Κάθε χρόνο η ίδια προσμονή. Να φύγει η χρονιά να έρθει η καινούρια. Κουρασμένοι, ενδεχομένως και απογοητευμένοι από όσα ζήσαμε, ποντάρουμε στο νέο έτος και σε μια νέα αρχή. Ελπίζουμε πως τα πράγματα θα είναι διαφορετικά, πως θα έρθουν καλύτερες μέρες.

Το 2023 ήταν μια δύσκολη χρονιά. Ξεκίνησε με την προσδοκία πως θα δούμε πολλές πληγές να κλείνουν, όμως κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Νιώθουμε δικαιολογημένα κουρασμένοι, απογοητευμένοι ευάλωτοι. Και υπάρχουν τόσοι πολλοί λόγοι για αυτό.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται το ίδιο και οι επιπτώσεις του. Και σαν να μην ήταν αρκετό αυτό το μέτωπο, προστέθηκε και η σύρραξη του Ισραήλ με τη Χαμάς. Η οικονομία σε πολλές χώρες ακροβατεί και τα σημάδια δείχνουν πως μια νέα ύφεση είναι προ των πυλών. Επιπλέον, ο πληθωρισμός έχει μεν αποκλιμακωθεί, ωστόσο το κόστος διαβίωσης δεν έχει μειωθεί. Η καθημερινότητα για εκατομμύρια ανθρώπους είναι πλέον δυσβάστακτη.

Οι εντάσεις μεταξύ πολλών χωρών συνεχίζονται και διευρύνονται. ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Ινδία και γενικά όλες οι χώρες που διεκδικούν ρόλο στην παγκόσμια πολιτική σκηνή παρουσιάζονται έτοιμες να φτάσουν στα άκρα.

Οι σταθερές του παρελθόντος δεν υπάρχουν και ένας νέος κόσμος δείχνει έτοιμος να γεννηθεί. Και στο διάστημα, μάλλον ζούμε στην εποχή των τεράτων, αν ισχύει αυτό που έχει πει ο Ιταλός διανοητής Αντόνιο Γκράμσι: «Το παλιό έχει πεθάνει και το νέο δεν έχει γεννηθεί, ζούμε στην εποχή των τεράτων».

Ο κόσμος του χθες δεν τελειώνει για να αναδυθεί ως διά μαγείας, ένας καινούριος, που να μην έχει τα βαρίδια του παρελθόντος. Το μέλλον δυστυχώς κτίζεται με τη μαγιά του σήμερα. Για αυτό και οι περισσότεροι είναι μουδιασμένοι όταν σκέφτονται το μέλλον. Υπάρχουν τόσα πολλά μέτωπα που παραμένουν ανοικτά. Τόσα πολλά προβλήματα που παραμένουν άλυτα.

Μπορεί επομένως η οικονομική κρίση να εξελιχθεί σε εφιάλτη. Οι πόλεμοι όχι μόνο να σταματήσουν αλλά να προκύψουν και νέα μέτωπα. Να δούμε να σημειώνονται νέες αναταράξεις στο παγκόσμιο εμπόριο και στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Τον ανταγωνισμό των ΗΠΑ με τη Ρωσία να χτυπά κόκκινο, τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης να γίνονται πιο εφιαλτικές. Και γενικά ότι είναι να πάει λάθος να πάει.

Το 2024 θα είναι ζόρικο. Μαθημένα τα βουνά. Οι προκλήσεις είναι πολλές και αφορούν την οικονομία, την καθημερινότητα, την πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις. Το κυριότερο θα έχουμε θα βιώσουμε μεγάλη αστάθεια, βεβαιότητες δεκαετιών αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη, δημιουργώντας ένα περιβάλλον διαρκούς άγχους. Αν υπάρχει κάτι που θα μπορούσαμε να είμαστε βέβαιοι, είναι ακριβώς πως δεν υπάρχει οτιδήποτε βέβαιο.