Αναμφίβολα, το Πολυτεχνείο αποτέλεσε το αποκορύφωμα των αγώνων του ελληνικού φοιτητικού κινήματος για ανατροπή της δικτατορίας.
Στην πραγματικότητα την πρώτη μεγάλη και μαζική ενέργεια αμφισβήτησης της Χούντας. Το βράδυ της επέμβασης του στρατού, ομάδα φοιτητών που βρισκόμασταν στο Πολυτεχνείο πήραμε οδηγίες από τη Συντονιστική Επιτροπή της κατάληψης να μεταβούμε στη λεωφόρο Αλεξάνδρας για να ανεγείρουμε οδοφράγματα για ανακοπή πιθανής έλευσης στρατιωτικών οχημάτων. Λεωφορεία και άλλα οχήματα ιδιωτικής χρήσης, χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία των οδοφραγμάτων.
Γύρω στα μεσάνυχτα, κοντά στο ύψος του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, εμφανίστηκαν ένοπλοι αστυνομικοί που άρχισαν να πυροβολούν με πλαστικές σφαίρες. Ο εκφοβισμός που επιχειρήθηκε από την Αστυνομία δεν έφερε αποτέλεσμα. Οι χιλιάδες των φοιτητών που βρισκόμασταν στο χώρο δεν μετακινηθήκαμε. Γύρω στις 1 μετά τα μεσάνυχτα, εμφανίστηκαν τα άρματα μάχης. Με τους κυκλώπειους προβολείς τους δημιουργούσαν δέος. Πέρασαν πάνω από τα πρόχειρα οδοφράγματα τα οποία και συνέθλιψαν. Τα πληρώματα πυροβολούσαν στον αέρα. Τρέξαμε προς διάφορες κατευθύνσεις πίσω από το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Τα άρματα μάχης προχώρησαν πλέον προς το χώρο του Πολυτεχνείου.
Τις επόμενες μέρες ανακοινώθηκε η «κυβερνητική αλλαγή». Ανέλαβε την εξουσία ο «αόρατος» δικτάτορας Δημήτριος Ιωαννίδης, ο οποίος επρόκειτο να ηγηθεί της προδοσίας του πραξικοπήματος στην Κύπρο.
Όταν μετά την «αλλαγή» κατεβήκαμε στους δρόμους της Αθήνας οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες που βρίσκονταν δίπλα σε τανκς και άρματα μάχης, συμπεριφέρονταν φιλικά.
Ήταν φανερό ότι είχαν οδηγίες για μια τέτοια συμπεριφορά προκειμένου να δώσουν τη ψευδή εικόνα ότι ανέτρεψαν τον Παπαδόπουλο και ότι επρόκειτο να εγκαθιδρύσουν ένα φιλικότερο καθεστώς προς τη δημοκρατία. Οι επόμενοι μήνες και κυρίως η προδοσία της Κύπρου, απέδειξαν ακριβώς το αντίθετο. Οι δισταγμοί και οι αναστολές του Παπαδόπουλου θα παραμερίζονταν και το σχέδιο της τελικής επίθεσης κατά του Μακαρίου και της Κύπρου θα ετίθετο σε εφαρμογή.
Η χρονική εξέλιξη των γεγονότων του Πολυτεχνείου ως κορύφωση της αντίστασης της νεολαίας και του λαού ενάντια στη δικτατορία, δείχνει πως η εξέγερση δεν ήταν ένα τυχαίο και ξεκάρφωτο ιστορικό γεγονός, αλλά το συγκεκριμένο αποτέλεσμα μιας διαδικασίας ωρίμανσης του αντιδικτατορικού κινήματος, μέσα από τη συνειδητοποίηση της απλής αλήθειας πως η λύση των όποιων προβλημάτων της νεολαίας και του λαού περνούσαν αναπότρεπτα μέσα από την πτώση της χούντας.
Το Πολυτεχνείο όμως υπήρξε και για την Κύπρο μια ύστατη προειδοποίηση για το πού μπορούσαν να οδηγηθούν τα πράγματα. Γιατί αν τα πρώτα χρόνια για μερικούς μπορούσε να υπάρξει η δικαιολογία, αν υπήρχε, πως δεν μπορούσαν να προβλεφθούν οι συνέπειες, τί ήταν εκείνο που εμπόδισε όλους στην Κύπρο, να αντιληφθούν πού μπορούσε να οδηγήσει την πατρίδα μας η φασιστική κλίκα της Αθήνας μετά τη σφαγή του Νιόβρη του 1973;
Γιατί ακόμα και τότε, το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής ηγεσίας ακόμα και εκείνων που παρουσιάζονταν σαν πνευματική ηγεσία, υποκλίνονταν μπροστά στη φασιστική δικτατορία και εξυμνούσαν τους δυνάστες του Ελληνικού λαού. Και βλέπαμε στους τοίχους των χωριών και των πόλεων μας τα ντροπιασμένα φασιστικά συνθήματα να γράφουν «Παττακέ, η Κύπρος σε περιμένει».
Πώς φτάσαμε στο Πολυτεχνείο;
Η αντιφασιστική –δημοκρατική συνείδηση του Ελληνικού λαού και ιδιαίτερα της σπουδάζουσας νεολαίας, δεν μπορεί να δεχθεί το ωμό καθεστώς της βίας και προχωρεί στη νόμιμη αντίσταση. Ήδη από το 1967, συλλαμβάνονται πολιτικοί, διανοούμενοι και φοιτητές και κατηγορούνται για ανατρεπτική δράση. Ανάμεσα σε αυτούς και δύο Κύπριοι φοιτητές. Ο Πέτρος Δημητρίου φοιτητής της Ιατρικής και ο Άρης Μαυροσκούφης φοιτητής της Φυσικομαθηματικής που καταδικάζονται σε πολυετή φυλάκιση για τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών εναντίον της δικτατορίας. Αργότερα χάνει τη ζωή του ο Κύπριος φοιτητής Γεώργιος Ξάνθος Τσικουρής από έκρηξη βόμβας έξω από την Αμερικανική Πρεσβεία.
Το 1973 είναι η «άνοιξη» του ελληνικού φοιτητικού κινήματος. Στην αρχή προβάλλονται τα φοιτητικά προβλήματα, αργότερα όμως ο αγώνας γίνεται ουσιαστικά πολιτικός με την προβολή αντιχουντικών και αντιφασιστικών συνθημάτων.
Στις 21 του Φεβράρη του 1973 οι φοιτητές προχωρούν στην κατάληψη της Νομικής Σχολής. Όλη τη μέρα φοιτητές στην ταράτσα του κτιρίου της Νομικής, φωνάζουν συνθήματα εναντίον της Χούντας. Ένα μεγάλο πλακάτ με τη λέξη Ελευθερία, δεσπόζει στο μεγαλύτερο μέρος του κέντρου της Αθήνας. Η αστυνομία επιτίθεται και τραυματίζει πολλούς φοιτητές.
Ο σπινθήρας έχει όμως ανάψει και τίποτε δεν μπορεί να σταματήσει την επερχόμενη φοιτητική εξέγερση.
Ποια ήταν η χρονική εξέλιξη των γεγονότων;
Στις 4 του Νιόβρη γίνεται το μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου. Το μνημόσυνο γίνεται αφορμή για ένα λαϊκό ξέσπασμα ενάντια στη δικτατορία. Αιματηρά επεισόδια διαδραματίζονται κοντά στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών όπου ισχυρές δυνάμεις αστυνομικών προσπαθούν να συγκρατήσουν χιλιάδες άτομα που είχαν παραστεί στο μνημόσυνο και που θέλησαν να κατευθυνθούν προς το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη. Η αστυνομία συλλαμβάνει δεκάδες πολίτες και ανακοινώνεται πως 17 από τους συλληφθέντες θα προσαχθούν σε δίκη. Στις 8 του Νιόβρη αρχίζει η δική των 17 συλληφθέντων. Ο χώρος έξω από το Δικαστήριο γίνεται θέατρο συγκρούσεων μεταξύ αστυνομικών και χιλιάδων διαδηλωτών.
Στις 14 του Νιόβρη αρχίζει η πρώτη φάση των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Το πρωί της μέρας αυτής, συνήλθαν γενικές συνελεύσεις των φοιτητών για να συζητήσουν το αίτημα για ελεύθερες εκλογές στους Συλλόγους. Αφού παίρνουν σχετικές αποφάσεις για τις εκλογές, πορεύονται στο χώρο μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο και αρχίζουν τις εκδηλώσεις. Τίθεται σε λειτουργία ο ελεύθερος ραδιοσταθμός του Πολυτεχνείου.
Την επόμενη μέρα 15 του Νιόβρη η αστυνομία ζώνει το χώρο γύρω από το κτίριο του Πολυτεχνείου χωρίς όμως να επέμβει. Οι έγκλειστοι φοιτητές προσπαθούν να οργανωθούν και δημιουργούν ομάδα «προμηθειών». Παράλληλα η ακτίνα του Ραδιοσταθμού μεγαλώνει και έτσι η εξέγερση γίνεται γνωστή και έξω από την Αθήνα. Οι φοιτητές των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης, Πατρών και Ιωαννίνων προβαίνουν σε εκδηλώσεις συμπαράστασης.
Ενώ η κατάληψη του Πολυτεχνείου συνεχίζεται και ενώ τα συνθήματα γίνονται πιο σκληρά και ποιο ανοικτά εναντίον του καθεστώτος, η Αστυνομία εγκαταλείπει ξαφνικά την περιοχή του Πολυτεχνείου. Στους δρόμους έχουν κατέβει χιλιάδες άτομα. Τραγουδούν και φωνάζουν. Η κυκλοφορία παραλύει. Οι φοιτητές διανυκτερεύουν και πάλι στο Πολυτεχνείο.
Την Παρασκευή 16 του Νιόβρη, οι φοιτητές αντιλαμβάνονται σοβαρά πλέον τον κίνδυνο, παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις και τη σταθερή θέση της Συγκλήτου για τη μη παραβίαση του ακαδημαϊκού ασύλου. Ύστερα από ολονύκτιες συνεδριάσεις εκλέγουν επιτροπές που αναλαμβάνουν το ξεκαθάρισμα του Πολυτεχνείου από τα ξένα και ύποπτα στοιχεία. Ζητούν ταυτότητες και διώχνουν όλους τους προβοκάτορες.
