Την επιφυλακτικότητα του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ως προς την έγκριση στρατιωτικού πλήγματος στην υπόγεια ιρανική εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό, με χρήση των υπερβαρέων βομβών GBU-57 («bunker buster»), αποκαλύπτει δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας Guardian.
Σύμφωνα με πληροφορίες από Αμερικανούς αξιωματούχους που επικαλείται η εφημερίδα, ο Τραμπ έχει εκφράσει επιφυλάξεις ως προς την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου χτυπήματος, εκτιμώντας ότι θα είχε νόημα μόνον εφόσον ήταν εγγυημένη η πλήρης καταστροφή της εγκατάστασης. Παρότι του παρουσιάστηκε από το Πεντάγωνο η δυνατότητα χρήσης της GBU-57 –μιας συμβατικής βόμβας βάρους 13,6 τόνων, σχεδιασμένης να πλήττει υπόγειους στόχους– ο ίδιος φαίνεται να μην έχει πειστεί και επιλέγει να καθυστερήσει την απόφαση, προσβλέποντας σε ένα διπλωματικό άνοιγμα από την Τεχεράνη.
Οι βόμβες GBU-57, που μεταφέρονται αποκλειστικά από στρατηγικά βομβαρδιστικά τύπου B2, έχουν σχεδιαστεί για να διεισδύουν σε εξαιρετικά ενισχυμένες ή βαθιά θαμμένες εγκαταστάσεις. Ωστόσο, η εγκατάσταση του Φορντό είναι θαμμένη σε βάθος που εκτιμάται πως φτάνει τα 90 μέτρα κάτω από ένα βουνό, και σύμφωνα με εκτιμήσεις της Υπηρεσίας Μείωσης Απειλών στην Άμυνα (DTRA), ακόμα και μια τέτοια βόμβα δεν είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει ολοκληρωτική καταστροφή του στόχου.
Αξιωματούχοι του Πενταγώνου φέρεται να έχουν μεταφέρει στον Τραμπ ότι, παρά τη δύναμη των GBU-57, το πιθανότερο είναι να προκαλέσουν κατάρρευση σηράγγων και ζημιές στην επιφάνεια της εγκατάστασης, χωρίς να εξουδετερώσουν πλήρως τη δυνατότητα του Ιράν να συνεχίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Οι πλέον απαισιόδοξες εκτιμήσεις ανέφεραν ότι «μόνο ένα τακτικό πυρηνικό όπλο» θα μπορούσε να εξαλείψει πλήρως το Φορντό – επιλογή που ο Τραμπ, σύμφωνα με τις πηγές του Guardian, δεν εξετάζει.
Πρώην στελέχη της DTRA, όπως ο απόστρατος υποστράτηγος Ράντι Μάνερ, εκτίμησαν ότι ένα πλήγμα με GBU-57 θα μπορούσε να καθυστερήσει το ιρανικό πρόγραμμα κατά έξι έως δώδεκα μήνες, όχι όμως να το εξουδετερώσει πλήρως. «Ακούγεται καλό για την τηλεόραση, αλλά δεν είναι ρεαλιστικό», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Μάνερ.
Η εγκατάσταση του Φορντό έχει χαρακτηριστεί κομβικής σημασίας από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), καθώς σύμφωνα με τις εκθέσεις της έχει φτάσει να εμπλουτίζει ουράνιο σε ποσοστά έως 83,7%, πολύ κοντά στο 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Το Ισραήλ, παρότι έχει αναπτύξει σχέδια για ανεξάρτητη δράση κατά του Φορντό –περιλαμβανομένων επιχειρήσεων κομάντο με ελικόπτερα– δεν διαθέτει τις στρατιωτικές δυνατότητες να καταφέρει πλήγμα τόσο βαθιά υπόγεια χωρίς τη συνδρομή των ΗΠΑ. Ο Τραμπ, σύμφωνα με το δημοσίευμα, έχει απορρίψει τέτοια σενάρια, κρίνοντάς τα εξαιρετικά ριψοκίνδυνα.
Η απόφαση για ενδεχόμενο πλήγμα καθίσταται ακόμη πιο σύνθετη, δεδομένων των τεχνικών περιορισμών, του γεωστρατηγικού ρίσκου αλλά και του πολιτικού κόστους. Η επιφύλαξη του Τραμπ εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική πίεσης προς την Τεχεράνη με στόχο την επανεκκίνηση διαπραγματεύσεων, παρά μια άμεση στρατιωτική εμπλοκή. Ωστόσο, η χρονική συγκυρία –με τη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν να έχει ήδη ξεσπάσει– καθιστά αβέβαιο το κατά πόσο μια τέτοια στρατηγική αναμονής μπορεί να διατηρηθεί για πολύ.
