Κάθε εργαζόμενος  στο Δημόσιο Τομέα αποτελεί μέλος ενός ευρύτερου Κυβερνητικού Συστήματος Εργασίας, το οποίο υπάγεται  στο Υπουργείο Εργασίας[1] και κατ επέκταση έχει την υποχρέωση να ακολουθεί τόσο τις σχετικές νομοθεσίες, κανονισμούς και διατάξεις που αφορούν στην εργασία, εργασιακές σχέσεις[2], ασφάλεια και υγεία[3] του κοκ. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων δημοσίων υπαλλήλων υπάγονται και αυτοί σε διάφορες ανά τομέα συντεχνίες οι οποίες και πάλιν υπάγονται στην ίδια υποχρέωση απαίτηση τήρησης των νομοθεσιών.  Η μεγαλύτερη εξ αυτών είναι η ΠΑΣΥΔΥ.

Οι εκπαιδευτικοί είναι και αυτοί Δημόσιοι Υπάλληλοι με τη διαφορά του ότι συντεχνιακά δεν υπάγονται στην ΠΑΣΥΔΥ αλλά στις ΠΟΕΔ, ΟΕΛΜΕΚ, ΟΛΤΕΚ.  Το γεγονός αυτό από μόνο του σημαίνει πως οι νομοθεσίες, κανονισμοί και διατάξεις  στις οποίες έχει υποχρέωση να ανταποκριθεί το ΥΠΠΑΝ είναι οι ίδιες με εκείνες των υπόλοιπων Δημοσίων Υπαλλήλων.  Σχετική προσαρμογή έχει γίνει σε αρκετούς από αυτούς με μικρή διαφοροποίηση ίσως στις λέξεις και προσδιορισμό τους στον εκπαιδευτικό χώρο αλλά υπολείπεται ακόμη μεγάλο μέρος γεγονός που εκπαιδευτικά οι κανονιστικές πράξεις έχουν κενά και αν κάποιος θέλει να τα μελετήσει σωστά πρέπει να τα μελετήσει μαζί και σε αντιπαράθεση με της Δημόσιας Υπηρεσίας.

Σε καμία περίπτωση το ΥΠΠΑΝ και οι εργαζόμενοι σε αυτό δεν αποτελούν εργασιακά ξεχωριστή μερίδα εργαζομένων από το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων με ότι αυτό συνεπάγεται σε εργασιακά θέματα ή θέματα ασφάλειας και υγείας, γι αυτό και όταν χρειάζονται ρυθμίσεις μεγάλης κλίμακας στις συζητήσεις μπαίνουν όλες οι εμπλεκόμενες ομάδες και υπουργεία για γνωμοδοτήσεις.   

Σύμφωνα λοιπόν με αυτούς τους νόμους[4] και κανονισμούς ένας δημόσιος υπάλληλος και κατ επέκταση ένας εκπαιδευτικός οφείλει να : «καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξυπηρέτηση του κοινού με τρόπο αντικειμενικό, δίκαιο, απροσωπόληπτο και αμερόληπτο»,  «να συμμορφώνεται προς τις νομοθετικές διατάξεις και τις σύμφωνες προς αυτές διοικητικές οδηγίες και εγκύκλιες διαταγές, οι οποίες αφορούν τη δημόσια υπηρεσία, όπως επίσης και προς τις οδηγίες των ιεραρχικά ανωτέρων του, ενώ ταυτόχρονα είναι υπεύθυνος για την εκτέλεση των καθηκόντων του και τη νομιμότητα των υπηρεσιακών του ενεργειών: Νοείται ότι στην περίπτωση κατά την οποία η διαταγή είναι πρόδηλα παράνομη ο υπάλληλος οφείλει να μην την εκτελέσει και να το αναφέρει αμέσως στον Προϊστάμενο του. Αν ο Προϊστάμενος βασιζόμενος σε γνωμοδότηση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας επιμείνει στην εκτέλεση της διαταγής, ο υπάλληλος οφείλει να συμμορφωθεί», « να μην ενεργεί ή παραλείπει ή συμπεριφέρεται με τρόπο που δυνατόν να δυσφημήσει το κύρος της δημόσιας υπηρεσίας γενικά ή τη θέση του ειδικά ή που δυνατόν να τείνει σε κλονισμό της εμπιστοσύνης του κοινού στη δημόσια υπηρεσία», « να συμπεριφέρεται με ευπρέπεια, ευγένεια και ειλικρίνεια», «ο υπάλληλος έχει δικαίωμα να εκτελεί τα καθήκοντα του».

Στην παράγραφο 64 μάλιστα αναφέρει πως «οι υπάλληλοι έχουν δικαίωμα να τους εξασφαλίζονται στο χώρο της εργασίας τους συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας» παραπέμποντας στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας και στη Νομοθεσία για την ασφάλεια και Υγεία στην εργασία[5] η οποία υφίσταται από το 1996.  Στο νόμο αυτό περιλαμβάνονται πολλές και πάλιν παράμετροι και σχετικές υποχρεώσεις του εργοδότη. Θα σταθώ σε μία μόνο. Αυτή της διασφάλισης της ασφάλειας στο χώρο εργασίας ειδικά σε άτομα ευπαθή και με θέματα υγείας.

Στα 21 χρόνια υπηρεσίας μου δεν είδα ποτέ κανενός είδους ανακοίνωση περί της δήλωσης των θεμάτων υγείας των εκπαιδευτικών και την δήλωση των θεμάτων τα οποία τους δυσκολεύουν στην εργασία τους ώστε να έχουν ανάλογες διευκολύνσεις,  παρά μόνο το 2020.  Η νομοθεσία όμως υφίσταται από το 1996 και υπάρχουν σε αυτήν και διάφορες τροποποιήσεις στην πορεία. Ενισχυτικά προς αυτό, υπάρχει και σχετική νομοθεσία από το 1989 σχετικά με τις Ιατρικές Εξετάσεις και την Ιατρική Περίθαλψη[6] νομοθεσία την οποία με «έπαρση» κάποιοι λειτουργοί αγνοούν καθώς απορρίπτουν χαρτιά με συστάσεις γιατρών ως ειδικοί προφανώς και προβαίνουν σε κακομεταχείριση ή και βασανιστική συμπεριφορά προς άτομα τα οποία πάσχουν από διάφορες κυρίως σοβαρές μόνιμες ασθένειες.   

Απορία λοιπόν ανάγεται σε έναν κριτικά σκεπτόμενο ειδικό σε θέματα εργασιακών σχέσεων εκπαιδευτικό ως προς τον τρόπο εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας εκ μέρους των λειτουργών του ΥΠΠΑΝ τόσα χρόνια. Μήπως εφαρμοζόταν επιλεκτικά και κάτω από το τραπέζι; Μήπως δεν εφαρμοζόταν καθόλου με αποτέλεσμα αρκετοί αξιωματούχοι να έχουν την εντύπωση πως οι ασθενείς εκπαιδευτικοί και οι εκπαιδευτικοί με διαφόρων ειδών προβλήματα υγείας είναι έρμαιο των ορέξεων των εκάστοτε συναδέλφων και διευθύνσεων; Μήπως ήταν μια μέθοδος εξυπηρέτησης πελατών;    

Πολλά είναι τα προβλήματα τα οποία θα μπορούσαν να ενταχθούν σε μια τέτοια ομάδα. Ενδεικτικά και μόνο τέτοια ίσως είναι τα προβλήματα υγείας των συναδέλφων που περνούν καρκίνο και τρέχουν σε χημειοθεραπείες, τα μυοσκελετικά και ειδικά χειρουργείων της σπονδυλικής στήλης, της κατά πλάκα σκλήρυνσης, τα  ψυχολογικά προβλήματα κοκ.  Με ποιον τρόπο άραγε το ΥΠΠΑΝ εξασφάλιζε υγιείς συνθήκες εργασίας και υποστηρικτικό περιβάλλον προς αυτούς τους συναδέλφους τόσα χρόνια; Ή ακόμη και τώρα, με ποιον τρόπο εξασφαλίζεται η ασφάλεια τους ενόσω είναι μέσα στα σχολεία και έχουν ζητήσει διευκολύνσεις;  Πού βρίσκονται αυτοί οι συνάδελφοι και πως περνούν εργασιακά; Υπάρχει κατανόηση ή χλευάζονται, στιγματίζονται και ταλαιπωρούνται ανάλογα με την «καλοσύνη» και την «ανθρωπιά» των γύρω τους; Ποια είναι η στάση του ΥΠΠΑΝ ως εργοδότη και απέναντι στους πάσχοντες και ποια προς τους λειτουργούς του οι οποίοι εμπλέκονται σε συμπεριφορές οι οποίες δεν είναι νόμιμες;

Αν λάβει κανείς υπόψη του και τη νομοθεσία περί των διακρίσεων[7] με τη διευρυμένη πλέον έννοια τότε υπάρχουν εκ μέρους του ΥΠΠΑΝ σωρηδόν νομοθετικές παραβάσεις. Πώς και άτομα τα οποία εμπλέκονται σε τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι ακόμη στο πόστο τους;  Πώς και οι καταγγελίες συναδέλφων εκπαιδευτικών δεν είναι ικανές να θέσουν έναν λειτουργό σε πειθαρχική δίωξη με την ευκολία που τίθεται ένας εκπαιδευτικός;  Μήπως κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας;  Μήπως οι «κουμπαριές» στο ΥΠΠΑΝ είναι άνωθεν νομοθεσιών;  Ο Γενικός εισαγγελέας ποια γνώμη θα έχει άραγε;

Τι θα πρέπει να σκέφτεται ένα άτομο το οποίο έχει υποβάλει σοβαρές καταγγελίες κακοποίησης και μπουλιγκ όταν βλέπει πως τα εμπλεκόμενα άτομα είναι ακόμη στη θέση τους; Όταν ανέμελα προχωρούν σε συνεντεύξεις για προαγωγή ή συνεχίζουν ακάθεκτα να δρουν με τρόπο που προσβάλλει την υπηρεσία κατά παράβαση της νομοθεσίας;  Ποιο είναι το μήνυμα το οποίο δίνεται έξωθεν;

Μεταφέροντας τα θέμα το οποίο θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει σκάνδαλο μεγατόνων στην εκπαίδευση ένα βήμα παραπέρα, εφόσον έγινε το πρώτο βήμα και δημιουργήθηκε ανακοίνωση για παροχή διευκολύνσεων, πως δικαιολογείται το γεγονός πως εκπαιδευτικοί οι οποίοι ανήκουν στα προαναφερθέντα προβλήματα βρίσκονται στα σχολεία και εργάζονται κανονικά αλλά «κάποιοι άλλοι υγιέστατοι μάλιστα» τοποθετούνται με μη διαφανείς διαδικασίες δεξιά και αριστερά σε μη προκηρυσσόμενες  θέσεις και γραφεία υποστηρίζοντας τις γραφιακές εργασίες του ΥΠΠΑΝ που συμβασιακά ανήκουν σε άλλη κατηγορία εργαζομένων; Μήπως στο ΥΠΠΑΝ υπάρχει η εντύπωση πως οι άνθρωποι με καρκίνο, ή  κινητικά προβλήματα  έχουν και εγκεφαλικό πρόβλημα και δεν μπορούν να βοηθήσουν στη διεκπεραίωση γραφειακών εργασιών;  Η νομοθεσία περί των διακρίσεων τι λέει επ αυτού;

Συγκεκριμένα στην παράγραφο 6 αναφέρει πως «6. (1) Για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου αποτελεί απαγορευμένη με νόμο διάκριση, κάθε μεταχείριση ή συμπεριφορά, διάταξη, όρος, κριτήριο, ή πρακτική, που στα πλαίσια δραστηριοτήτων στο δημόσιο ή και στον ιδιωτικό τομέα δραστηριοτήτων διέπεται ειδικά, απαγορεύεται ή δεν επιτρέπεται, από οποιοδήποτε εκάστοτε σε ισχύ νόμο ή κανονισμούς επί τω ότι συνιστά σύμφωνα με τις διατάξεις τους άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας, πεποιθήσεων, κοινότητας, γλώσσας, χρώματος, ειδικών αναγκών, ηλικίας, και γενετήσιου προσανατολισμού». Ένα πρόβλημα υγείας δεν καθιστά ένα άτομο στη διευρυμένη πλέον ομάδα  των ατόμων με ειδικές ανάγκες και μεταχείριση;

Επίσης, «(2) Διάκριση δυνατόν να είναι απαγορευμένη με νόμο διάκριση, στην έννοια του εδαφίου (1), καθ’ όσον αφορά οποιοδήποτε θέμα, περιλαμβανομένων θεμάτων –

(α) Όρων πρόσβασης, πρόσληψης, προαγωγής, και κριτηρίων επιλογής σε απασχόληση, αυτοαπασχόληση, και εργασία.

(β) πρόσβασης σε επαγγελματικό προσανατολισμό, επαγγελματική κατάρτιση και επιμόρφωση, και απόκτησης πρακτικής επαγγελματικής πείρας.

(γ) εργασιακών συνθηκών και όρων απασχόλησης, απολύσεων και αμοιβών.

(δ) ιδιότητας μέλους και συμμετοχής σε οργανώσεις εργαζομένων, εργοδοτών, επαγγελμάτων ή οποιονδήποτε άλλων εργασιών, και πλεονεκτημάτων που χορηγούνται από αυτές.

(ε) κοινωνικής προστασίας, κοινωνικής ασφάλισης, και υγειονομικής περίθαλψης.

(στ) εκπαίδευσης.

(ζ) πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες, παροχής αυτών, και στέγασης».

Να υποθέσουμε λοιπόν πως και σε αυτό το σημείο το ΥΠΠΑΝ και οι λειτουργοί τους οποίους καλύπτει θεωρούνται υπεράνω του νόμου και έχουν δικαίωμα να ταλαιπωρούν και να κακοποιούν σωματικά και ψυχικά ανθρώπους; Αυτό είναι το ανθρώπινο πρόσωπο του;

Ενισχυτικά, η συνήθεια πλέον της προφορικής προσφοράς διευκολύνσεων ανά σχολική χρονιά η οποία δεν έχει καμία απολύτως νομική ισχύ και δε δεσμεύει κανένα διευθυντικό στέλεχος να τις αποδεχθεί, επιβαρύνοντας επιπλέον τους εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς με άγχος, στιγματισμό και παραβίαση της νομοθεσίας των προσωπικών τους δεδομένων αφού κάθε φορά υποβάλλονται στη διαδικασία να παρουσιάζουν τα προσωπικά τους δεδομένα σε κάθε διευθυντικό στέλεχος παρακαλώντας για κατανόηση για αναφαίρετα δικαιώματά τους προς τι στοχεύει; Είναι άραγε η νομικά ορθή και ενδεδειγμένη για τις θέσεις και την ευθύνη που κατέχουν;  

Μήπως γνωρίζουν πως οι «διευκολύνσεις» που προσφέρουν δεν έχουν το ανάλογο αντίκρισμα και νομιμότητα και πως τις προσφέρουν απλά εικονικά για το θα είναι και την φαινομενική κάλυψή τους , όπως σωρεία άλλων πρακτικών μεταθέτοντας την ευθύνη σε άλλους; Εφόσον όμως υπάρχει η διαδικασία της παραπομπής σε ιατροσυμβούλιο προς τι η υπεκφυγή;  Συνήθως οι δυσκολίες τις οποίες αντιμετωπίζουν τα άτομα με ΣΟΒΑΡΗΣ ΜΟΡΦΗΣ προβλήματα υγείας είναι γνωστά και τα βρίσκει κανείς με μιαν απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο αν κάποιοι είναι δύσπιστοι πέραν από το γεγονός πως τεκμηριώνονται από τα πιστοποιητικά των γιατρών. Μήπως θεωρούν κάποιοι λειτουργοί στο ΥΠΠΑΝ τους εαυτούς τους υπεράνω και των ιατρών; Τελικά σε ποιον ανήκει η ευθύνη προστασίας των εκπαιδευτικών με προβλήματα υγείας;  Τέτοιες συμπεριφορές μήπως θέτουν τα άτομα αυτά επιρρεπή σε εχθρικό και εργασιακό περιβάλλον; 

Μήπως οι λειτουργοί του ΥΠΠΑΝ θεωρούν σημαντικότερο το να διατηρούνται τακτικές του να μην κάνουν παιδονομία κάποιοι ΒΔ ή να έχουν διαφορετικό πρόγραμμα παιδονομίας από το υπόλοιπο προσωπικό με τρόπο ώστε να μην την κάνουν, παρόλο που είναι στα καθήκοντά τους, αλλά οι απλοί εκπαιδευτικοί να την εκτελούν κανονικά,  άσχετα αν έχουν δηλωμένα προβλήματα υγείας;  

Μήπως θεωρούν σημαντικότερο και πως είναι νόμιμοι με το να τοποθετούν εκπαιδευτικούς ως εργαζόμενους στα σχολεία και να προσμετρούνται οι ώρες εργασίας τους σε αυτά, αλλά στην πραγματικότητα με αδιαφανείς τρόπους να εργάζονται σε διάφορα πόστα που δεν αρμόζουν στην ειδικότητά τους, στα γραφεία και το υπουργείο ΚΛΕΒΟΝΤΑΣ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΆ ΤΙΣ ώρες από τη διδασκαλία μαθητών; Σε ποιο σημείο τηρείται ο κώδικας Δεοντολογίας  Δημοσίων Υπαλλήλων τον οποίο ενστερνίζεται και η Εκπαιδευτική Υπηρεσία; Σε ποιο σημείο διαφαίνεται ο επαγγελματισμός των λειτουργών στο ΥΠΠΑΝ; Στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του Γενικού Ελεγκτή μήπως θεωρείται διασπάθιση δημοσίου χρήματος η παρούσα τακτική με την οποία και πάλιν οι λειτουργοί στο ΥΠΠΑΝ θεωρούν τους εαυτούς τους άνωθεν νομοθεσιών και εκδικητές των ατόμων που προβάλλουν την αλήθεια; 

Μήπως λόγω του συστήματος προαγωγών όπου οι υφιστάμενοι μπορεί να είναι «overqualified» από τους προϊστάμενους  διαιωνίζεται ένα απαρχαιωμένο καθεστώς που τροφοδοτεί την πλάνη πως όντως  ξέρουν πώς να κάνουν τη δουλειά τους στο ΥΠΠΑΝ;  Αν ναι, τότε ποια είναι η δουλειά του Τμήματος Ανθρώπινου Δυναμικού του ΥΠΠΑΝ; Ή μήπως είναι και αυτό το Τμήμα στελεχωμένο με «non qualified» εργαζόμενους; Ποιος είναι επιτέλους ο αρμόδιος να τους ενημερώσει πως για να εργάζονται νόμιμα οφείλουν να τηρούν τις διατάξεις και το εδάφιο της νομοθεσίας των δημοσίων υπαλλήλων όπου αναφέρει πως ο δημόσιος υπάλληλος οφείλει « να μην ενεργεί ή παραλείπει ή συμπεριφέρεται με τρόπο που δυνατόν να δυσφημήσει το κύρος της δημόσιας υπηρεσίας γενικά ή τη θέση του ειδικά ή που δυνατόν να τείνει σε κλονισμό της εμπιστοσύνης του κοινού στη δημόσια υπηρεσία»;

Δεν είναι καιρός να αλλάξουν αυτά τα καθεστώτα της ντροπής και να τεθούν κριτήρια επαγγελματισμού στην επιλογή των διαφόρων λειτουργών για τις διάφορες θέσεις; Δεν είναι καιρός το ΥΠΠΑΝ να υποχρεωθεί να αρχίσει να εφαρμόζει επιτέλους τα νομοθεσίες και να πάψει να αποτελεί οργανισμό με πρόσφορο έδαφος κακοποιητικής συμπεριφοράς, μπουλιγκ εργαζομένων  και  αιτία μειωμένης παραγωγικότητας εκπαιδευτικών; Δεν είναι καιρός να εφαρμοστεί ο «Κώδικας Πρακτικής στη Δημόσια Υπηρεσία για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Παρενόχλησης»[8] ο οποίος έχει δημοσιευτεί από το 2019 αλλά στο ΥΠΠΑΝ έχει φτάσει το 2022!!!!;  Πότε επιτέλους θα γίνουν έκδηλες οι υποχρεώσεις των λειτουργών του ΥΠΠΑΝ σχετικά με τη μη αποδοχή παρανομιών και  κατάχρησης εξουσίας;   Η ανεπάρκεια τους στοιχίζει τόσο στους εργαζόμενους όσο και στην ίδια την εικόνα του ΥΠΠΑΝ και των επαγγελματιών λειτουργών που τιμούν τις θέσεις που κατέχουν.

ΜΒΑ- Εργασιακές Σχέσεις- Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού- Οργανωσιακή Ψυχολογία- Σχολική Ψυχολογία, Πρόεδρος ΑΚίΔΑ Πάφου, Εκπαιδευτικός Δημοτικής

 

 

[1] http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/mlsi.nsf/home-el/home-el?OpenForm

[2] http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/mlsi.nsf/dlr-el/dlr-el?OpenDocument

[3] http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/dli/dliup.nsf/All/E30BECF942DA5251C2257DE10027F6D4?OpenDocument

[4] http://www.cylaw.org/nomoi/arith/1990_1_001.pdf 

[5] http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/dli/dliup.nsf/All/1F0F98BA16BA0DA4C2257DE10030EB6C?OpenDocument

[6] http://www.cylaw.org/KDP/data/1989_1_133.pdf 

[7] http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2004_1_42/division-dd6d05e6dc-3ba7-429e-a060-a08e0b35a578.html

[8] https://archeia.moec.gov.cy/mc/361/kodikas_praktikis_dimosias_ypiresias_prolipsi_antimetopisi_parenochlisis_sexoualikis_parenochlisis.pdf