Ατομική έκθεση του Σωκράτη Σωκράτους παρουσιάζει για πρώτη φορά η γκαλερί Eins στη Λεμεσό, από τις 16 Μαΐου.

Τα υλικά έχουν εμψυχότητα, όχι μόνο χρηστικότητα. Το αλουμίνιο δεν είναι απλώς η κύρια πρώτη ύλη για την κατασκευή μηχανών πολέμου· είναι ο εμψυχωτής της στρατιωτικής στρατηγικής και βιομηχανίας. Το αλουμίνιο δεν είναι απλώς το εικαστικό μέσο για τη νέα δουλειά του Σωκράτη Σωκράτους· είναι το φάντασμα που στοιχειώνει τον καλλιτέχνη και το φάσμα δυνατοτήτων που δραματοποιεί ο καλλιτέχνης μέσα στο Χαλί.

Το χαλί που απλώνεται κάτω από δέντρα για συγκομιδή καρπών· το χαλί που εξόρυξε στήμονες από χέρια κολασμένων υφαντών. Το χαλί όπου γονατίζουν οι προσευχές· το χαλί μεταφορά για τοπία ισοπεδωτικού βομβαρδισμού. Το χαλί όπου χαλαρώνουν τα μέλη· το χαλί όπου τυλίγονται τα άγια των αγίων στο φευγιό. Το χαλί όπου λουλουδιάζουν οι λωτοί· το χαλί που φθείρεται όπως η μνήμη.

Το Χαλί του είναι σκληρό. Όσο το αλουμίνιο. Όχι πολύ σκληρό. Κατ’ ακρίβεια, το αλουμίνιο είναι ελαφρύ μέταλλο. Το Χαλί είναι το χυτήριο του κόσμου. Το Χαλί είναι τα όνειρα του αλουμινίου. Στο Χαλί του Σωκράτη Σωκράτους ενεργοποιούνται– συνάμα, αλλά και το ένα πλάι στο άλλο – αρχεία πολέμου και εκμαγεία διάσωσης της ζωής.

Στη δεκαετία του 1850 ο Γάλλος αυτοκράτορας Ναπολέων Γ’ χρηματοδότησε χημικά πειράματα με την ελπίδα να ανέπτυσσε ελαφρά κράνη και πανοπλίες για το ιππικό του, αλλά τελικά το υλικό παρέμενε τόσο ακριβό που το μόνο που αποκόμισε ήταν ένας αλουμινένιος θώρακας για τον εαυτό του.

Το 2022 ο Σωκράτης Σωκράτους συμμετείχε στην έκθεση «Les choses: Une histoire de la nature morte» με ένα βιομηχανικό σχεδίασμα, το ‘μαχαιράκι’ – ‘Le Couteau’. Ένα μαχαιράκι από το εγχειρίδιο διάσωσης «Manuel de sauvetage/ FOBOS, 2019-2023, Found Objects from 1970 to the Present Day» ως αντικείμενο νεκρής φύσης.

Την ίδια στιγμή προκύπτει για τον καλλιτέχνη στην πρακτική του και ως cast από αλουμίνιο, για να συνοδεύσει μετέπειτα το βιομηχανικό σχεδίασμα που αν δεν έφερε σύγχρονη ημερομηνία κατασκευής, αν δεν ήταν σε λευκό χαρτί και αν δεν ήταν σε κορνίζα, κρεμασμένο όπως επιτάσσει η ευλάβεια για την τέχνη σε εκθεσιακό τοίχο, θα θύμιζε διασωθέν, ελάσσονος όμως εικαστικής αξίας και μηχανικής φαντασίας, σκίτσο του Ντα Βίντσι.

Ανάμεσα σε νεκρές φύσεις που εγκλώβιζαν τα πράματα σε στατικό χρόνο προς απόλαυση θέασης– άλλες προσφέροντας κέρας αφθονίας κι άλλες διάλειμμα μινιμαλισμού– το «Manuel de sauvetage/ FOBOS, 2019-2023, Found Objects from 1970 to the Present Day»- συμμετείχε ως λαθρεπιβάτης στο εικαστικό αρχείο της Νεκρής Φύσης.

Το ‘μαχαιράκι’ υποστασιοποιούσε, με αλουμίνιο, την τρυφερή στιγμή του ανθρώπου που κατασκευάζει πράματα επιβίωσης για τους επισφαλείς Άλλους: φτιαγμένο για τα σακίδια διάσωσης των χιλιάδων ναυαγών προσφύγων που μπαίνουν στον κίνδυνο του νερού, των διακινητών, των ακτών της οχυρωμένης υποδοχής.

Κατά τη διάρκεια και των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, περίπου το 90% της παραγωγής αλουμινίου των Ηνωμένων Πολιτειών ‘πήγε’ σε στρατιωτικές χρήσεις. Ανάλογο με το ποσοστό αυτό και το ποσοστό ισοπέδωσης που επέφερε το αλουμίνιο ως βασικό συστατικό του BLU-8 που χρησιμοποιήθηκε για βομβαρδισμούς- χαλί στο Βιετνάμ – «daisy cutter», «θεριστή μαργαριτών» το λέγανε– και, πιο πρόσφατα, στο Αφγανιστάν και κατά την εισβολή στο Ιράκ.

Πόσες χιλιάδες γαρύφαλλα θερίστηκαν για την εικαστική εγκατάσταση «Incarnation» (2004/ 2015), όπου ο Σωκράτους έφτιαξε κι έδεσε με σύρμα συμπαγή δεμάτια από γαρύφαλλα, ή, το 2017 όταν στην είσοδο της γκαλερί Breeder άπλωσε ένα χαλί από γαρύφαλλα για να αποδεκατιστούν στη συνέχεια, σιγά- σιγά, με την έλευση των επισκεπτών-θεατών;

Η αφθονία βασίζεται σε μια οικονομία θανάτου. Και στα εικαστικά συμβάντα του Σωκράτη Σωκράτους η αφθονία ενσαρκώνεται με τρόπο που η λυρικότητα και η βιομηχανική θανάτωση, η στυγερότητα και η τρυφερότητα, η υλικότητα και η υπερβατικότητα να καθίστανται κοινοί συνδαιτημόνες χωρίς διαφυγή σε λύτρωση.

Στο Χαλί αποτυπώνεται η συναναστροφή του καλλιτέχνη με τη μέχρι τώρα δουλειά του και με τα αρχεία του, τα πολλαπλά εκμαγεία (casts) του, άλλα δικά του κατασκευάσματα κι άλλα απομεινάρια, πολλών εκδοχών ανθρωπινότητας: από την πύκνωση της ζωής στον χερσαίο κορμό της ή τη διάνοιξή της στο επικίνδυνο άγνωστο, και στις δυο περιπτώσεις, για να αντέξει ως άλλη πια. Και στις δυο περιπτώσεις, για να αντέξει ο ίδιος ο καλλιτέχνης να συνεχίζει να πειραματίζεται και να δημιουργεί έχοντας αίσθηση της πιθανότητας αποτυχίας αλλά χωρίς να τη φοβάται. Ως ναυαγός (cast away).

Σε άμμο, σε οργανική φυτική ύλη, σε γύψους, σε αλουμίνιο, ο Σωκράτης Σωκράτους αποδεσμεύει την υλικότητα από την εντελέχεια των υλικών και μας εμψυχώνει, πένθιμα, υπό το φάσμα της.

Πού και πότε

  • Λεμεσός, Γκαλερί Eins (99522977). Εγκαίνια: Παρασκευή 16 Μαΐου, 8μ.μ. Διάρκεια: μέχρι 5 Ιουλίου (Τετάρτη- Παρασκευή 4- 8μ.μ., Σάββατο, 11π.μ.- 2μ.μ.)