Τα ελληνόφωνα φύλα, όσα, κατερχόμενα στη νότια ελληνική χώρα, υιοθέτησαν, είδαμε, τον Μινωικό πολιτισμό, και τον ανέπλασαν σε Μυκηναϊκό. Σύντομα όμως το αντιλήφθηκαν, πως ό,τι ως τότε δημιούργησαν δεν ήταν αντάξιο, ούτε του Μινωικού πολιτισμού της χάρης που βρήκαν ερχόμενοι, αλλά ούτε και της αυστηρής γλώσσας που οι ίδιοι κόμισαν. Γι’ αυτό, τελευτώσης της χιλιετίας εκείνης, όταν κατέφθασε πια τελευταίο αλλά και αυστηρότερο όλων φύλο, οι Δωριείς, έθεσαν και τυπικά τέρμα στον Μυκηναϊκό πείραμα πολιτισμού, περιήλθαν πάντες, αυτόχθονες και νεοελθόντες, στην σιωπή της συλλογής τριών μακρών αιώνων1* αναζήτησης, φυσικά του «αληθούς»: Μέτρησαν δηλ., στη γόνιμη εκείνη σιωπή, τι μεγάλο βρήκαν ερχόμενοι, τι μέγιστο κόμιζαν εκείνοι, και από τη σύνθεση (επανάληψη «σύνθεση») των δύο, ξεπρόβαλε φωτεινό μετέωρο ο Όμηρος τον 8ο αιώνα, ως εξάγγελος νέου (του τρίτου) πολιτισμού στον ελληνικό κόσμο: Του Κλασικού!
Ο Κλασικός αυτός πολιτισμός, μην το λησμονούμε, δεν είναι πολιτισμός που γεννήθηκε εκ του μηδενός. Αποτελεί αντίθετα μιαν εντυπωσιακή σύνθεση των δύο, της Μινωικής κομψότητας της χάρης, και της αυστηρής λογικής που γεννά την ελληνική γλώσσα, αλλά και της λογικής που γεννάει η ελληνική γλώσσα! Γι’ αυτό και σε ολόκληρη τη ζωή του Κλασικού πολιτισμού, συνυπάρχοντα κυριαρχούν στον ελληνικό κόσμο, το Δωρικό στοιχείο, συμβολικό της ελληνικής γλώσσας, και το Ιονικό της εκλεπτυσμένης μινωικής χάρης. (Συντριπτικό παράδειγμα, η συνύπαρξη Παρθενώνος και Ερεχθείου στην Ακρόπολη των Αθηνών!) Ο δυαδισμός αυτός, Δωρικού-Ιονικού, ως ύφος πια θα συνοδεύσει, συνάμα χαρακτηρίζοντάς τον, τον ελληνικό τρόπο, σε όλη τη διάρκεια βίου αυτού του έθνους, μέχρι και τις πιο πρόσφατες φάσεις του επί τουρκοκρατίας… Πράγμα, επισημαίνω, το οποίο θα βρούμε χαρακτηριστικό πιο κάτω.
Προλαβαίνοντας, πρέπει να υπενθυμίσομε το ουσιώδες: Το αποτέλεσμα τριών («σκοτεινών» καλούμενων) αιώνων αναζήτησης του αληθούς από τον ελληνικό κόσμο, το τραγούδησε μεν ο Όμηρος, αλλά εκείνος που το όρισε ως πρωταρχή εκείνου του κόσμου, είναι ο Ηράκλειτος, (προσωκρατικός φιλόσοφος της Εφέσου) με τη συντριπτική ρήση για ό,τι καλείται «κατ’ αλήθειαν ζην»: Αληθεύομε εφόσον κοινωνούμε, ενώ αν ιδιάσομε ψευδόμεθα!2* Έκτοτε το να αληθεύει ο βίος, υπήρξε αιτία θεμελιακή, και τρόπος γενεσιουργός του ελληνικού βίου. Και (ελληνικότατο δε) αληθεύει αυτός ο βίος3* όταν κοινωνείται! Γι’ αυτό και όσες φορές έπαψε να κοινωνείται ο βίος, η Πόλις παρήκμασε. Με κυρίαρχο παράδειγμα το «ιδιάζειν» (ο ατομικισμός, τα …«ατομικά δικαιώματα»!) των σοφιστών4* που οδήγησε στην πρώτη παρακμή της ελληνίδας πόλης, λεγόμενη Πελοποννησιακός Πόλεμος. Δεν θα ήταν άστοχο να υπομνήσομε, ότι ο τρίτος εκείνος ελληνικός πολιτισμός δεν καταργήθηκε από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ. στην Κόρινθο. Είχε ήδη καταργήσει εαυτόν, όταν στην πόλη υιοθετήθηκε ο ατομικισμός των υπηκόων πια (όχι πολιτών), όταν δηλ. καταργήθηκε το «κοινωνείν» των ποτέ πολιτών της!5*
Αυτή ειδικά όμως, η εσώτερη (αρχέγονο θεμέλιο) αρετή του ελληνικού τρόπου, η αναζήτηση δηλ. του αληθούς, είναι που έμελλε να γεννήσει και νέο, τον τέταρτο, μακροβιότατο επίσης, πολιτισμό! Αυτό έγινε στις αρχές της πρώτης μ.Χ. χιλιετίας: Στην εσχατιά της πρώτης π.Χ. χιλιετίας, ο ελληνικός κόσμος είχε φτάσει σε έσχατο όριο πνευματικής παρακμής! Σε βαθμό, που έμοιαζε φαντασιακή η πιθανότητα επιβίωσής του ως ιστορικού λαού. Όντως: Αφότου είχε αντικαταστήσει το (πολιτικό) άθλημα του «κοινωνείν» με το σοφιστικό «δικαίωμα» του «ιδιάζειν», έγινε δηλ. άτομο, κατέληξε πια να ενσαρκώνει τον αποκρουστικό τύπο του «γραικύλου», των ρωμαϊκών χρόνων…
Ακόμα και στα έσχατά του όμως, εκείνος ο πάλε ποτέ ιστορικός λαός, εξακολουθούσε ως νοσταλγία, ενσυναίσθητα, να διατηρεί την ανάγκη αναζήτησης τοτ αληθούς. Γι’ αυτό λοιπόν, κι όταν, στις αρχές της επόμενης χιλιετίες, ο Χριστός κόμισε έναν νέο τρόπο αναζήτησης αυτής της αλήθειας, ως λαός «έχων ώτα ακούειν», και τον «άκουσε» και τον υιοθέτησε! Απ’ αυτή την «υιοθεσία» είναι που γεννήθηκε ο τέταρτος ελληνικός πολιτισμός, όπως θα δούμε στο επόμενο.
1* Καλούμενη από τους ιστορικούς «οι σκοτεινοί αιώνες»!
2* Και η πλήρης φράση, στη γλώσσα τού Ηρακλείτου: «διὸ καθ᾿ ὅ τι ἂν…κοινωνήσωμεν, ἀληθεύομεν, ἃ δὲ ἂν ἰδιάσωμεν, ψευδόμεθα».
3*Και για τον ελληνικό τρόπο, οφείλει να αληθεύει ο βίος! Αλλιώς είναι ανάξιο να τον ζει κανείς… Εκτός αν ζει ως βάρβαρος!
4*Πόσο κωμικό φαντάζει το κενολόγημα, της κατ’ εξακολούθηση δυτικής «παρεξήγησης», ότι τα ατομικά «ανθρώπινα δικαιώματα» γεννήθηκαν στην Αθήνα… Εκεί με άλλα λόγια όπου το ιδιάζειν εθεωρείτο «ψεύδος»! Και βέβαια πόσο τραγικό να επαναλαμβάνεται από νεοέλληνες μεταπράτες…
5*Πρέπει να υπενθυμίσω ότι το 334 π.Χ. ακόμα, στην θυελλώδη εκείνη εκστρατεία του στον κόσμο ο Αλέξανδρος, δεν επειγόταν να εγκαταστήσει φρουρές στις χώρες που κατακτούσε, αλλά να ιδρύει ελληνίδες πόλεις! Και ήταν μόνο 22 χρόνων. Πλην Έλληνας!
