«Η κοινωνική εργασία είναι ένα λειτούργημα. Ένας που αγαπά αυτό που κάνει δεν μετρά επιτυχίες. Είδα πολλούς ανθρώπους να κλαίνε, είδα πολλούς ανθρώπους απελπισμένους και δυστυχισμένους… Και μπορεί να είμαι κάπου έξω και να έρθει κάποιος από αυτούς με χαμόγελο, να με αγκαλιάσει και να ξέρω πως όταν του κτύπησα την πόρτα ήταν επιθετικός και με ρωτούσε “τι θέλεις εσύ δαμαί;” Όσο περνά από το χέρι μου θέλω να συνεχίσω να κάνω αυτό το λειτούργημα και να βλέπω ανθρώπους να γελούν ξανά. Αυτό είναι το πιο σημαντικό για μένα», λέει και συγκινείται.
Η απάντησή της δίνει ακόμη μεγαλύτερη υπόσταση στους αριθμούς που παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες η Βικτώρια Ζαχαρίου, Κοινωνική Λειτουργός της Γειτονιάς του Δήμου Λάρνακας, οι οποίοι αποτέλεσαν την αιτία γι’ αυτή τη συνέντευξη στον «Φ». Όσα πέτυχε και όσα λέει αναδεικνύουν την τεράστια σημασία και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο νεοσύστατος θεσμός, που στηρίζεται από το Υφυπουργείο Πρόνοιας και τους Δήμους και συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ, μέσω του Προγράμματος ΘΑλΕΙΑ 2021-2027.
Η κ. Ζαχαρίου σε έξι μήνες διαχειρίστηκε 117 περιστατικά (έφτασαν τα 128 όταν έγινε η συνέντευξη), που αφορούσαν σε άτομα ή οικογένειες που είτε ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, είτε έμειναν άστεγοι, είτε χρειάζονταν ψυχοκοινωνική στήριξη και διασύνδεση με τις αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες. Από αυτά ένα ποσοστό ατόμων, που ξεπερνά κατά πολύ το 50% (85 περιστατικά), βοηθήθηκαν και έγινε κατορθωτή η επανένταξή τους. Εάν κάποιος δει ψυχρά τους αριθμούς διαπιστώνει πως η Κοινωνική Λειτουργός της Γειτονιάς του Δήμου Λάρνακας διαχειρίζεται, από τότε που ανέλαβε καθήκοντα, σχεδόν μία υπόθεση για κάθε μέρα που δουλεύει. Οι αριθμοί, ωστόσο, κρύβουν πίσω τους συγκλονιστικές ιστορίες ανθρώπων, που κατάφεραν να σταθούν στα πόδια τους, χάρη στο δίκτυο αλληλεγγύης που στήθηκε από την κ. Ζαχαρίου.
«Ξεκίνησα από τον περασμένο Δεκέμβρη στον Δήμο Λάρνακας, που ήταν από τους πρώτους που υπέγραψε για να ξεκινήσει αυτός ο θεσμός πριν από ενάμιση χρόνο. Προηγουμένως ήταν μια άλλη συνάδελφος, που έκανε εξαιρετική δουλειά και κάλυπτε ολόκληρη την επαρχία Λάρνακας. Μετά την Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης καλύπτονται η Λάρνακα και τα δημοτικά διαμερίσματα Λιβαδιών και Ορόκλινης. Ο Δήμος Λάρνακας μου προσφέρει πολύ μεγάλη στήριξη. Οι παραπομπές έρχονται από δημότες που παίρνουν τηλέφωνο και αναφέρουν, για παράδειγμα, πως σε κάποια γειτονιά υπάρχει ένα σπίτι οι ένοικοι του οποίου αντιμετωπίζουν προβλήματα ή πως είδαν έναν άνθρωπο να κοιμάται στη θάλασσα ή στο αυτοκίνητο.
Τα περιστατικά τα διαχειρίζομαι μόνη μου, όμως, εάν πρέπει να τύχουν συνδιαχείρισης έχω στενή συνεργασία με τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας. Πάω επί τόπου και αξιολογώ τις συνθήκες διαβίωσης και μετά χρησιμοποιώ τα μέσα που διαθέτει ο Δήμος, όπως είναι το Κοινωνικό Παντοπωλείο, που έχει μεγάλο έργο. Συνεργάζομαι, επίσης, με το Επαρχιακό Συντονιστικό Συμβούλιο Εθελοντισμού Λάρνακας (ΕΣΕΛ), που μπορεί να καλύψει κάποιες βασικές ανάγκες και με το συσσίτιο του Αγίου Γεωργίου της Μητρόπολης Κιτίου. Υπάρχουν υπηρεσίες και ΜΚΟ κλειδιά μέσα στην πόλη, τις οποίες προσέγγισα και αναπτύξαμε μια πολύ καλή συνεργασία, που είναι πάνω από τις προσδοκίες μου. Πολύ καλή συνεργασία υπάρχει και με τους Αστυνομικούς της Γειτονιάς. Είναι πολύ σημαντικό αυτό το δίκτυο συνεργασίας, επειδή δεν μπορείς να λειτουργείς μόνος σου».
Ηλικιωμένος έμενε για έξι μήνες στο αυτοκίνητο
Ανάμεσα στα περιστατικά που διαχειρίστηκε η κ. Ζαχαρίου ήταν και 14 περιπτώσεις Ελληνοκύπριων που έμειναν άστεγοι, οι πλείστοι εκ των οποίων διαβιούν πλέον υπό ανθρώπινες συνθήκες. «Ο Δήμος Λάρνακας ανέπτυξε ένα πρόγραμμα που ονομάζεται «Ξένιος», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από τη Μητρόπολη Κιτίου. Συνεργάζεται με ξενοδοχεία, που παρέχουν χώρους διαμονής και μπορούν να διαμείνουν σε αυτά για 15 μέρες οι άστεγοι. Σε αυτό το διάστημα εγώ τρέχω τις διαδικασίες, ώστε το άτομο να μαζέψει τα έγγραφα που χρειάζονται για το ΕΕΕ. Υπάρχουν άστεγοι που είναι κατ’ επιλογή και αρνούνται συνεργασία. Οι 11 από τους 14, όμως, εντάχθηκαν στο «Ξένιος» και η συντριπτική πλειοψηφία από αυτούς ξεκίνησαν να ζουν πλέον σε κανονικές συνθήκες διαβίωσης».
Συγκλονίζει η περίπτωση ενός άντρα, λίγο πριν τη συνταξιοδότηση, που λόγω οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε αναγκάστηκε να ζει στο αυτοκίνητό του για περίπου έξι μήνες. «Με ενημέρωσαν και αυτός ο άνθρωπος διευθετήθηκε να φιλοξενηθεί σε κάποιο ξενοδοχείο. Καλύψαμε κάποιες βασικές του ανάγκες και έκανε τις αιτήσεις του για ΕΕΕ. Μετά έγινε παραπομπή του στις ΥΚΕ, του βρήκαμε σπίτι και πλέον μένει σε αυτό. Συνδέθηκε και με το συσσίτιο του Αγίου Γεωργίου και του παίρνουν φαγητό καθημερινά. Θα ξεκινήσει να λαμβάνει ΕΕΕ και σε λίγο θα λαμβάνει και σύνταξη».
Αρκετές περιπτώσεις αφορούν οικογένειες που διαμένουν σε άθλιες συνθήκες, ή σε πρόσωπα που δεν μπορούν να προσφέρουν τα χρειώδη στα παιδιά τους. «Υπήρχε μια άλλη περίπτωση όπου απέκοψαν, εκ παραδρομής, το επίδομα σε μια νεαρή μονογονιό, που δεν μπορούσε να εργαστεί επειδή είχε βρέφος. Έφτασε σε σημείο που δεν είχε τρόφιμα στο σπίτι για να προσφέρει στα δύο της παιδιά. Της παρασχέθηκαν τρόφιμα και κουπόνια, καλύφθηκαν ανάγκες των δύο παιδιών και καθοδηγήθηκε ώστε να τρέξει τη διαδικασία για το επίδομα, επειδή είχε απογοητευτεί και είχε κουραστεί. Απλώς ήθελε κάποιον να τη βοηθήσει να ξεκινήσει ξανά. Εγκρίθηκε για το επίδομα και πήρε αναδρομικά όσα της απέκοψαν από λάθος. Ακολούθως ενδυναμώθηκε ώστε να εγγραφεί στη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης και σήμερα δουλεύει. Αυτό είναι σημαντικό, επειδή η προσπάθεια είναι να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, αφού οι περισσότεροι είναι σε παραγωγικές ηλικίες».
Γέφυρα εμπιστοσύνης των πολιτών με τις τοπικές Αρχές
Εξηγεί πως ο Κοινωνικός Λειτουργός της Γειτονιάς λειτουργεί ως γέφυρα επικοινωνίας, αλλά και ως γέφυρα εμπιστοσύνης των πολιτών προς τον Δήμο τους. «Ο σκοπός του θεσμού ήταν να μπει ο Κοινωνικός Λειτουργός στις γειτονιές, να εντοπίσει προβλήματα και να γίνει σωστή διασύνδεση με τις αρμόδιες υπηρεσίες. Εγώ όταν ενημερωθώ για ένα περιστατικό, εάν έχω μόνο διεύθυνση, πάω και κτυπώ την πόρτα τους. Υπάρχουν φορές που κάποιοι είναι επιφυλακτικοί, ή επιθετικοί στην αρχή, επειδή δεν με γνωρίζουν. Όταν τους εξηγήσω τον ρόλο μου και πως είμαι από τον Δήμο Λάρνακας οι περισσότεροι αλλάζουν στάση. Ξέρω εξ αρχής πως δεν τα έχουν μαζί μου. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πονεμένοι και πρέπει να τυγχάνουν ειδικής μεταχείρισης. Όταν αγκαλιάσεις τις δυσκολίες τους και δεν κρίνεις τους ανθρώπους για τα προβλήματά τους, τότε δέχονται τη βοήθεια. Όλοι μπορούμε να καταλήξουμε εδώ που βρίσκονται αυτοί οι άνθρωποι».
Ανάμεσα στις περιπτώσεις, όπως είναι φυσικό, υπάρχουν και άνθρωποι που για διάφορους λόγους δεν αποδέχονται τη βοήθεια. «Υπάρχει και η αποτυχία, δεν μπορείς να βοηθήσεις όλους τους ανθρώπους, επειδή κάποιοι είναι απογοητευμένοι ή είναι εξαρτημένοι από τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ. Πριν να κλείσω ένα φάκελο, όμως, τους αναφέρω πως εάν με χρειαστούν είμαι στη διάθεσή τους. Είναι σημαντικό να ξέρουν πως υπάρχει κάποιος για να μιλήσουν, επειδή όταν πάρουν ξανά μπορεί να τους κερδίσεις».
Η κ. Ζαχαρίου εργάζεται, όπως λέει, ώστε να εδραιωθεί ο θεσμός στον Δήμο Λάρνακας και ν’ αναπτυχθούν και προληπτικά προγράμματα. Κλείνοντας καλεί τους δημότες της Λάρνακας να την ενημερώνουν στο τηλέφωνο 97875602 σε περίπτωση που πέσει στην αντίληψή τους πως ένας συνάνθρωπός μας έχει ανάγκη.
