Μπροστά στο διαρκώς εντεινόμενο πρόβλημα της λειψυδρίας που ταλανίζει την Κύπρο τα τελευταία χρόνια, ιδιωτική εταιρεία κατέθεσε πρόταση για λειτουργία σύγχρονης μονάδας αφαλάτωσης, με στόχο την ενίσχυση της υδατικής επάρκειας του νησιού.
Η πρόταση που υποβλήθηκε από την εταιρεία Cyfield στο υπουργείο Γεωργίας, αφορά τη δημιουργία μονάδας αφαλάτωσης στην περιοχή Μαρί, με στόχο την επεξεργασία 15.000 κυβικών μέτρων νερού ημερησίως εντός έξι μηνών από την ημέρα της συμφωνίας.
Η μονάδα αποσκοπεί κυρίως στην κάλυψη των αναγκών ψύξης των γεννητριών του ιδιόκτητου σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της εταιρείας που κατασκευάζεται στην ίδια περιοχή.
Η πρόταση για τη μονάδα αφαλάτωσης στο Μαρί βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, καθώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις εκκρεμότητες και παραλείψεις που βαραίνουν το συνολικό έργο στην περιοχή.
Η έκβαση της διαδικασίας αδειοδότησης αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τόσο από την αγορά ενέργειας, όσο και από τις αρμόδιες εποπτικές Αρχές.
Η Cyfield προτείνει την παροχή νερού για περίοδο 3 ή 5 ετών, με τιμές ανά κυβικό μέτρο €2,20 (3 έτη) και €1,79 (5 έτη), ενώ το κόστος εφεδρείας ανέρχεται σε €0,75 και €0,67 αντίστοιχα.
Οι τιμές συνδέονται με το κόστος ηλεκτρισμού και προσαρμόζονται ετησίως κατά 3%. Σε προηγούμενη επιστολή, η εταιρεία είχε παρουσιάσει και εναλλακτική πρόταση με σταθερή τιμή €1,42 ανά κυβικό, για 10ετή συνεργασία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η μονάδα θα έχει τη δυνατότητα επεξεργασίας έως και 30.000 κυβικών μέτρων νερού ημερησίως, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών ύδρευσης, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες.
Μάλιστα, η εταιρεία δηλώνει έτοιμη να παραχωρεί έναντι συμφωνίας το νερό που δεν χρειάζεται για τις ανάγκες του εργοστασίου στον νότιο αγωγό, για να συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος ύδρευσης της Κύπρου.
Με την αδειοδότηση του έργου εκτιμάται ότι σε πρώτη φάση θα επέλθει συμφωνία για την παραχώρηση 10.000 κυβικών μέτρων νερού ημερησίως, ώστε να μην απαιτείται η διενέργεια μελέτης βιωσιμότητας.
Ωστόσο, το έργο δεν μπορεί να προχωρήσει στην αδειοδότησή του, αν δεν προηγηθεί η πλήρης αδειοδότηση του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού, ο οποίος ανεγέρθηκε χωρίς τις απαιτούμενες άδειες και εγκρίσεις, σύμφωνα με την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
Η Cyfield κατασκεύασε σημαντικές υποδομές, μεταξύ των οποίων το εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος και μονάδα αφαλάτωσης, αντλιοστάσιο, χερσαίους και υποθαλάσσιους αγωγούς, θαλάσσιο κρηπίδωμα, χωρίς να εξασφαλίσει τις αναγκαίες πολεοδομικές και περιβαλλοντικές άδειες, παραβιάζοντας τη νομοθεσία.
Ωστόσο, παρά τις παρανομίες, οι αρμόδιες κρατικές Αρχές δεν εμπόδισαν την κατασκευή, ενώ σε μεταγενέστερο στάδιο, όταν κατατέθηκαν καταγγελίες, δόθηκαν οδηγίες για εκ των υστέρων αδειοδότηση, προκαλώντας έντονο προβληματισμό για τη στάση της διοίκησης.
Σε μια προσπάθεια συμμόρφωσης, η εταιρεία υπέβαλε αναθεωρημένη πολεοδομική αίτηση, η οποία βρίσκεται υπό εξέταση από το Τμήμα Πολεοδομίας, σε συνεννόηση με το Τμήμα Περιβάλλοντος. Κρίσιμο ερώτημα αποτελεί κατά πόσο μπορεί πλέον να αξιολογηθεί περιβαλλοντικά μια δραστηριότητα που κατασκευάστηκε χωρίς την τήρηση των όρων της αρχικής περιβαλλοντικής γνωμοδότησης του 2014.
Προηγουμένως, είχε επέλθει συμφωνία με το υπουργείο Άμυνας για το έργο, ενώ σημειώνεται ότι η εταιρεία για τις διευκολύνσεις που της παρείχε η Εθνική Φρουρά, προχώρησε σε αντισταθμιστικά έργα στη ναυτική βάση με την κατασκευή γηπέδου ποδοσφαίρου και κολυμβητικής δεξαμενής, όπως επίσης και την ανέγερση κτηρίου Λέσχης Αξιωματικών.
Ουσιαστικά, το υπουργείο Άμυνας δεν έχει πρόβλημα με τον χερσαίο αγωγό της εταιρείας που διέρχεται τουρκοκυπριακής γης που εκμισθώθηκε για τις ανάγκες της ναυτικής βάσης. Τουρκοκυπριακή γη που εκμισθώθηκε για συγκεκριμένο σκοπό και δεν παρέχεται η δυνατότητα στον δικαιούχο να την παραχωρήσει σε άλλο χωρίς την απόφαση του Κηδεμόνα.
Εκτός από τον χερσαίο αγωγό, πρόβλημα υπάρχει και με τον υποθαλάσσιο αγωγό που διέρχεται εντός της θαλάσσιας στρατιωτικής ζώνης, όπου εκεί εμπλέκεται αριθμός Υπουργείων και Υπηρεσιών.
Ένα από τα κυριότερα προβλήματα που παραμένει σε εκκρεμότητα αφορά την κατασκευή αντλιοστασίου, σε γη που είναι εκμισθωμένη στην ΑΗΚ, χωρίς τη γραπτή συγκατάθεση της Αρχής. Για να ξεπεραστεί ο σκόπελος αυτός, ο ιδιώτης είτε πρέπει να συνεργαστεί με την ΑΗΚ, είτε να γίνουν ενέργειες από το υπουργείο Ενέργειας το οποίο θα πρέπει να υποστηρίξει ότι η εν λόγω μονάδα διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον ως προς την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, έτσι ώστε να απαλλοτριωθεί το δικαίωμα που έχει σήμερα η ΑΗΚ.
Εν αναμονή των εγκρίσεων θα λειτουργεί με ντίζελ η εταιρεία
Η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής Power Energy Cyprus (PEC), ισχύος 260MW, αποτελεί επένδυση €200 εκατ. και, ετοιμάζεται να τεθεί σε λειτουργία με ντίζελ ως καύσιμο, ενόψει των καθυστερήσεων στην έλευση φυσικού αερίου στην Κύπρο. Ουσιαστικά, πρόκειται για λύση ανάγκης, με σκοπό να συμβάλει στην αντιμετώπιση της επικείμενης ενεργειακής επάρκειας του καλοκαιριού.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία επισημαίνει ότι η εκ των υστέρων αδειοδότηση των παράνομων κατασκευών δεν είναι αποδεκτή, τονίζοντας πως δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο. Ζητά άμεση άρση των παρανομιών, τήρηση της νομοθεσίας και επιβολή ευθυνών σε όσους επέτρεψαν ή παρέβλεψαν τις παρατυπίες.
Η λειτουργία του σταθμού PEC συνδέεται άμεσα και με την έναρξη της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΑΑΗ), η οποία προγραμματίζεται για την 1η Οκτωβρίου 2025.
Στα δικαστήρια μετά την προσφυγή – Δεν κατεδαφίζονται τα αυθαίρετα
Σαφές μήνυμα συμμόρφωσης απέστειλε το υπουργείο Εσωτερικών προς την εταιρεία Power Energy Cyprus (PEC) του ομίλου Cyfield, απορρίπτοντας την ιεραρχική προσφυγή που είχε κατατεθεί από την εταιρεία, με στόχο την ανατροπή της Ειδοποίησης Επιβολής που αφορά την κατεδάφιση του αντλιοστασίου στο Βασιλικό.
Παρά τη ρητή απαίτηση των Αρχών για κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών, ο ιδιώτης επιλέγει να μην συμμορφωθεί, οδηγώντας την υπόθεση ενώπιον της Δικαιοσύνης. Η προσφυγή στο Δικαστήριο καταχωρήθηκε αντί της άμεσης κατεδάφισης του αντλιοστασίου και της διακοπής εργασιών, όπως προνοούσε η σχετική Ειδοποίηση Επιβολής.
Μάλιστα, ενώ η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον της Δικαιοσύνης, η εταιρεία διατείνεται ότι προτίθεται να υποβάλει νέα αίτηση πολεοδομικής άδειας, αυτή τη φορά διαφοροποιημένη, με στόχο να εξασφαλίσει περιβαλλοντική έγκριση, ελπίζοντας να διασφαλίσει νομιμοποίηση εκ των υστέρων.
