Σαν σήμερα 7 Νοεμβρίου 2016 ξεκινούν στο Μον Πελεράν της Ελβετίας οι κρίσιμες διαβουλεύσεις του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη και του Τουρκοκύπριου ηγέτη, Μουσταφά Ακκιντζί, για το Κυπριακό. Παρών στην εναρκτήρια συνάντηση και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν κι Μουν, ο οποίος τις πρώτες δηλώσεις του καλεί τους δύο ηγέτες «να εκμεταλλευτούν την στιγμή, και να κάνουν τα πάντα για να επιλύσουν τις διάφορες».
Μέχρι τότε οι συνομιλίες, παρά τις δεδομένες δυσκολίες, έβαιναν καλώς. Οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει σε μία σειρά από θέματα, ακόμα και σε εκείνα του εδαφικού και της εκ περιτροπής προεδρίας, που παρέμεναν σε εκκρεμότητα «αλλά θα τα βρούμε», μου έλεγε τότε, και έτσι ήταν, ένας δικός μας πολιτικός παράγοντας (με γνώση της διαπραγμάτευσης από πρώτο χέρι), αλλά και μέλος της τουρκοκυπριακής ομάδας.
Μετά το πέρας των συνομιλιών, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, Νίκος Κοτζιάς, ενώ συμφώνησε ότι πράγματι υπήρξε κάποια πρόοδος στις συνομιλίες στο Μον Πελεράν, πρόσθεσε «απ’ το πουθενά», και ως μη όφειλε, ότι: Η Ελλάς δεν πρόκειται να προσέλθει στην 5μερή, όπου βασικό θέμα θα ηταν η ασφάλεια και οι εγγυήσεις, εάν η Τουρκία δεν δεσμευτεί εκ των προτέρων ότι θα αποχωρήσουν την επόμενη μέρα της συμφωνίας τα τουρκικά στρατεύματα, και να καταργηθούν οι εγγυήσεις.
Αυτός ο όρος των Αθηνών – «δεν προσέρχομαι αν δεν…» – προκάλεσε τότε την οργή και του ΠτΔ κ. Αναστασιάδη, την οποία και, επιστρέφοντας από την Ελβετία, εξέφρασε σε αρκετούς ανθρώπους. Τότε, έγραψα στον ιστότοπο άποψης Protagon.gr, τα ακόλουθα, που ουδέποτε διαψεύστηκαν ούτε από το Προεδρικό στην Κύπρο, ούτε και από το υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα. Αναδημοσιεύω το σχετικό απόσπασμα εδώ –επιμένοντας απαρέγκλιτα στις πηγές μου:
«Έξαλλος με τον Νίκο Κοτζιά, αλλά και με τον Αλέξη Τσίπρα, είναι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, για την παρέμβασή τους στη διαπραγματευτική διαδικασία για το Κυπριακό, που εκτιμάται ότι οδήγησε στο ναυάγιο των συνομιλιών στο Μοντ Πελεράν.
Απόλυτα έγκυρες πληροφορίες του protagon αναφέρουν ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης διαμαρτυρήθηκε έντονα στον Έλληνα Πρωθυπουργό για την «εντελώς άκαιρη και απαράδεκτη» τοποθέτηση του υπουργού Εξωτερικών ότι η Αθήνα θέτει προϋποθέσεις στο θέμα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας προκειμένου να συμμετάσχει σε πολυμερή διάσκεψη για την τελική λύση. Ο Κύπριος Πρόεδρος φέρεται να είπε στον κ. Τσίπρα ότι ο Κοτζιάς του δυσκολεύει τη διαπραγμάτευση σε μία πολύ ευαίσθητη φάση, και ότι εκείνος δεν είναι διατεθειμένος να ανεχθεί άλλη τέτοια παρέμβαση εξ Αθηνών» .
Ο υπογράφων γνωρίζει ότι πράγματι ο Πρόεδρος ήταν πολύ οξύς στους χαρακτηρισμούς που μετέφερε στον Τσίπρα για τον Κοτζιά. Η οργή του είχε να κάνει με σαφή εκτροπή από την ατζέντα, που προέβλεπε ότι στις διαπραγματεύσεις θα συμμετέχουν μόνο εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων με τις διαπραγματευτικές τους ομάδες. Εννοείται, ότι το δύσκολο κεφάλαιο των εγγυήσεων (Ελλάδος-Τουρκίας-Βρετανίας) θα συζητείτο σε πενταμερή διάσκεψη, ταυτόχρονα με όσες εκκρεμότητες έμεναν από τα υπόλοιπα θέματα. Το «δεν προσέρχομαι στην πενταμερή, αν δεν …», θεωρήθηκε, και ήταν, σαφής παρέμβαση στη διαδικασία, και ορθώς εξεμάνη ο Πρόεδρος.
Δυστυχώς, λίγους μήνες μετά, το καλό momentum από τις διαπραγματεύσεις για λύση, άρχισε να πέφτει. Δεν ήταν μία μόνο η αιτία. Υπήρξαν αρκετές. Και δεν έχουν να κάνουν μόνο με αυτήν καθαυτή τη διαπραγμάτευση. Το γιατί χάθηκε εκείνη η τόσο ευνοϊκή, για λύση, δυναμική, είναι αντικείμενο έρευνάς μου που, παρά τις ξεκάθαρες (όπως λέει και μια ψυχή) ενδείξεις της, που δεν δικαιώνει όσους ισχυρίζονται ότι όλο το φταίξιμο είναι στην άλλη πλευρά, συνεχίζεται …
