Με αφορμή τη φετινή συμπλήρωση 70 χρόνων από την έναρξη του κορυφαίου αγώνα της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας, το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών ανέτρεξε στα πολύτιμα αρχεία του προκειμένου να αναδείξει καθοριστικές στιγμές του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959 και να φωτίσει το ιστορικό πλαίσιο, όπου ο αγώνας αυτός γεννήθηκε και αναπτύχθηκε.
Πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο 22 Νοεμβρίου στο Παλαιό Δημοτικό Μέγαρο Λευκωσίας τα εγκαίνια της επετειακής έκθεσης του ΓΤΠ «70 χρόνια ΕΟΚΑ 1955-1959».
Το αρχείο εφημερίδων του ΓΤΠ αποτελεί την πλουσιότερη συλλογή εφημερίδων και περιοδικών που έχουν εκδοθεί στην Κύπρο από το 1860 μέχρι σήμερα, και το φωτογραφικό αρχείο του περιλαμβάνει σπάνιο υλικό που ξεκινά από τη δεκαετία του 1950.
Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης οπτικοακουστικό υλικό από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ), το οποίο συνοψίζει το χρονικό του αγώνα μέσα από αυθεντικά αρχειακά τεκμήρια, όπως και το ντοκιμαντέρ «Λεύτερες», μέσα από το οποίο παρουσιάζεται ο αγώνας της ΕΟΚΑ μέσα από τα μάτια των γυναικών αγωνιστριών.
Τα εγκαίνια της έκθεσης, η οποία τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργού Εσωτερικών Κωνσταντίνου Ιωάννου, τέλεσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης.
Εξάλλου, στη διάρκεια της έκθεσης προβάλλεται βίντεο με στιγμιότυπα από την επίσκεψη του ΓΤΠ στην έκθεση του Imperial War Museum (IWM) στο Λονδίνο με τίτλο «Emergency Exits: The Fight for Independence in Malaya, Kenya and Cyprus», καθώς και συνεντεύξεις από τους επιμελητές της εν λόγω έκθεσης, Καρλ Γουόρνερ, Μαρία Χατζηαθανασίου και Μέγκαν Τζόις.
Η πρωτοποριακή αυτή έκθεση του IWM εξερευνά το κύμα των κινημάτων ανεξαρτησίας σε πρώην βρετανικά αυτοκρατορικά εδάφη, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου –αυτά που η βρετανική κυβέρνηση της εποχής αποκαλούσε «emergencies» (καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης)– και πώς διαμόρφωσαν τη Βρετανία, τις ίδιες τις χώρες και τον υπόλοιπο σύγχρονο κόσμο.
Αναφερόμενη στην προσπάθεια που έγινε από το ΓΤΠ για την τεκμηρίωση, επιμέλεια και εν τέλει την παρουσίαση του υλικού, η Διευθύντρια Αλίκη Στυλιανού είπε: «Στην αρχή φαινόταν ότι η διαδρομή της έρευνας στα αρχεία, ενώ μας οδηγούσε σε έναν άλλο κόσμο μακρινό, εντούτοις μάς οδηγούσε από την αρχή στο πού βρισκόμαστε σήμερα, αποκτώντας καλύτερη αντίληψη και κατανόηση των γεγονότων που καθόρισαν την πορεία του τόπου μας, τους αγώνες, τις θυσίες του, μιλώντας μας καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας για το τότε και το τώρα. Ταρακουνώντας μας και θυμίζοντάς μας για ακόμη μια φορά ότι για τον τόπο μας, την Κύπρο μας, όταν θέλουμε μπορούμε.»
Στον χαιρετισμό του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε πως στην έκθεση περιλαμβάνεται μεγάλος αριθμός φωτογραφιών που δεν είναι γνωστές στο κοινό, και πρόσθεσε: «Εδώ, σε αυτό τον ιστορικό χώρο, όπου το ΓΤΠ, αντλώντας υλικό από το πολύτιμο αρχείο του, συνέθεσε ένα –πραγματικά, χωρίς καμία δόση υπερβολής– εντυπωσιακό σκηνικό που μάς προσφέρει και μάς μεταφέρει τόσο τον αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955-1959 όσο και τις καθοριστικές στιγμές που προηγήθηκαν και ακολούθησαν του αγώνα.»
Στα εγκαίνια της έκθεσης «70 χρόνια ΕΟΚΑ 1955-1959» οι προσκεκλημένοι είχαν επίσης την ευκαιρία να αποκτήσουν την ομότιτλη, πολυτελή έκδοση του ΓΤΠ, η οποία συγκεντρώνει το σύνολο του υλικού, από το οποίο στην έκθεση παρουσιάζεται μόνο ένα μέρος.
Στο επόμενο χρονικό διάστημα, την έκθεση «70 χρόνια ΕΟΚΑ 1955-1959» θα επισκεφθούν μαθητές από σχολεία της Κύπρου, με σκοπό τον εμπλουτισμό των γνώσεών τους για τον πιο ένδοξο και αγνό αγώνα της πατρίδας μας.
Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της έκθεσης του ΓΤΠ θα πραγματοποιηθούν τρεις σημαντικές διαλέξεις:
- «Ο ρόλος των γυναικών στον Αγώνα» με κεντρική ομιλήτρια την Μαρούλλα Βιολάρη Ιακωβίδη, την πρώτη γυναίκα δημοσιογράφο, μέλος της ΕΟΚΑ (Τρίτη, 25 Νοεμβρίου 2025, στις 18:00).
- «Μάχες που καθόρισαν τον ρου του Αγώνα» με κεντρικό ομιλητή τον Χαράλαμπο Αλεξάνδρου, πρόεδρο του Ιδρύματος Απελευθερωτικού Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-1959 και Ακαδημαϊκό (Τετάρτη, 3 Δεκεμβρίου 2025, στις 18:00).
- «Οι μαθητές στον Αγώνα της ΕΟΚΑ» με κεντρικό ομιλητή τον Πέτρο Παπαπολυβίου, Αναπληρωτή Καθηγητή Πανεπιστημίου Κύπρου, Μέλος της επιστημονικής επιτροπής του Κέντρου Έρευνας και Τεκμηρίωσης του Ιδρύματος Απελευθερωτικού Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-1959 (Τρίτη, 9 Δεκεμβρίου, στις 18:00).
Πού και πότε
- Λευκωσία, Παλαιό Δημοτικό Μέγαρο. Εγκαίνια: 22 Νοεμβρίου. Διάρκεια: μέχρι 12 Δεκεμβρίου (Δευτέρα-Παρασκευή 4-7μ.μ., Σάββατο-Κυριακή 10π.μ.- 6μ.μ.) Είσοδος ελεύθερη
