Η πρόσφατη τοποθέτηση στο επίκεντρο της συζήτησης του ΦΠΑ στην πρώτη κατοικία, επαναφέρει στο προσκήνιο ζητήματα κοινωνικής πολιτικής, δίκαιης αντιμετώπισης των πολιτών αλλά και στήριξης της κυπριακής οικονομίας σε μια περίοδο ασταθών ανακατατάξεων σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο λόγω και της ουκρανικής κρίσης.

Με την αρχική νομοθεσία τα υποστατικά (οικίες και διαμερίσματα) με εμβαδόν μέχρι 270 τ. μέτρα κατέβαλαν ΦΠΑ 5%. Υποστατικά μεγαλύτερου εμβαδού κατέβαλαν 19% στο σύνολο των τετραγωνικών μέτρων.

Με πρόταση της ΕΔΕΚ το 2017 έγινε τροποποίηση της νομοθεσίας προς μία δικαιότερη  ρύθμιση. Τα υποστατικά να καταβάλλουν για τα πρώτα 200 τετραγωνικά μέτρα ΦΠΑ 5% και για τα υπόλοιπα ανεξάρτητα μεγέθους 19%.

Σήμερα επιχειρείται λόγω «παρέμβασης της ΕΕ» να αναπροσαρμοστεί η νομοθεσία. Η προηγούμενη κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή νομοσχέδιο ώστε ο  καθορισμός του ΦΠΑ να συνδυάζει το εμβαδόν του υποστατικού με την τιμή πώλησης. Συγκεκριμένα προνοεί

Η υιοθέτηση αυτής της πρότασης, ή/και όποιας πρότασης θα συνδυάζει εμβαδόν και τιμή πώλησης, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε κοινωνικές ανισότητες και ενδεχομένως σε οικονομικές επιπτώσεις.

>>Για ένα διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων η τιμή πώλησης είναι πολύ διαφορετική από πόλη σε πόλη. Η διαφορά μπορεί να ανέρχεται μέχρι και τις 100 χιλιάδες ευρώ.

>>Η τιμή διαφοροποιείται ανάλογα με την τιμή αγοράς της γης και των κατασκευαστικών υλικών. Τον τελευταίο χρόνο οι τιμές αυξήθηκαν περίπου 20%. Κάθε χρόνο θα γίνεται αναπροσαρμογή της νομοθεσίας στη βάση της νέας τιμής πώλησης;

>>Ανάλογα με τη μορφολογία του εδάφους το κόστος κατασκευής και άρα πώλησης της κατοικίας διαφοροποιείται, με αποτέλεσμα κατοικία ίδιου εμβαδού να έχει διαφορετική τιμή. Σε αυτή την περίπτωση θα αδικούνται πολύ περισσότερο οι κάτοικοι των ορεινών και ημιορεινών περιοχών.

>>Η τιμή απόκτησης κατοικίας θα είναι διαφορετική για τον πολίτη που έχει ήδη οικόπεδο για ανέγερση, σε σχέση με αυτόν που θα αγοράσει οικόπεδο και κατοικία, όπου  θα είναι πολύ υψηλότερη και εκτός του καθορισμένου ορίου.

>>Η τιμή πώλησης ενός ακινήτου έχει επίσης σχέση με την ποιότητα των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν (όχι της πολυτέλειας)και της στατικής επάρκειας του κτιρίου.

>>Γίνεται λοιπόν αντιληπτό, ότι η υιοθέτηση αυτής της πρότασης θα επιφέρει κοινωνική ανισότητα. Θα δημιουργηθούν πολίτες πολλών ταχυτήτων ανάλογα με την πόλη και την περιοχή που κατοικούν ή που θέλουν να κατοικήσουν. Επιπρόσθετα θα επιφέρει και αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία.

>>Αναγκαστικά θα δημιουργηθούν δύο τιμές πώλησης, η πραγματική και η εικονική που θα δηλώνεται στο κράτος για να βρίσκεται μέσα στα όρια που θα καθορίσει η νομοθεσία. Η διαφορά θα πληρώνεται με μαύρο χρήμα. Γεγονός το οποίο θα ενισχύσει σημαντικά την παραοικονομία και θα στερήσει σημαντικά έσοδα από το κράτος. Έσοδα τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για τη στήριξη μέτρων κοινωνικής πολιτικής.

>>Θα πωλούνται διαμερίσματα και κατοικίες, εσωτερικά ημιτελείς, για να  ανταποκρίνεται η τιμή στη νομοθεσία. Η ολοκλήρωση θα γίνεται και πάλι με μαύρο χρήμα με τις ίδιες συνέπειες για την οικονομία.

>>Θα χρησιμοποιούνται υλικά υποδιέστερης ποιότητας για να είναι μειωμένο το κόστος κατασκευής και άρα η τιμή πώλησης.

Η υφιστάμενη νομοθεσία από το 2017 που υιοθετήθηκε λειτούργησε θετικά και αποδοτικά, τόσο για τους πολίτες όσο και για το κράτος. Ως εκ τούτου ο καθορισμός μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ πρέπει να παραμείνει με βάση μόνο τα τετραγωνικά μέτρα του ακινήτου. 

*Πρόεδρος της ΕΔΕΚ.