Η παιδεία υπήρξε ανέκαθεν ο ακρογωνιαίος λίθος της κυπριακής κοινωνίας. Ήταν και παραμένει τρόπος επιβίωσης. Σε έναν τόπο που γνώρισε κατοχές, ξεριζωμούς και πληγές που ακόμα δεν έκλεισαν, το σχολείο έγινε καταφύγιο. Έγινε χώρος μνήμης, ταυτότητας και ελπίδας.
Για γενιές Κυπρίων, η εκπαίδευση δεν ήταν αυτονόητη ούτε απλώς μέσο γνώσης, αλλά πράξη αντίστασης και αγώνα. Οι γονείς πίστεψαν σε αυτήν, ακόμα και όταν δεν είχαν πολλά. Γιατί ήξεραν πως μόνο μέσα από την παιδεία μπορούσε να οικοδομηθεί το μέλλον.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, καλούμαστε να επαναπροσδιορίσουμε τον ρόλο της παιδείας, όχι μόνο ως θεσμό, αλλά ως εθνική και κοινωνική προτεραιότητα. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει κάνει βήματα μπροστά. Η πρόσβαση στη βασική και μέση εκπαίδευση είναι καθολική, τα πανεπιστήμιά μας αναπτύχθηκαν και άνοιξαν δρόμους προς τον κόσμο. Αυτές είναι κατακτήσεις που δεν μπορούν να αγνοηθούν.
Ωστόσο δεν αρκούν. Η πραγματικότητα μέσα στις σχολικές αίθουσες δείχνει ότι κάτι λείπει. Η αποστήθιση συχνά υπερισχύει της κριτικής σκέψης, η δημιουργικότητα μένει στο περιθώριο, η σύνδεση της γνώσης με την πραγματική ζωή και την αγορά εργασίας παραμένει ελλιπής. Και οι εκπαιδευτικοί συχνά καλούνται να λειτουργήσουν σε συνθήκες πίεσης, με ελλείψεις και περιορισμένα μέσα.
Ταυτόχρονα, τα ίδια τα σχολεία μας γερνούν. Κτήρια παλιά, υποδομές κουρασμένες, αίθουσες που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης εκπαίδευσης. Πώς να μιλήσουμε για καινοτομία, όταν το περιβάλλον δεν εμπνέει; Η επένδυση στην παιδεία δεν είναι μόνο προγράμματα και βιβλία. Είναι και το σχολικό κτήριο, η ασφάλεια, η αισθητική, ο χώρος όπου το παιδί περνά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του. Χρειαζόμαστε νέα σχολεία. Σύγχρονα, λειτουργικά, ανθρώπινα. Χώρους που να καλλιεργούν τη μάθηση, αλλά και τον σεβασμό, τη συνεργασία, τη χαρά της δημιουργίας.
Η παιδεία δεν μπορεί να περιορίζεται στη μετάδοση γνώσεων. Οφείλει να διαμορφώνει ανθρώπους με ήθος. Πολίτες με δημοκρατική συνείδηση και κοινωνική ευθύνη. Νέους που να σκέφτονται, να αμφισβητούν, να σέβονται τη διαφορετικότητα.
Και μαζί με όλα αυτά, να μαθαίνουν να αγαπούν τον τόπο τους. Όχι με συνθήματα, αλλά με γνώση της ιστορίας, με σεβασμό στη μνήμη, με κατανόηση των αγώνων που προηγήθηκαν. Η αγάπη για την πατρίδα πρέπει να μεταλαμπαδεύεται στις νέες γενιές ως ευθύνη και όχι ως βάρος. Ως κίνητρο για δημιουργία και προσφορά.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η στήριξη της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης. Για χρόνια αντιμετωπίστηκε λανθασμένα ως δεύτερη επιλογή. Στην πραγματικότητα, αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης. Η κοινωνία μας χρειάζεται ανθρώπους καταρτισμένους με δεξιότητες. Νέους που να βλέπουν την εργασία ως δημιουργία και όχι ως μονόδρομο ανάγκης.
Η επένδυση στην παιδεία είναι επένδυση στο μέλλον της πατρίδας μας. Απαιτεί πολιτική βούληση, κοινωνική συναίνεση και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Πάνω απ’ όλα, απαιτεί πίστη στη νέα γενιά. Αν θέλουμε μια Κύπρο ελεύθερη, δίκαιη και δημιουργική, οφείλουμε να ξεκινήσουμε από εκεί όπου όλα γεννιούνται: από το σχολείο και από τον άνθρωπο.
*Πρόεδρος Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού
