κοινωνία με τρομερές συνέπειες για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, όχι μόνο στην Ινδία αλλά και αλλού. Ένα άλλο πείραμα ήταν το ολοκληρωτικό καθεστώς. Άλλα μέρη του κόσμου χρησιμοποίησαν το ιταλικό πείραμα για να χτίσουν μια βιομηχανική κοινωνία, όπως η ναζιστική Γερμανία ή η Σοβιετική Ένωση, επειδή πίστευαν ότι ο μόνος τρόπος για να ελέγξουν την τεράστια δύναμη της βιομηχανίας ήταν αν η κυβέρνηση έλεγχε τα πάντα. Την οικονομία, την κοινωνία, τον πολιτισμό. Ολοκληρωτισμός».
Θυμάμαι συχνά και πάντα γελάω με την ψυχή μου, την απάντηση που έδωσε στο Προεδρικό ντιμπέιτ του 1984 ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρέηγκαν, όταν ρωτήθηκε από τον συντονιστή εάν το θέμα της προχωρημένης ηλικίας του, που προβαλλόταν τότε συχνά από τον ανθυποψήφιό του Ουόλτερ Μοντέιλ, μπορεί να παίξει ρόλο στη μη εκλογή του;
«Δεν θα κάνω την ηλικία ζήτημα αυτής της προεκλογικής εκστρατείας. Δεν πρόκειται να εκμεταλλευτώ, για πολιτικούς σκοπούς, τη νεότητα και την απειρία του αντιπάλου μου».
Αυτό το ωραιότατο σχόλιο έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από το κοινό, ακόμη και από τον Mοντέιλ. Και πράγματι, το ζήτημα της ηλικίας, το οποίο «έπαιζαν πολύ» και τα μίντια, βγήκε από την ατζέντα.
Αλήθεια: Δεν θυμάμαι σε δική μας προεκλογική περίοδο για την ανάδειξη Προέδρου της Δημοκρατίας, να υπήρχε έστω και λίγο χιούμορ, βρε αδερφέ, από κάποιον υποψήφιο. Έψαξα σε βιβλία και διαδίκτυο, αλλά δεν βρήκα. Έχω τη βεβαιότητα πως, αν υπήρχε πράγματι κάποιος Πρόεδρος ή πολιτικός να είχε πραγματικό χιούμορ, μόνο στον Γλαύκο Κληρίδη πάει το μυαλό μου. Άντε και στον Φειδία Παναγιώτου, που, επίσης, σκορπίζει πολύ γέλιο, δίχως να έχει χιούμορ.
ΥΓ, από τον άθλιο προβοκάτορα που ελλοχεύει εντός μου, και πάντα βρίσκει μια αφορμή για να με αναστατώσει. Σκέφτομαι, λέει, να κάναμε μια μεγάλη έρευνα με αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού, όχι με συγκεκριμένες, δημοσκοπικές ερωτήσεις, π.χ. «θα ήθελες λύση του Κυπριακού;», ΝΑΙ. ΌΧΙ. ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΩ.
Αλλά πιο ψαγμένη έρευνα. Με ερωτήσεις όπως «τι είδους λύση θα ήθελες τώρα;».
«Θα δεχόσουν να λάμβανες μέρος σε ένα πρόγραμμα διαβίωσής σου σε κάποιο κατεχόμενο μέρος του βορρά, συμμετοχής σε κάποιες δράσεις που θα βοηθούσαν μια πιο καλή επικοινωνία;». Ας μην επεκταθώ πολύ. Υπάρχουν τέτοια μοντέλα. Αλλά και μόνο η άσκηση του να σκεφτεί κάποιος πραγματικά τι θα έκανε εάν υλοποιείτο κάτι τέτοιο, μέσα σε ένα περιβάλλον όπου θα υπήρχε και εργασία, είτε εξ αποστάσεως, είτε και επί τόπου.
Χωρίς καμία παρέμβαση από καμία Αρχή. Παρά μόνο η παροχή πρακτικής βοήθειας όποτε κάποιος τη χρειαστεί. Ως εδώ, φτάνει.
Η απόσταση είναι μικρή. Το να τη διανύσεις, μεγάλη και επίπονη.
Φωτογραφία: Ο δρόμος που δεν πήραμε…
