Ξεκίνησα να γράφω αυτό το κείμενο στο δωμάτιο του ξενοδοχείου μου, στο κεντρικό Κίεβο, χαράματα της Κυριακής, 28 Σεπτεμβρίου 2025, ενώ βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη η μεγαλύτερη επίθεση που είχε δεχθεί η πρωτεύουσα της Ουκρανίας από την αρχή του έτους.
Είχα φτάσει στην πόλη την προηγούμενη ημέρα, μαζί με μια μικρή ομάδα Ευρωπαίων βουλευτών, ύστερα από ένα απαιτητικό ταξίδι δεκαέξι ωρών με τρένο από τη Βαρσοβία. Ο ουκρανικός εναέριος χώρος παραμένει κλειστός από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, τον Φεβρουάριο του 2022, και έτσι κάθε αεροπορική σύνδεση με τον έξω κόσμο έχει πρακτικά διακοπεί.
Κύριο αντικείμενο της αποστολής μας ήταν η διαβούλευση σχετικά με την ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας. Ο διακαής πόθος των Ουκρανών είναι να ακολουθήσει και η δική τους χώρα τον δρόμο της Πολωνίας, της Ρουμανίας, της Εσθονίας και των υπόλοιπων κρατών της ανατολικής Ευρώπης που αποτίναξαν τα δεσμά του κομμουνισμού και του ολοκληρωτισμού, οικοδόμησαν σύγχρονες δυτικού τύπου δημοκρατίες και πέτυχαν την ένταξή τους στην ΕΕ.
Αυτός είναι, βέβαια, και ο πραγματικός λόγος που η Ρωσία του Πούτιν αποφάσισε να εισβάλει: για να αποτρέψει την προοπτική του εκδημοκρατισμού και να μετατρέψει ξανά την Ουκρανία σε δορυφόρο τού ανελεύθερου καθεστώτος της Μόσχας. Στη ρωσική αντίληψη, η Ουκρανία αποτελεί ζωτικό χώρο της Ρωσίας και δεν νοείται ως πραγματικά ανεξάρτητο και κυρίαρχο ευρωπαϊκό κράτος. Ο Πούτιν θεωρεί, επίσης, ότι η διεθνής τάξη, που επιβάλλει σεβασμό στην κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα των κρατών, καθόλου δεν δεσμεύει τη χώρα του, η οποία μπορεί με κάθε μέσο, περιλαμβανομένης της στρατιωτικής ισχύος, να επιδιώκει την επικυριαρχία εις βάρος των γειτόνων της.
Είναι πραγματικά θλιβερό ότι μια χώρα με την ιστορία, τον πολιτισμό, τη συμβολή στην επιστήμη και τις αστείρευτες παραγωγικές δυνατότητες, όπως η Ρωσία, έχει αποτύχει σε κάθε προσπάθεια εκδημοκρατισμού και παραμένει προσκολλημένη σε τέτοιες αυταρχικές αντιλήψεις. Παρόμοιες είναι και οι αντιλήψεις της εξίσου αυταρχικής και αναθεωρητικής Τουρκίας – κάτι που δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται όσοι, στη δική μας χώρα, συντάσσονται με τον Πούτιν.
Καθώς η αντιπροσωπία μας μετακινούνταν στο Κίεβο, από τη μία συνάντηση στην άλλη, η αίσθηση που αποκομίζαμε ήταν εκείνη της κανονικότητας. Κίνηση στις εμπορικές οδούς, ανοιχτά καταστήματα και θέατρα, γεμάτες καφετέριες· εικόνες δηλαδή που θα συναντούσε κανείς σε κάθε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Δύσκολα θα διέκρινε κάποιος, εκ πρώτης όψεως, ότι η χώρα βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση. Η δραματική κατάσταση των πρώτων ημερών της εισβολής, όταν οι ρωσικές δυνάμεις είχαν φτάσει μέχρι τα προάστια της πόλης και όταν στην πρωτεύουσα των 3,8 εκατομμυρίων κατοίκων είχαν απομείνει μόνο 600 χιλιάδες υπερασπιστές, έμοιαζε πια με μακρινή ανάμνηση. Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν απωθηθεί και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού έχει επιστρέψει.
Στις συναντήσεις, όμως, η ενημέρωση που λαμβάναμε ήταν ζοφερή. Η Ουκρανία βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Η Ρωσία εξακολουθεί να κατέχει περίπου το 20% του ουκρανικού εδάφους και συνεχίζει να πιέζει. Οι ενεργειακές υποδομές πλήττονται συστηματικά, προμηνύοντας έναν δύσκολο χειμώνα. Και οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, που με ηρωισμό απέτρεψαν τα σχέδια του Πούτιν για γρήγορη κατάληψη της χώρας, δεν διαθέτουν ανεξάντλητες δυνατότητες. Καθοριστική μέχρι σήμερα ήταν η οικονομική και στρατιωτική στήριξη από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, παρότι προσφέρεται με διστακτικότητα και αμφιταλαντεύσεις.
Ωστόσο, εκείνο το φθινοπωρινό απόγευμα του Σαββάτου, η αίσθηση ήταν πως ο πόλεμος ήταν αρκετά μακριά μας. Αυτή την επίπλαστη κανονικότητα διέκοψε απότομα, στις 01:20, ο επίμονος και ανατριχιαστικός ήχος της σειρήνας που ήχησε για πρώτη φορά, ταυτόχρονα με την προειδοποίηση που έφτασε στο κινητό μέσω ειδικής εφαρμογής για τον άμαχο πληθυσμό της δοκιμαζόμενης χώρας.
Κατάλαβα ότι η κατάσταση ήταν σοβαρή όταν, αμέσως μετά, άρχισαν πυκνά αντιαεροπορικά πυρά από διαφορετικές κατευθύνσεις. Τα τροχιοδεικτικά πυρά έσκιζαν τον μαύρο ουρανό πάνω από το κέντρο του Κιέβου, προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν τα πολυάριθμα Shahed, τα ιρανορωσικά drones, μεγέθους περίπου ενός μικρού αυτοκινήτου, εξοπλισμένα με εκρηκτική κεφαλή 50 κιλών και ικανά να πλήξουν στόχους από πολύ μεγάλες αποστάσεις. Ο χαρακτηριστικός τους ήχος ακουγόταν όλη τη νύχτα και, σε αρκετές περιπτώσεις, κατέληγε σε εκρήξεις που συγκλόνιζαν ολόκληρη την πόλη. Μέχρι τις 09:30 το πρωί, περισσότερα από 500 drones και περίπου 40 πύραυλοι είχαν εξαπολυθεί κατά του Κιέβου. Παρά την αποτελεσματικότητα της ουκρανικής αεράμυνας, αρκετά βρήκαν τον στόχο τους: κατοικημένες συνοικίες της πόλης. Τα χτυπήματα ήταν ουσιαστικά τυφλά.
Σε μια μικρή πολυκατοικία στην περιοχή Solomianskyi, λίγο έξω από το κέντρο, η δωδεκάχρονη Oleksandra έγινε ακόμη ένα θύμα ενός πολέμου, τον οποίο η Ουκρανία δεν ξεκίνησε, δεν προκάλεσε και δεν επεδίωξε. Είναι με τέτοιου είδους επιθέσεις που επιχειρούν οι Ρώσοι να κάμψουν το ηθικό και τις αντοχές του άμαχου πληθυσμού.
Όμως, σε αντίθεση με όσα επιδιώκει η Μόσχα, η λήξη του συναγερμού ανέδειξε για άλλη μια φορά την αξιοθαύμαστη στωικότητα των Ουκρανών. Βγαίνοντας από τα καταφύγια και τα υπόγεια, επέστρεψαν στην καθημερινότητά τους. Εξάλλου, ήταν Κυριακή πρωί και οι καμπάνες καλούσαν ήδη τους πιστούς στις ορθόδοξες εκκλησίες της πόλης. Ο ήχος τους ήταν η καλύτερη απάντηση στον φριχτό βόμβο των ρωσικών drones της προηγούμενης νύχτας. Τη δική της απάντηση έδωσε και η νεολαία, που γέμισε ξανά τις καφετέριες, τα πάρκα και τις πλατείες, στέλνοντας ξεκάθαρο μήνυμα: το Κίεβο δεν τα βάζει κάτω.
Πίσω, βέβαια, από το γενναίο αυτό πρόσωπο των Ουκρανών που πασκίζουν να συνεχίσουν τη ζωή τους, η θλίψη και η κόπωση είναι εμφανείς, όπως και η έντονη επιθυμία τους για κατάπαυση του πυρός που θα τερμάτιζε επιτέλους τον βαρύ φόρο αίματος που έχουν καταβάλει αυτά τα σχεδόν τέσσερα χρόνια.
Δεν υποστηρίζουν όλοι οι Ουκρανοί τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι, τον πρόεδρο της χώρας, όπως άλλωστε συμβαίνει σε κάθε δημοκρατία. Σε καμία περίπτωση, ωστόσο, δεν είναι διατεθειμένοι να παραδώσουν τη χώρα τους στις παράλογες απαιτήσεις του Πούτιν. Η Ουκρανία αγωνίζεται για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ευρωπαϊκή της προοπτική. Καθώς υποδεχόμαστε αύριο στη Λευκωσία αντιπροσωπεία του κοινοβουλίου της Ουκρανίας, οφείλουμε να εκφράσουμε τη στήριξή μας. Slava Ukraini.
